به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، یوسف شیخالملوکی، مدیرکل هواشناسی، اعلام کرد: سامانه بارشی کمفشار مدیترانهای که از چند روز گذشته هشدار آن صادر شده بود، هماکنون بخشهای مختلف کشور را درگیر کرده است.
وی افزود: «این سامانه در دو شاخه وارد کشور شده؛ شاخه نخست بارشهای قابل توجهی در استانهای جنوبی از جمله بوشهر، هرمزگان و فارس به همراه داشت و اکنون به سمت خراسانهای شمالی، جنوبی و رضوی حرکت کرده است. شاخه دوم نیز با همراهی هوای سرد و پرفشار از عرضهای بالاتر وارد کشور شده و انتظار میرود بارشهای برف در استانهای جنوبی و برخی مناطق شمالی افزایش یابد.»
شیخالملوکی با اشاره به وضعیت استان قزوین گفت: «در سطح شهرستانها هشدار زرد صادر شده اما در ارتفاعات آوش و سیردان هشدار نارنجی برقرار است و پیشبینی میشود امشب و فردا شب بارش برف در این مناطق رخ دهد.»
وی همچنین یادآور شد : استان قزوین در ششمین سال خشکسالی قرار دارد و پاییز امسال خشکترین پاییز ۵۲ سال اخیر بوده است.
به گفته شیخالملوکی ، «میانگین بارش هفته گذشته تنها ۱۷ میلیمتر بوده در حالی که میزان نرمال بلندمدت تا این زمان ۸۱ میلیمتر است؛ یعنی کاهش حدود ۶۴ درصدی بارشها.»
مدیرکل هواشناسی تأکید کرد: «با ورود سامانه اخیر، کاهش بارندگی در سطح کشور از ۸۰ درصد به حدود ۵۰ درصد رسیده و امید میرود در روزهای آینده شاهد بهبود وضعیت بارشها و زمستانی نرمال باشیم.»
بارندگی بیسابقه در کیش و هشدار سطح قرمز؛ تغییر اقلیم علت اصلی ناهنجاریهای بارشی
شیخالملوکی مدیرکل هواشناسی اعلام کرد: «در جزیره کیش طی تنها ۲۱ ساعت، به اندازه دو سال بارندگی رخ داده است؛ رخدادی بیسابقه که موجب آبگرفتگی، طغیان رودخانهها و مشکلات متعدد شده است. این پدیده نشاندهنده پیامدهای تغییر اقلیم است که شدت و مدت رخدادهای حدی را افزایش داده و الگوهای بارشی را دگرگون کرده است.»
مدیرکل هواشناسی استان در پاسخ به سوالی در خصوص اینکه در سالهای اخیر، با وجود عبور سامانههای بارشی از منطقه، قزوین از بارش مؤثر بینصیب مانده است گفت: این پدیده ناشی از تغییر اقلیم است. کشور ما در کمربند خشک قرار دارد و تغییرات اقلیمی اثرات متفاوتی بر عرضهای جغرافیایی مختلف میگذارد.
شیخالملوکی با اشاره به علت اصلی تغییر اقلیم گفت: «گرمایش زمین و تولید گازهای گلخانهای علتالعلل این تغییرات است. اگر کشورها طبق پروتکلهای بینالمللی تولید گازهای گلخانهای را کاهش دهند، میتوان سرعت تغییر اقلیم را مهار کرد و امید داشت طبیعت به شرایط پیشین بازگردد. حتی افزایش یک درجه دمای زمین اثرات تصاعدی و چندبرابری بر رخدادهای طبیعی دارد.»
<div id="video-display-embed-code_55646839"><script type="text/JavaScript" src="https://www.iribnews.ir/fa/news/play/embed/5659845/55646839?width=600&height=350"></script></div>
او همچنین درباره مقایسه بارشها در منطقه اظهار کرد: «در حالی که کوهستانهای ترکیه سفیدپوش شده بودند، ایران با گسست زنجیره بارشی مواجه شد. اکنون سامانهای که جنوب کشور را دربر گرفته در برخی نقاط تا ۳۰۰ میلیمتر بارندگی ایجاد کرده است؛ رقمی بسیار بالا که در آمار ۵۰ تا ۶۰ سال گذشته در کیش سابقه نداشته است.»
مدیرکل هواشناسی درباره موضوع بارورسازی ابرها گفت: «این روش پشتوانه علمی و بینالمللی ندارد و نمیتوان آن را به عنوان راهکار جدی برای مدیریت بارشها در نظر گرفت.»
