شفقنا- پژوهشگران مؤسسه شیمی آلی و زیست شیمی آکادمی علوم جمهوری چک، در مطالعهای تازه، مکانیزم زیستی تخریب DNA توسط الکل را کشف کردند؛ فرآیندی که به گفته آنان میتواند در نهایت به شکلگیری سلولهای سرطانی منجر شود.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا، به نقل از آرتی، مطابق یافتههای منتشرشده در نشریه علمی Nature Portfolio Communications Biology، الکل پس از ورود به بدن به ترکیبی بسیار سمی موسوم به استالدهید (Acetaldehyde) تبدیل میشود. این ترکیب به طور مستقیم با رشتههای DNA واکنش داده و باعث ایجاد پیوند و پیچیدگی میان رشتهها میگردد. در نتیجه، دو فرآیند حیاتی سلولی یعنی تکثیر ژنها و تقسیم سلولی مختل شده و سلول یا از بین میرود، یا در صورت انباشت آسیب بدون ترمیم، به سلول سرطانی تبدیل میشود.
پژوهشگران توضیح دادند که بدن انسان از سازوکارهای طبیعی برای ترمیم این نوع تخریب برخوردار است؛ از جمله سیستم آنزیمی SLX4-XPF-ERCC1 که با دقت بالا بخش آسیبدیده از DNA را حذف کرده و فرآیند ترمیم را آغاز میکند. این آنزیم نهتنها آسیب ناشی از الکل بلکه تأثیرات زیانبار درمانهای شیمیدرمانی و سایر سموم را نیز جبران میکند.
مطالعه همچنین نشان میدهد کارایی این سازوکار ترمیمی در میان افراد متفاوت است؛ مسئلهای که تبیین میکند چرا برخی افراد حتی با مصرف کم الکل دچار آسیبهای جدی میشوند، در حالیکه اثر مشابه در برخی دیگر دیده نمیشود. پژوهشگران این پدیده را مشابه اختلالات مشاهدهشده در بیماری فقر خون فانکونی (Fanconi anemia) دانستند؛ یک بیماری ژنتیکی نادر که در آن بدن توانایی ترمیم آسیبهای DNA را از دست میدهد.
تجارب آزمایشگاهی بر روی موشها این نتایج را تأیید کرده است؛ حیواناتی که در آنها هم سیستم سمزدایی از استالدهید و هم فرآیند ترمیم DNA ضعیف بود، با اختلال شدید در تولید سلولهای خونی و افزایش قابل توجه در تشکیل تومورهای بدخیم مواجه شدند. حتی در برخی نمونهها، آسیبها به جنین موشهای ماده منتقل شد، زمانی که بدن مادر قادر به حذف کامل ترکیب سمی نبود.
پژوهشگران در پایان تأکید کردند که رابطه میان مصرف الکل و بروز سرطان تنها یک همبستگی آماری نیست، بلکه بر پایه یک سازوکار مولکولی ثابتشده بنا شده است؛ یافتهای که ضرورت آگاهیرسانی گستردهتر درباره خطرات مصرف الکل، حتی در میزانهای به ظاهر “معتدل”، را برجسته میکند.