به گزارش ایسنا، محمدحسین امید، رئیس دانشگاه تهران در سی و چهارمین جشنواره پژوهش و فناوری دانشگاه تهران که صبح امروز در این دانشگاه برگزار شد، با بیان اینکه گزارشی که ارائه شد نشان میدهد هرچند از نظر کیفیت مقالات، نشانههایی از بهبود در جایگاه دانشگاه تهران دیده میشود، اما وضعیت کلی دانشگاه در رتبهبندیهای جهانی همچنان نگرانکننده است، اظهار کرد: همین جایگاهی که امروز دانشگاه در آن قرار دارد، حاصل زحمات و تلاشهای شبانهروزی استادان و اعضای هیئت علمی است که با کوشش خالصانه خود، دانشگاه را در این وضعیت حفظ کردهاند و انتظار داریم در سال جدید شاهد تغییر این شاخصها و ارتقای جایگاه دانشگاه باشیم.
لزوم ایجاد محیط آرام و تأمین معیشت پژوهشگران
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به اینکه برای انجام پژوهش مؤثر و عمیق، پژوهشگر باید با فراغ بال و در محیطی آرام فعالیت کند، گفت: تأمین امکانات آزمایشگاهی و زیرساختهای تحقیقاتی، در کنار توجه به معیشت پژوهشگران، از اولویتهای اساسی دانشگاه است. همچنین شبکهسازی علمی و توسعه ارتباطات، همانطور که در گزارشها و سخنرانیها نیز به آن اشاره شد، از حداقلهای ضروری برای شکلگیری یک زیستبوم پویا در حوزه پژوهش و فناوری بهشمار میرود.
وی ادامه داد: این مؤلفهها به تحقق اهداف پژوهشی کمک میکند و زمینهساز ارتقای عملکرد علمی دانشگاه خواهد بود.
ضرورت توجه همزمان به پژوهشهای بنیادی و کاربردی
این مقام مسئول با تأکید بر اینکه دانشگاه تهران به پژوهشهای بنیادی نیاز جدی دارد، افزود: آنچه در شاخصهای جهانی اهمیت بالایی دارد، خروجی پژوهشهای بنیادی است، اما در عین حال نمیتوان از پژوهشهای کاربردی غافل شد. دانشگاه نباید خود را به فضای دروندانشگاهی محدود کند و نسبت به مسائل جامعه و وضعیت کشور بیتفاوت باشد.
وی با بیان اینکه بخشی از مأموریت دانشگاه حل مشکلات کشور است، تصریح کرد: پژوهشها باید در نهایت به بهبود رفاه عمومی، ارتقای کیفیت زندگی مردم و کمک به توسعه کشور منجر شود.
اشتیاق دولت به بهرهگیری از ظرفیت دانشگاهها
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به فضای حاکم بر تعامل دانشگاه و دولت گفت: خوشبختانه در این دوره، در سطح دولت اشتیاق بالایی برای استفاده از ظرفیت دانشگاهها وجود دارد و موضوعات متعددی بهصورت دانشگاهمحور دنبال میشود. یکی از نمونههای بارز آن، اقدام دانشگاه تهران در یک بازه زمانی چندماهه برای جمعبندی نتایج پژوهشها و دستاوردهای گذشته استادان دانشگاه تهران و سایر دانشگاهها و ارائه آن به دولت در موضوع بحران عمیق آب بود.
وی افزود: در سایر حوزهها نیز این علاقهمندی و آمادگی در دولت وجود دارد و از همینجا از همه همکاران درخواست میکنم در موضوعات مرتبط با نیازها و مشکلات کشور، حضوری جدیتر و فعالتر داشته باشند.
مسئولیت دانشگاه در توسعه اجتماعی، فناوری و فرهنگی
این مقام مسئول با بیان اینکه: پژوهشهایی که به توسعه پایدار، حل مسائل اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی مردم منجر شود، باید در اولویت دانشگاه قرار گیرد، اظهار کرد: همچنین پژوهشهایی که با بهرهگیری از فناوریهای نوین انجام میشود و به تقویت فرهنگ و هویت ملی میانجامد، از بدیهیترین مسئولیتهای دانشگاه است.
