به گزارش روز یکشنبه ایرنا از ژاپنتایمز، یوناگونی که در ۱۱۰ کیلومتری شرق تایوان قرار دارد، در انتهای مجمعالجزایری واقع شده است که از شمال تا جزایر اصلی ژاپن امتداد دارد.
پس از سفر نانسی پلوسی، رئیس سابق مجلس نمایندگان آمریکا، به تایپه در سال ۲۰۲۲ که با واکنش چین و شلیک موشکهایی به نزدیکی یوناگونی همراه بود، ژاپن برنامههای خود برای بزرگترین تقویت نظامیاش در دستکم چهار دهه اخیر را تسریع کرده است.
ژاپن در سراسر زنجیره ۱۶۰ جزیرهای ریوکیو، به سرعت در حال استقرار سامانههای موشکی، برجهای رادار، انبارهای مهمات و سایر تأسیسات جنگی است. این کشور همچنین استقرار تجهیزات نظامی عمده در کیوشو، جنوبیترین جزیره از چهار جزیره اصلی ژاپن، از جمله جنگندههای اف-۳۵ و موشکهای دوربرد را آغاز کرده و در عین حال تیپ سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده، موسوم به تیپ استقرار سریع آبیـخاکی، را نیز گسترش داده است.
رقابت برای تقویت این جزایر، تنش کنونی میان بزرگترین اقتصادهای آسیا را تشدید کرده است؛ بهویژه آنکه پکن فشارها را برای وادار کردن سانائه تاکاایچی به پس گرفتن اظهاراتش مبنی بر احتمال استقرار ارتش ژاپن در صورت تلاش چین برای تصرف تایوان افزایش داده است.
در طول آخر هفته، یک جنگنده چینی رادار هدفگیری تسلیحات خود را روی هواپیماهای جنگی ژاپنی قفل کرد که این اقدام نشاندهنده خطر بروز محاسبات اشتباه در صورت ادامه تنشها است.
کوئیچی ایسوبه، ژنرال سابق نیروی زمینی دفاع از خود ژاپن، در این باره گفت: «ارتش آزادیبخش خلق چین بدون تردید در حال تقویت توانایی خود برای وادار کردن تایوان به تسلیم است. ژاپن، ایالات متحده و سایر کشورهای غربی باید عزم راسخ خود را برای مخالفت با هرگونه اقدامی که به دنبال تغییر وضع موجود است، به چین نشان دهند.»
جزیره یوناگونی اکنون شاهد ساخت آپارتمانهای جدید برای اسکان سربازان پایگاه نظامیای است که در سال ۲۰۱۶ تأسیس شد. طی سال آینده، حدود ۳۰ نفر دیگر به ۲۳۰ نفری که هماکنون در این پایگاه حضور دارند، اضافه خواهند شد تا یک واحد جنگ الکترونیک را تشکیل دهند. همچنین انتظار میرود با استقرار برنامهریزیشده موشکهای ضدهوایی، شمار نیروها افزایش یابد.
بلومبرگ گزارش داده است که برخی از حدود ۱۵۰۰ نفر ساکن این جزیره از تسلیحاتی شدن آن خشمگین شدهاند و از مقامات ژاپنی خواستار شفافیت بیشتر درباره برنامههای آینده شدهاند.
از زمان اظهارات تاکاایچی درباره تایوان که واکنش منفی چین را برانگیخت، او بارها تأکید کرده است که ژاپن سیاست خود در قبال تایوان را تغییر نداده و هیچ تعهد جدیدی درباره زمان استقرار نیروهای نظامی خود نداده است. با این حال، اظهارات وی نشان داده است که امنیت ژاپن و تایوان تا چه اندازه به یکدیگر گره خوردهاند.
در حالی که ژاپن همچنان به دکترین دفاع از خود پایبند است، دولت شینزو آبه، نخستوزیر وقت، در سال ۲۰۱۵ بر یک تغییر قانونی مهم نظارت کرد که به ارتش اجازه میداد در شرایطی که بقای خود ژاپن در معرض خطر باشد، به کشورهای دوست کمک کند.
پیش از به قدرت رسیدن تاکاایچی در ماه اکتبر، آبه و رهبران پس از او از ارائه سناریوهای مشخص درباره اعمال «دفاع جمعی» خودداری میکردند، زیرا میدانستند چنین اقدامی میتواند تنشها با چین را تشدید کند.
با این حال، مقامات دولتی و تحلیلگران امنیتی مدتهاست در محافل غیرعلنی اشاره کردهاند که با توجه به نزدیکی ژاپن به تایوان و وابستگی امنیتی آن به ایالات متحده، یکی از سناریوها میتواند دفاع آمریکا از تایوان باشد. هرگونه ناتوانی احتمالی نیروهای آمریکایی در جلوگیری از تهاجم چین به تایوان، ناگزیر امنیت ژاپن را نیز به خطر خواهد انداخت.
به گفته کیوکو هاتاکیاما، تحلیلگر سابق دولت ژاپن و استاد کنونی روابط بینالملل در دانشگاه نیگاتا، ژاپن چارهای جز حمایت از ایالات متحده در صورت بروز درگیری نخواهد داشت، صرفنظر از دیدگاه توکیو. وی گفت: «رد درخواست ایالات متحده به معنای پایان اتحاد خواهد بود و حتی ممکن است آمریکا در صورت حمله چین به ژاپن، از این کشور دفاع نکند.»
