به گزارش خبرنگار ایرنا، هنرمندان طراحی و دوخت لباسهای سنتی در تهران راهی متفاوت را در پیش گرفتهاند؛ راهی که هم به عمق تاریخ و هنر سوزندوزی وفادار است و هم با تکیه بر پارچههای بازیافتی، پاسخی به دغدغههای محیط زیستی میدهد. در این گزارش به سراغ کسانی رفتهایم که با قیمتهایی بین دو تا پنج میلیون تومان نمادهای تاریخی چون «مسجد کبود» و «نقوش طبیعت» را به لباسهای امروزی بدل کردهاند و بر تن مصرفکننده مینشانند.
در این گزارش در گفتوگو با هنرمندان طراحی و دوخت از فرآیند احیای سوزندوزی بلوچ، قیمتگذاری آثار دستساز، اشتغالزایی هدفمندی برای زنان مستعد به ویژه در مناطق حاشیهای و تلاشهای امیدبخش برای صادرات این نمادهای فرهنگی پرده برمیداریم.
دوخت لباسهای سنتی با پارچههای فاخر بازیافتی
یکی از هنرمندان طراحی و دوخت لباسهای سنتی در تهران گفت: نماینده سبکی هستم که آن را مد بازیافت مینامم. رویکرد اصلی کار ما استفاده مجدد از پارچهها و موادی است که دیگر قابل استفاده نیستند؛ به عنوان مثال رومیزیهای قدیمی که دارای دوختها و تزئینات ارزشمند و قابل توجهی هستند، پس از احیاء بر روی پوشاکهای سنتی دوخته میشوند.
نسرین فرخی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: با بازیافت پارچهها به دنبال احیای هنرهای دستی ارزشمند مانند سوزندوزی و انتقال این هنر از یک قالب به قالبی جدید، کاربردی و مشارکت در حفظ محیط زیست و طبیعت هستم.
وی درباره میزان اقبال از لباسهای سنتی و قیمتگذاری آنها افزود: با توجه به اینکه دختر بنده دارای مزونی فعال در شیراز است و فروش ما عمدتاً از طریق شبکههای اجتماعی صورت میگیرد، این نوع از لباسهای سنتی که به صورت ابتکاری با استفاده از بازیافت پارچه های فاخر و با بهره از طرح های مختلف نظیر طبیعت طراحی و دوخته میشود بسیار مورد اقبال مردم قرار گرفته است و قیمتگذاری آن ها براساس میزان کار انجام شده و متریال مصرفی متغیر است.
فرخی ادامه داد: لباسهایی که با پارچه کمتری دوخته میشود با قیمت تقریبی دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به مشتریان عرضه شوند اما لباسهای سنتی که نیاز به کار دست و زمان بسیار بیشتری دارد مانند جلیقه و کتهای زنانه در حدود چهار تا چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان قیمتگذاری و به فروش میرسد.
این هنرمندان طراحی و دوخت لباسهای سنتی در پاسخ به این پرسش که آیا این نوع لباسها را تا به حال به کشورهای خارج صادر کردهاید یا خیر، گفت: خیر تا بحال توانسته ام اجناسی را که تولید میکنم به خارج از کشور صادرات کنم و با شرکت در نمایشگاههای صنایع دستی و مد و لباس علاوه بر فروش اجناس به دنبال برقراری ارتباط و دریافت حمایتهای لازم از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به ویژه در حوزه صادرات هستم.
فرخی تصریح کرد: هنرهای ایرانی بهویژه سوزندوزیهای مناطق مختلف کشور، بسیار غنی هستند. صادرات فرهنگ صرفاً به معنای نمایش فیزیکی لباس نیست؛ بلکه توانایی انتقال مفاهیم و هنرهای ایرانی از طریق یک محصول ساده مانند جلیقه، خود نوعی ترویج فرهنگ محسوب میشود. گاهی اوقات مردم قدر فرهنگ بومی خود را کمتر نمیدانند، به نظر بنده صادرات این محصولها به دلیل زیبایی و ارزش هنری بالایی که دارند مورد اقبال خارجیها قرار میگیرد.
وی با بیان اینکه حمایت سازمان میراث فرهنگی از هنرمندان بسیار حائز اهمیت است و تعداد زیادی از زنان سرپرست خانوار و بدسرپرست توانایی کار دارند که باید مورد حمایت قرار بگیرند، گفت: بنده تجربه مدیریت آموزشگاه درجه یک در شهرستان و به مدت هشت سال در زمینه طراحی و دوخت را داشتهام. در تهران، در پی فراهمسازی مکانی برای آموزش و ارجاع کار به خانمهایی هستم که به دلیل محدودیتهای رفتوآمد، قادر به کار در بیرون از منزل نیستند.
مسجد جامع و برج آزادی بر لباسهای سنتی نقش بست
یکی دیگر از هنرمندان طراحی و دوخت لباسهای سنتی در تهران گفت: شروع فعالیت من با این ایده شکل گرفت که ایران را از طریق هنر و طراحی به تصویر بکشم. الهامبخش اصلی کار ما، آثار باستانی و گنجینههای ایران است؛ ما نقش و نگارها و بناهایی مانند مسجد جامع یزد، مسجد نصیرالملک، مسجد کبود، سیوسه پل اصفهان و برج آزادی را بر روی پوشاک ها به صورت سنتی میدوزیم.