وی تأکید کرد: دانشگاه تهران بهعنوان یک دانشگاه جامع، ظرفیت و توانمندی لازم را در تمامی این حوزهها دارد و با حضور استادان و پژوهشگران برجسته، میتواند گامهای مؤثری در حل مسائل کشور بردارد.
تصمیمات جدید دانشگاه برای بهبود فضای پژوهش و فناوری
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به اقدامات انجامشده در این حوزه گفت: برای کمک به بهبود فضای پژوهش و فناوری، مجموعهای از تصمیمات از ابتدای مهرماه اجرایی شده است. نخستین اقدام، تدوین بسته حمایتی پژوهشی توسط معاونت پژوهشی دانشگاه بود که هرچند این حمایتها هنوز برای پژوهشهای عمیق و گسترده کافی نیست، اما رویکرد و جهتگیری دانشگاه در حمایت از پژوهش را نشان میدهد.
وی ادامه داد: در این بسته، نکات متعددی پیشبینی شده که جزئیات آن در زمان مناسب اطلاعرسانی خواهد شد. از جمله این موارد، افزایش حمایت از رسالههای دانشجویی است؛ بهطوریکه حمایت از رسالههای دکتری که پیش از این کمتر از پنج میلیون تومان بود، به ۲۰ میلیون تومان افزایش یافته است و امیدواریم در سال آینده نیز با ارتقای بیشتری همراه شود.
افزایش حمایت از پایاننامهها و فرصتهای مطالعاتی
این مقام مسئول افزود: حمایت از پایاننامههای کارشناسی ارشد نیز افزایش یافته است؛ هرچند این رقم همچنان ناچیز است، اما نشاندهنده یک جهش و تغییر رویکرد در حمایت از دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. همچنین میزان حمایت از فرصتهای مطالعاتی از ۲۵۰ میلیون تومان به ۵۰۰ میلیون تومان افزایش یافته است که در کنار حقوق دوره مأموریت، میتواند کمک محدودی برای اعضای هیئت علمی متقاضی این فرصتها باشد.
وی در ادامه با اشاره به همکاری مشترک با دانشگاه علوم پزشکی گفت: با توجه به توافق صورتگرفته با دانشگاه علوم پزشکی، صندوق پژوهشی مشترکی تشکیل شده و برای آغاز فعالیت، مبلغ ۱۰ میلیارد تومان از سوی دو دانشگاه در این صندوق قرار گرفته است تا از پژوهشهای مشترک حمایت شود.
امید با بیان اینکه به همکارانی که دارای تخصصهای مرتبط هستند توصیه میکنم در حوزههایی وارد شوند که امکان هماهنگی و همافزایی با دانشگاههای علوم پزشکی را دارد، گفت: موضوعات میانرشتهای در دانشگاه تهران سالهاست توسعه یافته و امروز در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار دارد. بهویژه در تعامل میان دانشگاه تهران و دانشگاههای علوم پزشکی، ظرفیت مناسبی برای شکلگیری همکاریهای اثربخش وجود دارد که امیدواریم بهزودی در قالب ساختارهای منسجمتری دنبال شود.
گسترش پژوهشهای مشترک و شکلگیری برج فناوری سلامت
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به همکاریهای اخیر افزود: در مدت کوتاه سه تا چهار ماه گذشته، جلسات متعددی با همکاران برگزار شده و در حوزههای مختلف هماهنگی و همکاری در حال انجام است. یکی از نمونههای مهم این همکاریها، پیگیری مشترک ایجاد برج فناوری سلامت با دانشگاه علوم پزشکی است که امیدواریم به نتیجه مطلوب برسد و بستر مناسبی برای پژوهشهای مشترک میان دانشگاهها فراهم کند.
وی ادامه داد: این ظرفیت میتواند نقش مهمی در تقویت پژوهشهای مشترک و ارتقای جایگاه علمی دانشگاه در سطح ملی و بینالمللی ایفا کند.
