به گزارش ایکنا، با پشت سرگذاشتن پاندمی کرونا و آشنایی بیشتری که عموم مردم در این دوران با لزوم استفاده از ماسک، فاصله‌گذاری اجتماعی، استراحت و مراقبت در دوران بیماری کسب کردند، به نظر می‌رسید در فصول سرد سال‌های بعد شاهد کاهش شیوع آنفولانزا باشیم، اما متأسفانه شیوع آنفولانزا هر سال شدیدتر از سال‌های قبل می‌شود و علی‌رغم اینکه مردم بیشتر از گذشته از ماسک استفاده می‌کنند، اما باز هم چرخه ابتلا به آنفولانزا در جامعه در چرخش است.

محمدرضا صالحی، دانشیار گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی بیوتیک‌ها در گفت‌وگو با ایکنا، به سؤالات مطرح در خصوص چرایی شیوع گسترده آنفولانزا پاسخ داد و در تشریح اینکه چرا شیوع آنفولانزا هر سال نسبت به سال قبل شدیدتر می‌شود؟ گفت: به دلیل گسترش سویه جدید آنفولانزا در جهان، امسال شیوع آنفولانزا با سال‌های قبل متفاوت است.

شیوع زودتر و شدیدتر آنفولانزا

وی تشریح کرد: تا سال گذشته، آنفولانزای H3N2 در دنیا گسترش یافته بود و این ساب‌گرید در واکسن‌ها وجود داشت. همچنین بسیاری از مردم در سال‌های قبل چندین بار به آن مبتلا شده و نوعی ایمنی نسبی در بدنشان ایجاد شده بود. اما در حال حاضر، نه‌تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته دنیا، شاهدیم که آنفولانزا هم زودتر از سال‌های قبل و هم با شدت بیشتری شیوع پیدا کرده است. حتی در کشورهایی مانند بریتانیا، اسکاتلند، ولز و آمریکا، گزارش‌های متعددی از موارد شدید بیماری وجود دارد.

صالحی ادامه داد: شاید یکی از علل این شیوع زودهنگام و گسترده این باشد که این نوع (واریانت) ویروس آنفولانزا، قدرت سرایت بالاتری نسبت به انواع قبلی دارد و واکسنی که ما به عنوان واکسن فصلی استفاده می‌کنیم، احتمالاً نمی‌تواند ایمنی قوی در برابر این نوع خاص ایجاد کند. نکته دیگر این است که چون در سال‌های قبل عفونت ناشی از ویروس آنفولانزای قبلی را تجربه نکرده‌ایم، سیستم ایمنی ما نیز آن را به خوبی نمی‌شناسد و پیش از آنکه بتواند پاسخ مناسبی علیه این ویروس جدید سازماندهی کند، فرد مبتلا شده است.

این دانشیار گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در پاسخ به این پرسش که «چرا هر سال تعداد زیادی از افراد به آنفولانزا مبتلا می‌شوند و برخی دچار شرایط وخیم می‌شود؟» گفت: بخشی از این مسئله به این موضوع بازمی‌گردد که واکسیناسیون، به‌ویژه در بیماران پرخطر، به‌طور کامل انجام نمی‌شود. بهتر است افراد مبتلا به بیماری‌های پرخطر، از اواخر شهریور تا اواخر مهرماه، واکسن آنفولانزا را دریافت کنند. این اقدام می‌تواند تا حدی از ابتلا یا تشدید بیماری در آنان جلوگیری کند.

ضرورت آموزش کودکان در برابر آنفولانزا

وی با تأکید بر اهمیت آموزش مراقبت شخصی به کودکان در برابر آنفولانزا، گفت: آموزش شست‌وشوی صحیح دست‌ها، استفاده از ماسک و رعایت فاصله‌گذاری فردی و اجتماعی به دانش‌آموزان بسیار مهم است. همچنین مسئولان مدارس باید تلاش کنند کلاس‌های درس تهویه مناسبی داشته باشند و در صورت مشاهده علائم بیماری در دانش‌آموزی، او را به خانه بازگردانند. والدین نیز باید از فرستادن فرزندان بیمار خود به مدرسه خودداری کنند. اگر حضور دانش‌آموزان در مدارس ضروری است، باید حتماً از ماسک استفاده کرده و فاصله مناسبی را با دیگران حفظ کنند.

صالحی با توصیه‌ اکید به استراحت و ایزوله‌شدن حداقل سه‌روزه دانش‌آموزان مبتلا، افزود: متأسفانه در بسیاری از حوزه‌های آموزشی ما، اعم از مدارس و دانشگاه‌ها، موضوع استراحت و ایزوله‌سازی بیماران چندان جدی گرفته نمی‌شود.