شیخالملوکی در توضیح آخرین وضعیت بارشها و موضوع بارورسازی ابرها گفت: «بارورسازی ابرها در مقیاس کوچک میتواند تا حدود ۵ تا ۱۰ درصد افزایش بارندگی ایجاد کند، اما در مقیاس بزرگ به دلیل پیچیدگیهای دینامیک و فیزیک جو قابل اتکا نیست و پشتوانه علمی و بینالمللی محکمی ندارد. تاکنون هیچ مقاله علمی معتبر که نشان دهد این روش بهطور قطعی باعث افزایش محسوس بارش شده باشد منتشر نشده است. به نظر من مدیریت مصرف آب راهکار مؤثرتری نسبت به بارورسازی ابرهاست.»
وی درباره تفاوت بارشها افزود: «بهترین نوع بارش برای ذخیره منابع آبی، بارشهای جامد یعنی برف هستند. این بارشها در ارتفاعات بهعنوان ذخایر طبیعی عمل کرده و با ذوب تدریجی، آبخوانها و رودخانهها را تغذیه میکنند و پشت سدها را پر میسازند. در مقابل، بارشهای شدید و سیلآسا مانند آنچه در کیش رخ داد ــ بارندگی معادل دو سال در تنها ۲۱ ساعت ــ زیرساختها را با بحران مواجه میکند و خسارتزا است.»
شیخالملوکی با اشاره به تغییر اقلیم گفت: «گرمایش زمین باعث شده نوع بارشها از جامد به سمت مایع تغییر کند. اگر به ۳۰ یا ۳۵ سال گذشته نگاه کنیم، برفهای سنگینی در مناطق کشور رخ میداد اما امروز کمتر شاهد آن هستیم. این تغییر اقلیمی پیامد مستقیم افزایش گازهای گلخانهای و گرمایش جهانی است.»
او درباره وضعیت سدها و ذخیرهسازی آب نیز گفت: «بسیاری از مخازن کشور در تراز پایین قرار دارند و بارشهای اخیر فرصت مناسبی برای آبگیری فراهم کرده است. میزان ذخیره پشت سدها بر اساس حجم بارش، ارتفاع و سطح محاسبه میشود و در نهایت با دبی رودخانهها سنجیده میشود. البته هر شهرستان شرایط میکرو اقلیمی خاص خود را دارد و میزان بارشها متفاوت است.»
شیخالملوکی توضیح داد: «حجم بارش در هر منطقه بر اساس مساحت ضربدر میزان بارندگی محاسبه میشود، اما نیاز آبی شهرستانها متفاوت است؛ مناطق دشت با مناطق مرتفع، و نیازهای کشاورزی، صنعتی و شرب هرکدام شرایط خاص خود را دارند.»
او درباره آلودگی هوا و پدیده وارونگی (اینورژن) گفت: «آلودگی دو نوع است؛ ناشی از سوختهای فسیلی و ناشی از گرد و غبار. در شرایط پایدار جوی و سرمای هوا، وارونگی رخ میدهد و آلودگی در لایهای بین سطح زمین تا حدود ۴۰۰ متر محبوس میشود. این امر باعث افزایش غلظت آلایندهها و کاهش دید میشود. اما زمانی که جو ناپایدار است، آلودگی به لایههای بالاتر منتقل شده و کیفیت هوا بهبود مییابد. نمونه آن هوای پاک و شفاف قزوین پس از بارندگی اخیر بود.»
شیخالملوکی در ادامه به پدیدههای جهانی اشاره کرد: «وقتی آب اقیانوس آرام گرم میشود، پدیده النینو رخ میدهد و در صورت سرد شدن، لانینا شکل میگیرد. در حال حاضر در فاز خنثی هستیم، اما تجربه نشان داده النینو معمولاً موجب افزایش بارشها در آسیا و ایران میشود.»
او در پایان تأکید کرد: «هیچ راهی جز مدیریت مصرف آب برای عبور از بحران خشکسالی وجود ندارد. مردم ایران بارها نشان دادهاند که توانایی مدیریت مصرف را دارند و اگر این فرهنگ تقویت شود، میتوانیم خسارتهای ناشی از تغییر اقلیم و کمآبی را کاهش دهیم. بارندگیهای اخیر فرصتی برای کشور ایجاد کرده، اما بدون مدیریت مصرف آب، این فرصت به هدر خواهد رفت.»