حمایت ویژه از انتشار مقالات در مجلات معتبر بینالمللی
این مقام مسئول با تأکید بر اهمیت شاخصهای جهانی گفت: یکی از مؤلفههای بسیار مهم در رتبهبندیهای بینالمللی، انتشار مقاله در مجلات معتبر جهانی بهویژه مجلات گروه نیچر است. در همین راستا، دانشگاه تهران برای چاپ مقاله در این مجلات، جایزهای معادل یک میلیارد تومان پیشبینی کرده است تا از همکارانی که در این مسیر دشوار فعالیت میکنند، حمایت شود. بدیهی است که انتشار مقاله در این مجلات کار بسیار سختی است، اما این حمایتها میتواند انگیزهبخش باشد.
نشست بیسابقه دانشگاهها و صنایع بزرگ کشور
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به یکی از رویدادهای مهم اخیر اظهار کرد: پنجشنبه گذشته نشستی بسیار خوب و بهنوعی بیسابقه برگزار شد که در آن ۱۵ رئیس دانشگاه بزرگ کشور، معاونان پژوهشی و مدیران پارکهای علم و فناوری از یک سو و نزدیک به ۴۰ مدیرعامل صنایع بزرگ کشور از سوی دیگر حضور داشتند. این صنایع شامل شرکتهای بزرگ فولادی، معدنی، غذایی و سایر بخشهایی بود که سهم قابل توجهی در اقتصاد کشور دارند.
وی افزود: برآوردی که در این جلسه مطرح شد نشان میدهد این ۱۵ دانشگاه حدود ۸۵ درصد بار توسعه علمی کشور را بر عهده دارند و این شرکتها نیز نزدیک به ۸۰ درصد ظرفیت اقتصادی کشور را در اختیار دارند. در این نشست، توافق بسیار خوبی برای بهرهگیری از ظرفیتهای قانون جهش تولید دانشبنیان صورت گرفت.
قانون جهش تولید دانشبنیان؛ فرصتی بزرگ برای تأمین مالی پژوهش
این مقام مسئول با تشریح این قانون گفت: بر اساس قانون جهش تولید دانشبنیان، شرکتها میتوانند از محل اعتبار مالیاتی خود برای فعالیتهای مشترک پژوهشی و فناورانه هزینه کنند و حتی در ایجاد زیرساختهای پژوهشی داخل دانشگاهها مشارکت داشته باشند. این همکاری میتواند هم بهصورت نهادی میان دانشگاهها و شرکتها شکل بگیرد و هم بهصورت مستقیم میان اعضای هیئت علمی و صنایع دنبال شود.
وی ادامه داد: در این قانون پیشبینی شده که دانشگاهها بتوانند مسئولیت بخش تحقیق و توسعه شرکتها را بر عهده بگیرند و شرکتها نیز هزینههای مربوطه را از محل اعتبار مالیاتی خود تأمین کنند. به اعتقاد من، این ظرفیت بسیار بزرگی است که تاکنون کمتر مورد استفاده قرار گرفته است.
امضای تفاهمنامه میان وزرا و رفع دغدغه شرکتها
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به اقدامات اخیر برای تسهیل اجرای این قانون گفت: تفاهمنامهای میان وزرای علوم، بهداشت، امور اقتصادی و دارایی و معاون علمی رئیسجمهوری به امضا رسیده تا این روند تسهیل و تثبیت شود. به همین دلیل، معتقدم امسال فرصت بسیار مناسبی برای جهش در تأمین مالی پژوهش از محل این قانون فراهم شده است.
وی توضیح داد: برآورد میشود ظرفیت اعتباری این قانون برای دانشگاهها در سال جاری حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان باشد، در حالی که میزان جذب این منابع در سال گذشته بسیار کمتر از ظرفیت واقعی بوده است. یکی از دلایل اصلی این موضوع، نگرانی شرکتها از تبعات مالیاتی بود که در نشست اخیر، این دغدغهها با توضیحات مستقیم وزیر اقتصاد و مسئولان مربوطه تا حد زیادی برطرف شد.
