به گزارش ایرنا، بازار این روزهای خراسان شمالی، بیش از هر زمان دیگری زیر ذرهبین نگاههای نگران مردم و مسئولان قرار گرفته است؛ بازاری که تامین کالاهای اساسی در آن تنها یک معادله اقتصادی نیست، بلکه با معیشت خانوارها، سفرههای ساده و آرامش روانی جامعه گره خورده است.
در شرایطی که نوسان قیمتها میتواند در کوتاهترین زمان اعتماد عمومی را خدشهدار کند، این پرسش جدی مطرح میشود که راهبرد استان برای مهار گرانی، «نظارت پیشگیرانه» است یا «برخورد قاطع» با متخلفان؟
در جلسات اخیر کارگروه تنظیم بازار خراسان شمالی، تأکید مسئولان نشان میدهد که پاسخ این پرسش، انتخاب یکی از این دو مسیر نیست، بلکه تلفیقی از هر دو رویکرد است؛ نظارتی دقیق برای پیشگیری و برخوردی بدون اغماض برای متخلفانی که امنیت روانی بازار را هدف قرار میدهند.
بازار اشباع، مطالبه نخست مردم
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان شمالی معتقد است که نخستین گام در کنترل قیمتها، اشباع بازار از کالاهای اساسی است.
محمودرضا معموری میگوید وقتی کالا به میزان کافی در بازار وجود داشته باشد، فضا برای سوءاستفاده، احتکار و گرانفروشی تنگ میشود.
از نگاه وی، توزیع بهموقع و متناسب با نیاز بازار، یک اصل غیرقابل چشمپوشی است؛ اصلی که اگر نادیده گرفته شود، حتی شدیدترین برخوردهای تعزیراتی نیز نمیتواند آرامش را به بازار بازگرداند.
معموری تاکید دارد که گرانفروشی خارج از شبکه رسمی توزیع، به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست و نظارتها باید بهگونهای باشد که قیمت یک کالا در یک محله با محلهای دیگر تفاوت معناداری نداشته باشد؛ مطالبهای که سالهاست مردم آن را تکرار میکنند.
نظارتهای میدانی؛ بازار زیر ذرهبین
با نزدیک شدن به مناسبتهایی مانند شب یلدا که بهطور سنتی با افزایش تقاضا برای برخی اقلام همراه است، دستگاههای نظارتی وارد فاز جدیتری از بازرسی میشوند.
برگزاری مانورهای نظارتی در دو مرحله و در تمامی شهرستانهای استان، نشاندهنده حساسیت بالای مدیریت استان نسبت به نوسان قیمتهاست. در این مانورها، عملکرد واحدهای صنفی، شبکه توزیع و حتی حلقههای واسطهای بازار رصد میشود تا تخلفات احتمالی پیش از تبدیل شدن به بحران، شناسایی و مهار شود.
از منظر مسئولان، نظارت بر نیازهای غذایی مردم، اولویتی فراتر از سایر بخشها دارد؛ چرا که کوچکترین نوسان در این حوزه، مستقیماً سفره خانوارها را نشانه میگیرد.
برخورد قاطع؛ خط قرمز متخلفان
در کنار نظارت، برخورد قانونی با متخلفان، ضلع دوم راهبرد کنترل بازار در خراسان شمالی است. پیام مسئولان روشن است: اگر نظارتها نتیجه ندهد و عدهای همچنان به گرانفروشی یا عرضه خارج از شبکه روی بیاورند، برخورد قاطع و بدون اغماض در انتظارشان خواهد بود.
این رویکرد، بهویژه در بازار کالاهای اساسی مانند گوشت مرغ، میوه و اقلام پرمصرف با حساسیت بیشتری دنبال میشود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی از جمله مدیرانی است که بر اجرای دقیق قیمتهای مصوب تاکید دارد.
محمد محمدزاده میگوید این استان در زمره استانهایی است که قیمت گوشت مرغ در آن رعایت میشود و هرگونه تخطی از نرخ مصوب، با واکنش قانونی مواجه خواهد شد.
به گفته وی، قیمت فعلی مرغ در استان حتی از برخی استانهای همجوار پایینتر است و این موضوع حاصل نظارت مستمر و گشتهای مشترک از ابتدای آذرماه است.
کنترل بازار در خراسان شمالی تنها به معنای تنظیم قیمت چند قلم کالا نیست، بلکه بخشی از یک راهبرد کلان برای مهار تورم محسوب میشود.
مسئولان اقتصادی استان معتقدند که نرخ تورم بالا، نهتنها فشار اقتصادی بر خانوارها وارد میکند، بلکه میتواند زمینهساز نارضایتی اجتماعی شود.
از این رو، هدفگذاری برای قرار گرفتن تورم استان در بازه ۱۴ تا ۱۶ درصد، نشاندهنده تلاش برای بازگرداندن ثبات نسبی به بازار است.
بازارچههای دائمی؛ نسخهای برای تعادل قیمتها
در کنار ابزارهای نظارتی و برخوردی، ایجاد بازارچههای دائمی بهعنوان یک راهکار ساختاری مطرح شده است.
این بازارچهها که با همکاری شهرداریها راهاندازی میشوند، میتوانند با کوتاه کردن دست واسطهها، قیمت کالاها را به نفع مصرفکننده تعدیل کنند.
مسئولان معتقدند که تقویت این بازارچهها، نهتنها به کنترل قیمتها کمک میکند، بلکه فرصت مناسبی برای عرضه مستقیم محصولات تولیدکنندگان محلی فراهم میآورد.
طرح «روستا بازار» نیز یکی از تجربههای موفق استان در این مسیر به شمار میرود؛ طرحی که از خراسان شمالی آغاز شد و هدف آن، رساندن مستقیم محصولات روستایی به دست مصرفکننده است.
هرچند سهمیه امسال این طرح محدود است، اما راهاندازی چند روستا بازار در ماههای اخیر، نشان داده که این مدل میتواند نقش مؤثری در تنظیم بازار و حمایت همزمان از تولیدکننده و مصرفکننده ایفا کند.
تجربه سالهای گذشته نشان داده که ذخیرهسازی بهموقع اقلام پرمصرف، میتواند از بروز التهاب در بازار جلوگیری کند.
ذخیرهسازی مناسب پیاز در سال جاری و برنامهریزی برای خرید هزاران تن از این محصول، نمونهای از اقداماتی است که با هدف پیشگیری از کمبود و جهش قیمتی انجام شده است.
جمعبندی؛ نظارت یا برخورد؟ هر دو
آنچه از مجموعه اقدامات و اظهارات مسئولان خراسان شمالی برمیآید، این است که کنترل بازار نه صرفا با نظارت امکانپذیر است و نه تنها با برخورد.
ترکیب این دو، در کنار سیاستهای حمایتی و ساختاری مانند توسعه بازارچهها و تقویت شبکه توزیع، راهبردی است که استان برای مهار گرانی برگزیده است.
راهبردی که اگر بهدرستی اجرا شود، میتواند هم آرامش را به بازار بازگرداند و هم اعتماد مردم را حفظ کند؛ سرمایهای که مهمترین پشتوانه هر سیاست اقتصادی است.