گروه سیاسی دفاع‌پرس- شایان میرزایی؛ بیانات امام خامنه‌ای در دیدار با دست‌اندرکاران کنگره بزرگداشت شهدای استان البرز را می‌توان بازخوانی دوباره یک دغدغه دیرینه چگونگی انتقال ارزش‌ها، انگیزه‌ها و روح حاکم بر دوران دفاع مقدس به نسلی که تجربه‌ای زیسته از آن دوران ندارد، اما در متن تحولات پیچیده فرهنگی، رسانه‌ای و هویتی زندگی می‌کند، دانست؛ رهبر معظم انقلاب اسلامی در این دیدار، مسئله انتقال ارزش‌ها را نه یک امر نمادین یا مناسبتی، بلکه «یکی از کار‌های مهم در شرایط کنونی» توصیف کردند؛ تعبیری که نشان می‌دهد موضوع دفاع مقدس همچنان در نسبت مستقیم با امنیت فرهنگی و هویتی جامعه قرار دارد.

نکته قابل توجه در این سخنان، نگاه واقع‌بینانه و به‌دور از بدبینی به نسل جوان است. برخلاف برخی روایت‌های رایج که جوان امروز را نسلی گسسته از دین و ارزش‌های انقلابی تصویر می‌کنند، رهبر معظم انقلاب اسلامی تأکید می‌کنند که «جوان‌های امروز ما جوانان خوبی هستند» و توانسته‌اند هویت دینی خود را حفظ کنند. این گزاره، نقطه عزیمت مهمی برای تحلیل مسئله است چراکه مسئولیت اصلی را نه بر دوش نسل جدید بلکه بر عهده نهاد‌های فرهنگی، رسانه‌ای و مدیریتی می‌گذارد که باید از این «بستر موجود» برای انتقال هنرمندانه مفاهیم بهره ببرند.

در این چارچوب، دفاع مقدس صرفاً یک خاطره تاریخی یا آرشیو روایت‌های گذشته نیست، بلکه مخزنی از ارزش‌ها و انگیزه‌هاست که همچنان قابلیت الهام‌بخشی دارد. شوق به لقاءالله، احساس تکلیف دینی، ایثار، مجاهدت و ترجیح منافع جمعی بر ملاحظات فردی، از جمله مؤلفه‌هایی هستند که معظم‌له به‌عنوان انگیزه‌های محوری رزمندگان به آن اشاره می‌کنند. اینکه امام خامنه‌ای تاکید می‌کنند که «نباید گذاشت این انگیزه‌ها خاموش شوند»، نشان می‌دهد، خطر اصلی نه فراموشی جنگ بلکه تهی‌شدن آن از معنا و تقلیلش به روایت‌های کلیشه‌ای و تکراری است.

در همین نقطه است که نقد صریح رهبر معظم انقلاب اسلامی به برخی دستگاه‌های فرهنگی و مسئول اهمیت ویژه‌ای می‌یابد، زیرا با اشاره به رفتار‌هایی که «همت و تلاش برای انتقال ارزش‌های دفاع مقدس را نشان نمی‌دهد»، عملاً از یک خلأ نهادی سخن می‌گویند؛ خلأیی که باعث شده با وجود امکانات گسترده رسانه‌ای، هنری و فناورانه، روایت دفاع مقدس نتواند به زبان نسل امروز بازتولید شود. این نقد را می‌توان نشانه‌ای از فاصله میان سیاست‌گذاری فرهنگی رسمی و واقعیت‌های میدان اثرگذاری فرهنگی دانست.

در واقع، مسئله اصلی نه کمبود منابع، بلکه ضعف در «شیوه روایت» است. معظم‌له بار‌ها بر ضرورت «کار هنرمندانه» تأکید کرده‌اند؛ مفهومی که فراتر از تولید آثار شعاری و تکراری است و مستلزم فهم زبان، دغدغه‌ها و زیست‌جهان نسل جدید است. انتقال ارزش‌ها، زمانی مؤثر خواهد بود که دفاع مقدس نه به‌عنوان یک گذشته مقدسِ دست‌نیافتنی، بلکه به‌مثابه تجربه‌ای انسانی، قابل فهم و الهام‌بخش روایت شود.

در بخش دیگری از سخنان، تأکید بر وجود «نقاط مثبت فراوان و آمادگی‌های زیاد برای حرکت در جهت اسلام و انقلاب» در دل مشکلات اقتصادی و معیشتی، حامل پیامی مهم است. این سخن، دفاع مقدس را از یک روایت صرفاً تاریخی جدا کرده و آن را به سرمایه‌ای برای عبور از چالش‌های امروز پیوند می‌زند. به بیان دیگر ارزش‌های آن دوران، تنها متعلق به گذشته نیستند، بلکه می‌توانند در مدیریت بحران‌ها و تقویت سرمایه اجتماعی امروز نیز نقش‌آفرین باشند.

اشاره رهبر معظم انقلاب اسلامی به ویژگی خاص استان البرز یعنی حضور اقوام و گروه‌هایی از نقاط مختلف کشور، نیز ناظر به یک فرصت راهبردی است. اگر روایت شهدا و ارزش‌های آنان به‌درستی منتقل شود، می‌تواند از یک بستر محلی فراتر رفته و به الگویی ملی تبدیل شود. این نگاه، بزرگداشت شهدا را از یک مراسم محدود خارج کرده و آن را به فرآیندی تمدنی و شبکه‌ای بدل می‌کند.

در مجموع، پیام اصلی این بیانات روشن است: دفاع مقدس هنوز زنده است، اما زنده‌ماندن آن نیازمند مسئولیت‌پذیری، خلاقیت و عزم جدی نهاد‌های فرهنگی است. در غیر این صورت فاصله میان نسل‌ها نه به دلیل بی‌اعتقادی جوانان بلکه به‌واسطه کوتاهی متولیان روایت، عمیق‌تر خواهد شد.

انتهای پیام/381