دعوت از استادان برای بهرهگیری از ظرفیتهای قانونی
این مقام مسئول با بیان اینکه از همه مدیران پژوهشی دانشکدهها، دانشکدگان و بهویژه اعضای هیئت علمی انتظار میرود این قانون را بهدقت مطالعه کنند، افزود: قانون جهش تولید دانشبنیان دارای ۲۰ ماده است و برای هر ماده دستورالعملهای اجرایی تدوین شده که در یک شورای تخصصی بهصورت مستمر بهروزرسانی میشود و تاکنون چندین بار اصلاح شده است. بسیاری از ایرادات اولیه رفع شده و اکنون بستر مناسبی برای استفاده از این ظرفیت فراهم است.
وی خاطرنشان کرد: دانشگاه از محل منابع داخلی خود امکان انجام اقدامات بزرگ پژوهشی را ندارد، چرا که بخش عمده بودجه صرف حقوق و هزینههای جاری میشود و عملاً منابع محدودی برای پژوهش باقی میماند. به همین دلیل، این قانون میتواند راهگشای تأمین مالی پایدار برای پژوهشهای دانشگاهی باشد.
توسعه منابع دانشگاه و اجرای بسته حمایتی پژوهشی
رئیس دانشگاه تهران در ادامه گفت: دانشگاه در مسیر پیشرو تلاش خواهد کرد از همه ظرفیتهای موجود استفاده کند، منابع خود را توسعه دهد و بسته حمایتی پژوهشی تدوینشده را بهطور کامل اجرایی کند. برای سال جاری نیز رقم قابل توجهی برای دانشگاه پیشبینی شده که میتواند پشتوانهای برای اجرای حمایتها، پرداخت جوایز و افزایشهای اعلامشده در حوزه پژوهش و فناوری باشد.
امید با بیان اینکه بسته حمایتی پژوهشی دانشگاه برای یک دوره سهساله طراحی شده و منابعی را پیشبینی کرده است که بتواند از پژوهشهای بنیادی، کاربردی و همچنین شاخصها و معیارهای مؤثر در ارتقای جایگاه دانشگاه حمایت کند، گفت: از همه همکاران تقاضا دارم کمک کنند تا بتوانیم جایگاه دانشگاه تهران را به سطح شایسته و تاریخی خود بازگردانیم. دانشگاه تهران در مقطعی در رتبههای زیر ۲۰ جهانی قرار داشت، اما امروز حتی قرار گرفتن در بازه ۴۰۰ تا ۵۰۰ نیز وضعیت مطلوبی محسوب نمیشود و نشاندهنده تنزل جدی جایگاه دانشگاه است.
اخلاق پژوهش؛ خط قرمز دانشگاه تهران
رئیس دانشگاه تهران با تأکید بر اهمیت اخلاق پژوهش اظهار کرد: اخلاق پژوهش موضوعی بسیار مهم و غیرقابل اغماض است. متأسفانه پدیده تخلفات پژوهشی در سطح جهان و بهویژه در کشور ما رو به افزایش است و دانشگاه تهران نیز از این آسیب مصون نبوده است. به همین دلیل، کمیتههای اخلاق پژوهش با نگاه بسیار سختگیرانه به این موضوع ورود میکنند. از همکاران درخواست میکنم نهایت دقت را داشته باشند تا خدای ناکرده، از سر کماطلاعی یا سهلانگاری، آسیبی متوجه خودشان یا اعتبار دانشگاه نشود.
وی افزود: توسعه همکاریهای میانرشتهای نیز از موضوعاتی است که انتظار داریم با جدیت بیشتری دنبال شود. همانطور که پیشتر اشاره شد، میان دو دانشگاه صندوق مشترکی ایجاد شده و منابعی در آن قرار گرفته است که در صورت توسعه پژوهشهای مشترک، این منابع قابلیت افزایش دارد و از این نظر محدودیتی وجود ندارد. این حمایتها مستقل از گرنتهای معمول پژوهشی بوده و بهصورت اختصاصی برای همکاریهای مشترک پیشبینی شده است.