کیمیا فرامرزی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: تمرکز ما عمدتاً بر روی جلیقه است، اما کت و سایر اقلام پوشاک نیز طراحی و تولید میشود. حضور ما در نمایشگاه «جلیقه ایرانی» باعث شد تا این محصول بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
وی درباره میزان استقبال و قیمتگذاری لباسهای سنتی گفت: استقبال عمومی بسیار فراتر از انتظار ما بود. کار ما اغلب با سوزندوزی بلوچستان ترکیب شده و از کوکدوزی استفاده میشود و برای حمایت از هنرمندان سوزندوز، قیمتها کمی بالاتر و بسته به میزان هنر به کار رفته از چهار میلیون تا چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان متغیر است.
فرامرزی اضافه کرد: طراحی و تولید یک فرآیند مشارکتی است. سوزندوزی توسط خانمهای هنرمند در مناطق مربوطه انجام شده و پس از ارسال، ما طرح نهایی را براساس پارچه و سوزندوزی دریافتی از زنان بلوچ، طراحی و اجرا میکنیم. این امر موجب میشود که هر قطعه کاملاً منحصر به فرد باشد.
ایجاد شغل برای ۶۰۰ زن حاشیه نشین بلوج
این هنرمند طراحی و دوخت لباس های سنتی در تهران اذعان داشت: ما با سازمان خانه هدی که ۶۰۰ زن حاشیه نشین در بلوچستان را تحت پوشش قرار داده است با هدف ایجاد اشتغال برای افراد حاشیهنشین همکاری میکنیم؛ تولیدات ما شامل جلیقه، پوشاک و سایر منسوجات مانند رومیزی و زیربشقابی است.
فرامرزی تصریح کرد: اگر بتوانیم این محصولها را صادر کنیم علاوه بر معرفی اماکن تاریخی و المانهای ایران، میتوانیم درآمد بیشتری برای زنان حاشیه نشین کسب کنیم تا آنها زندگی راحت تری داشته باشند.
کوکهای سوزندوزی بلوچ در آغوش پارچههای مدرن
یکی دیگر از هنرمندان طراحی و دوخت لباسهای سنتی در تهران گفت: علاقه اصلی من تلفیق هنر سوزندوزی بلوچ با سبک مدرن است. با استفاده از سوزن دوزی و پارچه جین جلیقههای زنانه طراحی و تولید میکنم. جلیقه لباسی کاربردی و زیباست که مدتها از چرخه مصرف خارج شده بود.
نازی اوستا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اضافه کرد: استقبال از کارهای خاص، سنتی و ایرانی بسیار خوب است اما هزینه لباسهای سنتی دست دوز کمی بالاتر از لباسهایی است که به صورت صنعتی تولید میشود.
وی ادامه داد: برای جذب مشتریانی که به دنبال قیمت مناسبتر هستند، ما از پارچههای ماشینی با طرحهای سنتی در تلفیق با جین استفاده میکنیم. هزینه جلیقههایی که در آنها از سوزندوزی و آینهدوزی بیشتری استفاده شده بیش از چهار میلیون تومان، با سوزندوزی و آیینه دوزی دو میلیون و ۹۰۰ هزار تومان و با استفاده از نوارهای سوزندوزی بر روی پارچههای ساده یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است.
این هنرمند طراحی و دوخت لباسهای سنتی توضیح داد: ما محصولاتی مانند روسری های کوچک (مینی اسکارف) و دورگردن را نیز با تلفیق سوزندوزی بلوچ تولید کردهایم که علاوه بر زیبایی، برای پوشش سر نیز کاربرد دارد.
اوستا درباره حمایت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از هنرمندان نیز اظهار داشت: اخیرا با متولیان امر صحبتهایی برای دریافت تسهیلات صورت گرفته است.
لباسهای سنتی به سبک مدرن با پارچه های طبیعی
یکی دیگر از هنرمندان طراحی و دوخت لباسهای سنتی در تهران اذعان داشت: ۴۰ سال سابقه فعالیت در هنر طراحی، دوخت و آموزش دارم. کارهای بنده به سبک مدرن است و با پارچههای طبیعی پنبهای و دستباف کار میشود.
لیلا جهاناندیش به خبرنگار ایرنا گفت: لباسهای دوخت شده ز سوی همکارانم مانند جلیقههای سنی که با استفاده از هنرهای، پوستبافی، کچه بافی، تکهدوزی ذهنی بافت بر روی پارچههای دستباف و سوزندوزی و کوکدوزی را در نمایشگاهها عرضه میکنم.
وی ادامه داد: قیمتگذاری لباسهای سنتی توسط هر هنرمند براساس متریال مصرفی تعیین میشود. قیمت کارها از چهار میلیون تومان به بالاست. میزان اقبال عمومی از نمایشگاه «جلیقه ایرانی» که در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار شد، مطلوب بود.