افزایش قدرت نظامی ژاپن، بحثهای داغی را در پارلمان این کشور برانگیخته است. ماه گذشته، رئیس حزب کمونیست و از مخالفان دولت اعلام کرد که برنامههای دفاعی دولت در حال ایجاد یک «مجمعالجزایر موشکی» است.
شینجیرو کویزومی، وزیر دفاع ژاپن، این توصیف را رد کرده و گفته است که ژاپن نیروهای خود را مشابه سایر کشورها مستقر میکند. وی در جریان سفر اخیر خود به یوناگونی اظهار داشت که برنامههایی برای استقرار موشکهای زمینبههوای میانبرد در این جزیره با هدف کاهش احتمال حملات به ژاپن در نظر گرفته شده است.
تنش بر سر تایوان ریشه در توافقاتی دارد که به جنگ جهانی دوم پایان دادند؛ تاریخی که شی جینپینگ، رئیسجمهور چین، اکنون به دنبال بهرهبرداری از آن به نفع خود است. وی در گفتوگو با دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، و دیگر رهبران جهان استدلال کرده است که چین به شکست ژاپن کمک کرده و دو بیانیه دوران جنگ – اعلامیه پوتسدام و اعلامیه قاهره – تصریح میکنند که تایوان تحت حاکمیت چین قرار دارد.
برخی مقامات چینی در پاسخ خود اظهار داشتهاند که این اعلامیهها تردیدهایی را درباره حاکمیت ژاپن بر یوناگونی و دیگر جزایر ریوکیو نیز ایجاد میکند. ماه گذشته، لین جیان، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، بخشی از اعلامیه پوتسدام ۱۹۴۵ را نقل کرد که در آن آمده است حاکمیت ژاپن باید به چهار جزیره اصلی این کشور و «جزایر فرعی که ما تعیین میکنیم» محدود شود.
ژاپن، آمریکا و تایوان این ادعاهای چین را رد کرده و به پیمان صلح سانفرانسیسکو بهعنوان توافقنامهای الزامآور از نظر حقوقی اشاره میکنند. این پیمان که در سال ۱۹۵۱ توسط ژاپن و نزدیک به ۵۰ کشور متحد امضا شد، تصریح میکند که توکیو «از تمام حقوق، مالکیت و ادعاهای خود» نسبت به تایوان صرفنظر میکند، اما مشخص نمیکند این صرفنظر کردن به نفع چه طرفی است.
این پیمان همچنین جزایر ریوکیو را تحت مدیریت ایالات متحده قرار داد و زمینه را برای ایجاد پایگاههای نظامی آمریکا – که عمدتاً در اوکیناوا مستقر هستند – فراهم کرد. این جزایر در سال ۱۹۷۲ به ژاپن بازگردانده شدند.
پکن پیمان سانفرانسیسکو را رد میکند و سفارت چین در توکیو ماه گذشته اعلام کرد که این پیمان صرفاً یک «کاغذ پاره نامعتبر» است. چین همچنین ادعاهای فعالی درباره جزایر سنکاکو – که پکن آنها را دیائویو مینامد – دارد. این جزایر که در شمال یوناگونی قرار دارند، تحت پوشش پیمان دفاعی متقابل ایالات متحده و ژاپن هستند؛ موضعی که جورج گلس، فرستاده ترامپ به ژاپن، ماه گذشته بار دیگر آن را تأیید کرد.
از زمان اظهارات تاکاایچی، مقامات چینی پرونده تاریخی خود را در دیدار با مقامات خارجی مطرح کردهاند. روز دوشنبه، وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با یوهان وادفول، همتای آلمانی خود، استدلال مفصلی درباره حاکمیت چین بر تایوان ارائه کرد و در عین حال گفت که ژاپن بهعنوان یک «ملت شکستخورده» در جنگ جهانی دوم باید محتاطتر باشد.
چین همچنین تلاش کرده از تنشها میان ساکنان بومی جزایر و ارتشهای ژاپن و ایالات متحده بهرهبرداری کند. ماه گذشته، روزنامه دولتی گلوبال تایمز چین در پستی در ویبو خواستار استقلال ریوکیو شد و نوشت: «فقط مردم ریوکیو میتوانند سرنوشت خود را تعیین کنند.»
همچنین یکی از روزنامهنگاران برجسته رسانههای دولتی چین در یک برنامه تلویزیونی ۱۲ دقیقهای، حاکمیت ژاپن بر این جزایر را زیر سؤال برد و گفت که آنها به «یک پایگاه نظامی عظیم» تبدیل شدهاند و مردم بومی آن مجبور به تحمل تبعیض ریشهدار هستند.
این بحثها بهویژه در اوکیناوا، مرکز قدرت نظامی آمریکا و ژاپن در این مجمعالجزایر، رایج است؛ جایی که در صورت تصمیم واشنگتن برای مداخله، پایگاههای اصلی تفنگداران دریایی آمریکا و دیگر تأسیسات نظامی احتمالاً نخستین واکنش را در هرگونه درگیری بر سر تایوان نشان خواهند داد.
ژاپن همچنین در حال تقویت حضور نظامی خود در این جزیره است. سال گذشته، یک پایگاه موشکی ضدکشتی افتتاح شد که بهعنوان مرکز فرماندهی پایگاههای مشابه در جزایر ایشیگاکی، میاکو و آمامی اوشیما عمل میکند.