خبر خوش پژوهشی برای دانشگاه تهران
این مقام مسئول در ادامه گفت: پیش از حضور در این جلسه، تماسی با معاون علمی رئیسجمهوری داشتم و خبر بسیار خوبی دریافت کردم؛ دانشگاه تهران در سال گذشته رتبه نخست پژوهشفناوری کشور را کسب کرده است. هر سال سه دانشگاه برتر از سوی معاونت علمی ریاستجمهوری معرفی میشوند که امسال دانشگاه تهران رتبه اول را بهدست آورده است.
وی ادامه داد: بر همین اساس، مبلغ ۱۰ میلیارد تومان برای دانشگاه تهران در نظر گرفته شده تا در نمایشگاه ایرانساخت هزینه شود. با توجه به تخفیف ۵۰ درصدی تجهیزات از محل حمایت معاونت علمی، عملاً امکان خرید حدود ۲۰ میلیارد تومان تجهیزات فراهم خواهد شد و از همینجا تأکید کردم که اقدامات اجرایی آن هرچه سریعتر آغاز شود.
حمایت ویژه از ۱۰۰ پژوهشگر برتر
رئیس دانشگاه تهران با قدردانی از معاونت علمی ریاستجمهوری اظهار کرد: در اقدامی قابل توجه، برای ۱۰۰ پژوهشگر برتر سه دانشگاه برتر کشور، حمایتهای مالی ویژهای بهعنوان هدیه و گرنت پژوهشی پیشبینی شده است. معیار انتخاب این پژوهشگران بر اساس شاخصهای استنادی بینالمللی از جمله شاخصهای اسکوپوس در نظر گرفته شده است.
وی توضیح داد: پژوهشگران رتبههای اول تا دهم، هدیه یک میلیارد تومانی دریافت میکنند و پژوهشگران رتبههای ۹۱ تا ۱۰۰ نیز از هدیه ۲۰۰ میلیون تومانی بهرهمند خواهند شد. این حمایتها میتواند نقش مهمی در تقویت انگیزه و استمرار فعالیتهای پژوهشی ایفا کند.
این مقام مسئول با اشاره به ظرفیتهای بنیاد علم ایران گفت: متأسفانه این ظرفیتها در دانشگاه تهران کمتر مورد استفاده قرار گرفته است، در حالی که بنیاد علم ایران برای رسالههای دکتری، بسته به موضوع، بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان حمایت مالی ارائه میدهد. در حوزههایی مانند هوش مصنوعی، کوانتوم، زیستفناوری، امنیت سایبری، علوم شناختی و میکروالکترونیک، میزان این حمایت به ۴۰۰ میلیون تومان میرسد که رقم قابل توجهی است.
وی افزود: از همکاران درخواست میکنم شرایط استفاده از این حمایتها را به اطلاع اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری برسانند و حتی دورههای آموزشی لازم برای بهرهگیری از این ظرفیتها برگزار شود. استفاده جدی از این منابع میتواند کمک قابل توجهی به تقویت پژوهشهای دانشگاهی باشد.
تلاش برای بهبود معیشت و ارتقای زیستبوم پژوهش
رئیس دانشگاه تهران در پایان با قدردانی از اعضای هیئت علمی و پژوهشگران گفت: همه تلاش ما در سال تحصیلی جدید این است که از منابع و ظرفیتهای مختلف، حمایتهای بیشتری جذب کنیم و توان پژوهشی دانشگاه را افزایش دهیم. خبرهای امیدوارکنندهای نیز در حوزه معیشت و حمایتهای رفاهی در دست پیگیری است که در زمان مناسب اطلاعرسانی خواهد شد.
وی تأکید کرد؛ هدف ما فراهم کردن حداقلهای لازم برای بهبود شرایط معیشتی و ایجاد بستر مناسب برای فعالیت علمی و پژوهشی است تا بتوانیم با تلاش بیشتر، ارتقای جایگاه دانشگاه تهران و خدمت مؤثرتر به کشور را رقم بزنیم.
انتهای پیام