آلودگی هوا؛ عامل جدی گسترش بیماری‌های عفونی

وی در پاسخ به این پرسش که «نقش آلودگی هوا و تغذیه نامناسب در افزایش ابتلا به آنفولانزا چقدر است؟» گفت: در مورد تأثیر تغذیه، نیاز به مطالعات جدی‌تری وجود دارد؛ هرچند سوءتغذیه قطعاً باعث کاهش سطح ایمنی بدن می‌شود. اما درخصوص تأثیر آلودگی هوا، مطالعات بسیاری در دنیا نشان داده‌اند که افزایش آلودگی هوا به‌شدت با گسترش بیماری‌های عفونی، به‌ویژه عفونت‌های تنفسی، مرتبط است و می‌تواند عاملی جدی محسوب شود.

رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها اظهار کرد: در هفته‌های گذشته، شاهد هوای بسیار آلوده در بسیاری از شهرهای کشور بودیم و همین مسئله می‌تواند در بروز و شدت عفونت‌ها مؤثر باشد.

طولانی شدن علائم آنفولانزا در زمان آلودگی هوا

وی درباره تأثیر آلودگی هوا بر طولانی‌تر شدن دوره بیماری نیز گفت: آلودگی هوا موجب می‌شود مدت زمانی که علائم بیماری را تجربه می‌کنیم، طولانی‌تر شود؛ به‌ویژه علائمی مانند سرفه و تنگی نفس.

صالحی با اشاره به ضعیف‌تر بودن سیستم ایمنی کودکان نسبت به بزرگسالان، بر اهمیت آموزش به آنان تأکید کرد و گفت: از مهم‌ترین نکات، آموزش اقدامات پیشگیرانه مانند شست‌وشوی صحیح دست‌ها، استفاده از ماسک و پرهیز از تماس‌های نزدیک به کودکان است. والدین و رابطین بهداشت مدارس باید این موارد را به‌خوبی به دانش‌آموزان آموزش دهند. متأسفانه تهویه بسیاری از کلاس‌های درس ما نامناسب است و تراکم دانش‌آموزان در کلاس نیز اغلب بیش از حد استاندارد است. همه این عوامل در افزایش احتمال ابتلای دانش‌آموزان مؤثرند.

وی از والدین خواست در صورت مشاهده هرگونه علامت ابتلا به آنفولانزا در کودک خود، از فرستادن او به مدرسه خودداری کنند و افزود: این توجیه والدین که «فرزند ما درس مهمی دارد یا امتحان دارد» و با وجود ابتلا به آنفولانزا، او را به مدرسه می‌فرستند، اقدامی نادرست و غیرمسئولانه است.

چرخه انتقال ویروس آنفولانزا را بشکنیم

این دانشیار گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در پاسخ به این پرسش که «چه اقداماتی در خانه انجام دهیم تا ابتلای یک فرد، منجر به آلودگی دیگر اعضای خانواده نشود؟» گفت: بهتر است اتاق فرد مبتلا از دیگران جدا شود و ۴۸ تا ۷۲ ساعت در آن ایزوله بماند. همچنین به کودکان باید آموزش داد که مرتب دست‌های خود را بشویند، خواهر و برادر یا اطرافیان را در آغوش نگیرند و نبوسند. در این دوران از هرگونه تماس نزدیک مانند بغل کردن کودکان نیز باید پرهیز کرد تا چرخه انتقال بیماری در خانه قطع شود.

وی مهمترین راه تقویت سیستم ایمنی بدن را تغذیه مناسب، مصرف غذاهای سالم و تازه، میوه و سبزیجات و نیز کاهش استرس دانست و افزود: از نظر علمی ثابت شده که خواب کافی و کاهش استرس، می‌تواند به ارتقای سطح ایمنی بدن کمک کند.

این متخصص بیماری‌های عفونی در پایان تأکید کرد: مهم‌ترین توصیه فعلی این است که اگر علائمی مانند سردرد، کوفتگی بدن، گلودرد، سرفه خشک، ضعف و بی‌حالی دارید، حتماً استراحت کنید. یکی از مشکلات رایج در بین بیماران، استراحت ناکافی است. برخی افراد با وجود داشتن علائم، با این استدلال که قرص مصرف کرده‌اند یا آمپول زده‌اند، به سر کار یا مدرسه می‌روند. همین عدم استراحت کافی و تحلیل انرژی، پس از چند روز می‌تواند علائم را تشدید و حتی به بروز عوارض جدی‌تر منجر شود؛ در حالی که استراحت کردن، بهبودی سریع‌تری را به همراه دارد. در حال حاضر نیز تأثیر تزریق واکسن برای پیشگیری از این نوع آنفولانزا چندان زیاد نیست.