به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، با نزدیک شدن به شب یلدا، بازارها به‌طور سنتی باید پررونق‌تر از همیشه باشند اما مشاهدات میدانی و داده‌های رسمی نشان می‌دهد امسال «چله» برای بسیاری از خانواده‌ها کوتاه‌تر از همیشه شده است.

افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها، قدرت خرید را فرسوده و تقاضا را به حداقل رسانده تا جایی که حتی طرح‌های نظارتی هم نتوانسته‌اند گرمایی به بازار بدهند.

این شرایط در حالی است که اتاق اصناف همدان از اجرای طرح تشدید نظارت از 20 آذر تا 3 دی خبر داده، هرچند هدف، کنترل قیمت و جلوگیری از گران‌فروشی عنوان می‌شود، اما به نظر می‌رسد تمرکز صرف بر نظارت مقطعی، بدون مهار ریشه‌های تورم و شفافیت زنجیره تأمین، اثر کوتاه‌مدت دارد.

دنباله همین ماجرا را می‌توان در گزارش‌های نظارت مردمی نیز شاهد بود به طوریکه تعداد زیادی از شهروندان همواره از «تفاوت قیمت در واحدهای هم‌محله» و «ابهام در درج قیمت» گلایه دارند به عبارت دیگر همین گلایمندی سندی معتبر است از اینکه نظارت در بازار و قیمت‌گذاری کالاها به ویژه در شب یلدا اگرچه لازم، اما کافی نیست.

تورم غذایی، عددهایی که یلدا را لاغر کرد

از سوی دیگر بررسی‌های رسمی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد تورم نقطه‌به‌نقطه مواد غذایی از 49 درصد عبور کرده و تورم سالانه این گروه نیز بیش از 40 درصد ثبت شده است.

این ارقام در عمل یعنی سبد خوراکی یلدا از میوه تا آجیل برای بخش بزرگی از خانوارها به کالای «انتخابی» تبدیل شده است، در این میان خشکبار بیشترین فشار قیمتی را تجربه کرده است.

در همین راستا فعالان بازار خشکبار از جهش بی‌سابقه قیمت‌ها خبر می‌دهند، به‌گونه‌ای که بنا به گفته آن‌ها، قیمت‌ها نسبت به یلدای سال گذشته در برخی اقلام بیش از 100 درصد افزایش داشته است.

خانوارها دست‌خالی از بازار آجیل برمی‌گردند

براساس مشاهدات میدانی خبرنگار ما از بازار همدان، در حال حاضر ارزان‌ترین «مخلوط آجیل اقتصادی» در خرده‌فروشی‌ها از حدود 750 تا 800 هزار تومان، آن هم با سهم اندک پسته و مغزهای گران‌قیمت، آغاز می‌شود و قیمت پسته اکبری در برخی واحدها به حدود یک میلیون و 800 هزار تا 2 میلیون تومان در هر کیلو رسیده، همچنین پسته احمدآقایی نیز کمتر از یک میلیون و 400 تا یک میلیون و 600 هزار تومان پیدا نمی‌شود.

بادام درختی با نرخ حدود 800 تا یک میلیون تومان، بادام هندی بین یک میلیون و 200 تا یک میلیون و 500 هزار تومان، فندق حدود یک میلیون تومان و مغز گردو نیز در بازه 600 تا 850 هزار تومان معامله می‌شود.

این ارقام باعث شده آجیل که زمانی پای ثابت سفره یلدا بود، حالا برای بسیاری از خانوارها به کالایی لوکس تبدیل شود و خرید آن به وزن‌های بسیار محدود یا حذف کامل از سبد شب یلدا برسد.

میوه‌های یلدا از انار تا مرکبات گران و از دسترس دهک پایین خانوار خارج شد

گشتی در بازار میوه و تره‌بار همدان نشان می‌دهد گرانی تنها به آجیل محدود نمانده و میوه‌های سنتی شب یلدا نیز از دسترس بخشی از خانوارها خارج شده‌اند.

بر اساس مشاهدات میدانی خبرنگار ما، قیمت انار که یکی از نمادهای اصلی یلداست، بسته به درشتی و کیفیت، از حدود 60 هزار تومان برای ارقام معمولی آغاز می‌شود و در نمونه‌های درشت و مرغوب حتی تا 100 هزار تومان در هر کیلو می‌رسد.

