به گزارش خبرنگار ایرنا، ذخیرهسازی مرکبات در سال جاری از سوی عمده باغداران با وجود پیشنهاد قیمت مناسب ،از معمول یکسوم تولیدات بیشتر شد، یعنی باغداران بر خلاف سال های گذشته که بخشی از مرکبات تولیدی خودشان را برای عرضه شب عید با هدف قیمت مناسب تر ذخیره سازی می کردند، عمده باغداران تقریبا دو سوم و حتی همه محصولشان را ذخیره کردند.
بررسی های میدانی از بازار خرید و فروش مرکبات سر باغ در مازندران نشان می دهد که بر خلاف سال گذشته تقاضا برای خرید یکجای باغ های نارنگی و پرتقال از سوی سورتینگ داران و صادر کنندگان با قیمت مناسب برای این میوه پاییزی زیاد شده بود، اما باغداران عرضه محصول را برای فروش مدیریت کرده و در واقع از فروش محصول سرباغ خودداری کردند.
معمولا روش خرید یکجای محصول مرکبات روی درخت و سر باغ از اول مهر آغاز می شود، اکنون که طبق اعلام معاون باغبانی سازمان جهاد کشاورزی مازندران برداشت محصول حدود ۹۰ درصد نارنگی و ۷۰ درصد پرتقال انجام شده است، بسیاری از باغداران همچنان عمده محصول خود را در اختیار دارند.
صاحبان باغ پرتقال تامسون در منطقه قائمشهر، بابل، ساری و نکا، امسال حاضر به فروش محصولشان با قیمت هر کیلو ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان به صورت یکجا سر باغ نشدند و خودشان اقدام به ذخیره سازی در انبارهای سنتی کردند.
افزایش انگیزه کشاورزان مازندران به ایجاد باغهای تجاری
بر اساس اعلام رسمی سازمان جهاد کشاورزی مازندران صادرات حدود ۲۵ هزار تن مرکبات شامل نارنگی و پرتقال طی سال جاری سبب شد تا علاوه بر مدیریت عرضه و انجام انبارداری فنی انگیزه و رغبت ایجاد باغهای تجاری بین باغداران را دوچندان کند.
احیای حدود نیمی از باغهای مرکبات مازندران در طرح کاهش شکاف تولید با هدف افزایش متوسط تولید از ۲۷ تن در هکتار به ۳۵ تا ۴۰ تن، تنها راهبرد حل مشکلات و چالشهای باغداری در این خطه شمالی است، راهکاری که با گسترش دیپلماسی اقتصادی وافزایش صادرات مرکبات، انگیزه باغداران را به ایجاد باغ های تجاری به مراتب بالا برده است.
کارشناسان اقتصاد کشاورزی معتقدند؛ ایجاد باغهای یک دست تجاری با ارقام بازارپسند، باغداری مازندران به خصوص باغ مرکبات استان را به صنعت پررونق با درآمد ارزی بالا تبدیل می کند، وضعیتی که از تخریب و تبدیل باغ ها نیز به دلیل غیراقتصادی بودن آن جلوگیری خواهد شد.
با توجه به فراهم شدن زیرساخت های صادرات استاندارد و بهداشتی محصولات مازندران به طور یقین با همکاری باغداران و قرار گرفتن در مسیر استانداردسازی و مهم تر از همه شناسنامه دار کردن باغ ها و رعایت همه مراحل استانداردسازی صادرات، ارتقای قیمت محصولات به نفع کشاورزان ایجاد خواهد شد.
توصیه های کارشناسان انبارداری سنتی مرکبات
اگرچه باغداران مازندران در زمان برداشت و انبار کردن مرکبات به نکات فنی جدا سازی و سم زدایی توجه کافی دارند، ولی به گفته کارشناسان ، ماندگاری میوه در دمای مناسب و معین یکی از مهم ترین عوامل ماندگاری است که در انبار داری سنتی قابل رعایت نیست.
کارشناسان انبارداری مرکبات به روش غیرفنی را عامل افزایش تلفات و ضایعات محصول عنوان می کنند و تاکید دارند که باید به چندین نکته توجه جدی داشته باشند.
میوههایی برای ذخیرهسازی و نگهداری در انبار مناسب است که عملیات به باغی مانند آبیاری، تغذیه و مبارزه با عوامل خسارتزای گیاهی در آن باغات بهخوبی رعایت شده باشد.
رعایت نکات فنی در برداشت میوه الزامی است، یعنی باغداران باید میوههای برداشتشده از ارتفاع ۸۰ سانتیمتر بالاتر از کف باغ را برای نگهداری و ذخیرهسازی در انبار انتخاب کنند، میوههای آسیبدیده ناشی از صدمات مکانیکی، تگرگ، حلزون و دیگر خسارات مشابه را از میوههای سالم جداسازی کنند، ضدعفونی جعبهها و انبار قبل از ذخیرهسازی و ضدعفونی میوهها با سموم قارچکش که از سوی کارشناسان حفظ نباتات و کلینیکهای گیاهپزشکی ضروری است، همچنین توصیه شده است بلافاصله بعد از برداشت انجام شود و پس از هوادهی و خشک شدن میوهها نسبت به بستهبندی اقدام شود.
رعایت نکات فنی مانند بستهبندی، خالی گذاشتن یکسوم فضای انبار و جعبهها، استفاده از پالت و جعبههای مناسب برای تهویه مطلوب و جلوگیری از صدمات مکانیکی به میوهها الزامی است.