در بازار مرکبات هم وضعیت بهتر نیست به طوریکه پرتقال و نارنگی بسته به نوع و تازگی—در بازه 60 تا 70 هزار تومان عرضه می‌شوند و برخی ارقام باکیفیت حتی بالاتر از این نرخ‌ها قیمت‌گذاری شده‌اند.

این شرایطی است که کسبه معتقدند رفت‌وآمد در بازار کم نشده، اما «خریدِ واقعی» افت محسوسی داشته است.

رضا مردانی از  بازاریان همدان و کسبه قدیمی این شهر به خبرنگار ما گفت: بسیاری از مشتریان تنها قیمت می‌پرسند، حساب‌وکتاب می‌کنند و بدون خرید یا با یکی دو کیلو میوه بازار را ترک می‌کنند.

وی افزود: یلدا هست، اما توان خرید نیست، و این جمله‌ای است که به‌خوبی حال‌وهوای این روزهای بازار میوه همدان را توصیف می‌کند

یک میوه‌فروش در میدان مرکزی همدان نیز گفت: شب یلدا قبلاً مشتری‌ها جعبه‌ای می‌خریدند، الان کیلویی و نیم‌کیلویی شده، برای همین سود ما هم با این حجم فروش بالا نمی‌رود.

یک کسبه پرسابقه در بازار آجیل‌ همدان نیز گفت: قیمت‌ها دست ما نیست، مواد اولیه گران شده و مردم حق دارند نخرند.

گوهریان افزود: ما راضی به ضرر مردم نیستیم و واقعا توان خرید پایین آمده اما باید سازوکاری اتخاذ شود که هم منافع فروشنده و هم خریدار در سطح بازار تامین‌شود.

نظارت 25تیمی بر بازار یلدا، آیا واقعاً برای مهار گرانی کافی است؟

در همین راستا مرتضی بیدآبادی، معاون بازرسی اداره کل صمت استان همدان، اعلام کرده است که از دهم آذرماه طرح نظارتی ویژه‌ای بر بازار در حال اجراست و بر اساس این طرح، 10 تیم بازرسی در شهرستان همدان و 25 تیم در سطح استان به‌صورت فعال بر بازار نظارت خواهند کرد.

بیدآبادی افزود: نظارت‌های مستمر و روزانه بر بازار میوه از ابتدای آذرماه آغاز شده و تا شب یلدا ادامه خواهد داشت.

وی از نظارت ویژه بر بازار آجیل و خشکبار نیز خبر داده و عنوان کرد: برای اقلامی مانند پسته، بادام و چهارمغز سقف قیمتی مشخص شده و در صورت مشاهده هرگونه تخلف یا افزایش قیمت غیرمنطقی، با متخلفان برخورد قانونی و پرونده‌های سنگین تشکیل خواهد شد.

وی همچنین به نصب تابلوهای قیمت‌گذاری در میدان بار و راه‌اندازی کانال اطلاع‌رسانی اتحادیه بارفروشان اشاره و بیان کرد: این اقدامات موجب افزایش شفافیت قیمتی و ایجاد ثبات نسبی در بازار شده است.

بیدآبادی تأکید کرد: در شرایط اقتصادی کنونی، اجازه سوءاستفاده از مناسبت‌هایی مانند شب یلدا و فروش کالا با قیمت‌های غیرواقعی داده نخواهد شد.

بنابر آنچه بالاتر عنوان و بررسی شد در کنار ادعای نظارت جدی از بازار در سخنان معاون بازرسی اداره کل صمت این سوال را همچنان بی‌پاسخ گذاشته است که آیا نظارت‌های محدود و مقطعی واقعاً می‌تواند معضلات اساسی و ساختاری بازار را حل کند یا این تنها یک اقدام نمادین برای آرام کردن افکار عمومی است؟

راه‌حل اصلی کجاست؟

یک کارشناس اقتصاد خرد به خبرنگار ما گفت: وقتی تورم غذایی بالای 40 درصد است، انتظار رونق فصلی واقع‌بینانه نیست.

سهراب رضایی افزود: سیاست‌های کنترلی کوتاه‌مدت باید با کاهش هزینه‌های تولید، بهبود توزیع و حمایت هدفمند از دهک‌های پایین همراه شود؛ وگرنه تقاضا برنمی‌گردد.

وی بیان کرد: به عبارت دیگر، زمانی که قیمت‌ها به طور قابل توجهی افزایش می‌یابند، مردم قدرت خرید خود را از دست می‌دهند و در نتیجه تقاضا برای کالاها و خدمات، به ویژه در بخش‌های مصرفی مانند مواد غذایی، کاهش می‌یابد و این کاهش تقاضا باعث می‌شود که رونق فصلی، که معمولاً در فصل‌های خاص به دلیل تغییرات در الگوهای مصرف ایجاد می‌شود، در شرایط تورمی به طور طبیعی رخ ندهد.

این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه صرفاً اعمال سیاست‌های پولی یا مالی برای کنترل تورم کافی نیست و باید سیاست‌هایی به طور هم‌زمان در زمینه تولید و توزیع کالاها اتخاذ شود، عنوان کرد: در واقع، کاهش هزینه‌های تولید می‌تواند باعث کاهش قیمت تمام شده کالاها و در نتیجه کاهش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان شود و همچنین، بهبود توزیع کالاها و خدمات در بازار می‌تواند باعث افزایش دسترسی مردم به کالاهای ضروری و کاهش نوسانات قیمت‌ها شود.

رضایی تاکید کرد: در شرایطی که فشار تورم بیشتر بر اقشار کم‌درآمد وارد می‌شود، این گروه‌ها به دلیل محدودیت منابع، بیشترین آسیب را از افزایش قیمت‌ها می‌بینند به همین دلیل، سیاست‌های حمایتی مانند کمک‌های نقدی یا یارانه‌های هدفمند می‌توانند به کاهش اثرات منفی تورم بر این قشر از جامعه کمک کنند.

وی در پایان افزود: در شرایط تورمی، به ویژه در بخش غذا که با افزایش چشمگیر قیمت‌ها روبرو است، رونق اقتصادی به صورت کوتاه‌مدت غیرممکن است و سیاست‌های اقتصادی باید به صورت چندجانبه، شامل کاهش هزینه‌های تولید، بهبود توزیع کالاها و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر طراحی شوند تا بتوان به ثبات اقتصادی و بازگشت تقاضا کمک کرد.

بدون مهار پایدار گرانی، سفره‌ها کوچک می‌ماند و رونق بازار بازنمی‌گردد

به گزارش تسنیم، یلدای امسال بیش از آنکه جشن باشد، آینه‌ای از فشار معیشتی خانوارهاست به طوریکه اعداد تورم و قیمت‌های بازار همدان، همراه با صدای کسبه و مردم، یک پیام روشن دارند اینکه بدون مهار پایدار گرانی، نه نظارت مقطعی و نه سنت‌های دیرینه قادر به بازگرداندن رونق به بازار نخواهند بود.

این وضعیت نشان‌دهنده ضرورت نگاه جامع و عدالت‌محور در سیاست‌های اقتصادی اتخاذ شده برای مدیریت و نظارت در بازار همدان است چرا که فشار تورم بیشترین اثر را بر دهک‌های پایین و متوسط جامعه می‌گذارد و فاصله طبقاتی را تشدید می‌کند.

رهبر معظم انقلاب نیز بارها بر رعایت عدالت در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و توجه ویژه به معیشت مردم تأکید کرده‌اند، تأکیدی که بیش از هر چیز بر حفظ قدرت خرید خانواده‌ها و کاهش فشارهای مالی بر اقشار آسیب‌پذیر تأکید دارد.

در این چارچوب، سیاست‌های کوتاه‌مدت و مقطعی مانند نظارت‌های مقطعی بر بازار یا محدودیت‌های جزئی قیمت‌گذاری، بدون برنامه‌ریزی بلندمدت و حمایت هدفمند از خانوارها، اثر پایدار نخواهند داشت.

از همین رو به نظر می‌رسد دستگاه‌های نظارتی گویا پیش از فرا رسیدن زمستان به خواب رفته‌اند،  این در حالی است که کمبود نظارت یا برخوردهای قانونی بازدارندگی لازم را ندارد ، بنابراین پیشنهاد می شود استاندار همدان با بازدید میدانی به همراه دستگاه‌های نظارتی یک آرامش قیمتی را بر بازار یلدایی همدان حاکم کند.

گزارش از شکوفه رنجبر

انتهای پیام/