نصب تهویه درقسمت شمالی و جنوبی انبار برای خروج گازهای تولید شده و ورود هوای خنک درشب برای جلوگیری از رشد وتوسعه قارچهای انباری بسیار موثر است. همچنین مدیریت در تنظیم دما و رطوبت انبار برای حفظ کیفیت و کمیت میوهها به باغداران توصیه میشود، بازدید دورهای حداقل دو هفته یکبار از میوههای انبارشده هم ضروری است.
برگزاری کارگاههای ترویجی اصول انبارداری مرکبات در شهرستان های مازندران
یکی از برنامههای ترویجی جهاد کشاورزی مازندران برگزایر کارگاهها مباحثی از جمله اصول صحیح انبارداری مرکبات، شرایط بهینه دما و رطوبت، روشهای برداشت اصولی، درجهبندی و بستهبندی، پیشگیری از ضایعات و کاهش افت کمی و کیفی محصول است، در این کارگاه ها راهکارهای افزایش ماندگاری میوه، مدیریت بیماریهای انباری و رعایت نکات بهداشتی در فرآیند نگهداری مرکبات به صورت تفصیلی تشریح می شود.
هدف از برگزاری این دورهها، ارتقای کیفیت محصولات مرکباتی، کاهش ضایعات و افزایش سودآوری برای کشاورزان منطقه است. این برنامه به عنوان بخشی از سلسله برنامههای ترویجی سازمان جهاد کشاورزی است که با استقبال چشمگیر باغداران روبرو شد.
سرپرست سازمان جهاد کشاورزی مازندران به اهمیت صادرات کیوی، نارنگی و پرتقال مازاد بر مصرف این خطه شمالی اشاره کرد و گفت: امسال ۷۱۱ محموله به وزن حدود ۱۵ هزار تن پرتقال از مازندران صادر شده است.
اسدالله تیمورییانسری با تأکید بر نقش صادرات محصولات کشاورزی در تحقق اقتصاد مقاومتی، خاطرنشان کرد: توسعه صادرات غیرنفتی به ویژه در بخش کشاورزی، نه تنها موجب افزایش درآمدهای ارزی و تقویت تولید داخلی میشود، بلکه به ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و جلوگیری از مهاجرت روستاییان کمک شایانی میکند.
وی با اشاره به اهمیت علمی و تخصصی این حوزه، تصریح کرد: با بهرهگیری از فناوریهای نوین در حوزه باغبانی، بهبود کیفیت، بستهبندی و استانداردسازی محصولات، همچنین توسعه کشاورزی قراردادی و ایجاد زنجیرههای تأمین یکپارچه، میتوان جایگاه محصولات باغی مازندران را در بازارهای جهانی تثبیت و ارتقا داد.
سرپرست سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: برنامهریزی برای تنوع بخشی به محصولات صادراتی، توسعه بازارهای جدید و آموزش و ترویج روشهای نوین کشاورزی از اولویتهای این سازمان برای پایدارسازی صادرات و افزایش مشارکت بخش کشاورزی در اقتصاد ملی است.
تقسیم بندی باغداری مرکبات مازندران
از آنجایی که شرائط آب و هوایی و زمین در مازندران برای کاشت درختان مرکبات فراهم است، به طور کلی در بیشتر زمین های شهری و روستایی استان شاهد باغداری خود مصرفی هستیم.
گروه دومی که به عنوان تولید کننده مرکبات دراستان مازندران هستند، باغداری در زمین های زیر هزار تا ۲هزار مترمربع است که علاوه بر خود مصرفی، تولیدات آنان تا حدودی تعادل کننده و تکمیل کننده درآمد خانوارهای روستایی و شهری است.
بررسی ها نشان می دهد اغلب باغداری که در زمین های زیر هزار متر انجام می شود در واقع به دلیل قانون تقسیم ارث قطعه قطعه شد و باغداری در زمین های کم مساحت برای بسیاری از کارمندان و شهرنشینان و روستاییانی که برنجکاری شغل اصلی آنان است، نوعی تفریح، خود مصرفی و تکمیل کننده درآمدی آنان محسوب می شود.
تولیدات مرکبات مازاد بر مصرف این گروه از باغداران نیز معمولا به صورت سفارشی بین دوستان و فامیلان و یا در بازار روزهای مختلف عرضه می شود.
باغداری درآمدزا
باغداری درآمدزا، توسط گروه سومی که دارای باغات مرکبات پنج هزار متر مربع تا بیش از ۲هکتار در استان مازندران هستند، انجام می شود.
بر اساس آمار و ارقام و بررسی های صورت گرفته، در هر یک از گروه هایی که در استان مازندران باغداری مرکبات را انجام می دهند به باغداری حرفه ای توجهی نمی کنند.
عرضه و تقاضا همواره به عنوان یک قاعده مهم و تعیین کننده و عامل نوسانات قیمت کالا در بازار است و این شاخص در محصولات کشاورزی مازندران به دلایل مختلف از جمله رفتار های غیر حرفه ای کشاورزی سبب می شود تا دلالان برنده اصلی این بازار باشند.
در هر حال، به با وجود این که استان مازندران با ظرفیت ۷۲نوع از تولیدات محصولات کشاورزی، حدود ۱۱ درصد از ارزش افزوده بخش کشاورزی کشور را به خود اختصاص می دهد، اما رفتار های غیر حرفه ای در زمینه های زیر ساختی، نهاده های کشاورزی، فعالیت های فنی و مهندسی کشاورزی و بازار عرضه و تقاضا، همچنان کشاورزی این خطه شمال ایران را مستعد بحران می کند.