دکتر یزدانیان همزمان با آغاز هفتهی پژوهش ۲۲ آذر سال ۱۴۰۴ در خبرگزاری برنا سمنان نوشت: هفته پژوهش در تقویم علمی کشور فرصتی فراهم میآورد تا جایگاه پژوهش در فرایند توسعه ملی از منظر نظری و تجربی مورد بازاندیشی قرار گیرد. در ادبیات توسعه و حکمرانی معاصر، پژوهش نه یک فعالیت جانبی یا تشریفاتی، بلکه یکی از ارکان بنیادین نظام تصمیمسازی مبتنی بر شواهد (evidence-based policymaking) تلقی میشود. تجربه کشورهایی که مسیر توسعه پایدار را طی کردهاند نشان میدهد که ارتقای کارآمدی حکمرانی، افزایش بهرهوری و بهبود کیفیت خدمات عمومی، در گرو شکلگیری ساختارهای پژوهشمحور و نهادینه شدن فرهنگ دانشبنیاد در سطوح مختلف سیاستگذاری است. در چنین بستری، ایران نیز برای مواجهه با مسائل چندسطحی و پیچیده خود نیازمند استحکامبخشی به زیرساختهای پژوهشی و تبدیل پژوهش به مؤلفهای پایدار در چرخه خطمشیگذاری عمومی است.
وی ادامه داد: اهمیت پژوهش زمانی آشکارتر میشود که به طیف گسترده چالشهای امروز کشور توجه شود. مسائلی همچون بحران آب، چالشهای نظام اداری، تحولات شتابان فناوری، نابرابریهای ساختاری و نیاز روزافزون به سیاستهای شهری و اقتصادی کارآمد، نمونههایی از مسائل «پیچیده و ابهاممند» (wicked problems) هستند که بدون داده معتبر، تحلیل علمی و روششناسی دقیق قابل مدیریت نیستند. پژوهش به عنوان سازوکار اصلی تولید دانش معتبر، امکان شناسایی علل بنیادین مسائل، ارائه گزینههای سیاستی قابل اتکا و کاهش خطای تصمیمگیری را فراهم میکند. از این رو توسعه نظام پژوهش در کشور نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی راهبردی برای ارتقای کارآمدی حکمرانی و بهبود کیفیت زندگی شهروندان است.
این پژوهشگر که بیش از 60 مقاله را در کارنامهی علمی خود دارد، توسعهی پژوهش را مستلزم بازآرایی ساختارها و تقویت پارادایمهای فکری دانست و نوشت: افزایش بودجه پژوهشی یا ایجاد مراکز تحقیقاتی هرچند مهماند، اما بهتنهایی کافی نیستند. ادبیات حکمرانی دانشمحور تأکید میکند که پویایی نظام پژوهش زمانی حاصل میشود که فرهنگ پرسشگری در جامعه تقویت شود، پژوهشگر از امنیت شغلی و جایگاه حرفهای برخوردار باشد و سازوکارهای نهادی برای تعامل میان دانشگاه، دولت و بخش خصوصی توسعه یابد. فقدان نظام مؤثر برای سفارش، مدیریت و بهرهگیری از پژوهش سبب میشود بخش قابل توجهی از تولیدات علمی بدون اثرگذاری واقعی بر خطمشیگذاری باقی بماند. بر این اساس، ایجاد نظامهای یکپارچه برای سیاستگذاری پژوهش، پایش اثربخشی و هدایت پژوهشها به سمت اولویتهای ملی از اهمیت ویژه برخوردار است.
مولف کتاب کتاب درآمد پایدار شهرداری مطرح کرد: در سطح کلان، پژوهش نقشی تعیینکننده در ارتقای کیفیت تصمیمسازی ایفا میکند. ابزارهایی نظیر تحلیل هزینه ـ فایده، ارزیابی پیامدهای اجتماعی، مدلسازی اقتصادی و مطالعات آیندهپژوهانه، بخشی از مجموعه رویکردهایی هستند که در حکمرانی مدرن بهعنوان پیشنیاز تدوین و اجرای خطمشیهای عمومی شناخته میشوند. اتکای تصمیمگیری به پژوهش معتبر نه تنها احتمال خطا و ناکارآمدی سیاستها را کاهش میدهد، بلکه شفافیت فرایند تصمیمسازی و اعتماد عمومی به نهادهای حکمرانی را نیز تقویت میکند. این رویکرد بهویژه در شرایطی که کشور با محدودیت منابع مواجه است، اهمیت مضاعف مییابد.
دکتر یزدانیان اظهار داشت: برای تقویت زیستبوم پژوهش در ایران، مجموعهای از اقدامات سیاستی ضروری است. مهمترین آنها عبارتاند از: تدوین اولویتهای ملی پژوهش با مشارکت ذینفعان، حمایت هدفمند از پژوهشهای میانرشتهای برای حل مسائل پیچیده، تسهیل دسترسی پژوهشگران به دادههای معتبر، تقویت همکاریهای پژوهشی بینالمللی، ارتقای نظام تأمین مالی پژوهش و طراحی سازوکارهای الزامآور برای بهرهگیری از نتایج پژوهش در خطمشیگذاری. علاوهبراین، بازنگری در نظام ارزیابی پژوهش و حرکت از کمیتگرایی به سوی ارزیابی مبتنی بر اثرگذاری اجتماعی و اقتصادی میتواند مسیر توسعه علمی کشور را به نیازهای واقعی جامعه نزدیکتر کند.
وی در پایان یادداشت خود در برنا نوشت: در نهایت می توان چنین نتیجه گرفت که هفته پژوهش نه صرفاً یک مناسبت تقویمی، بلکه یادآور ضرورت بازاندیشی در نقش پژوهش در حکمرانی معاصر است. در جهانی که سیاستگذاری بدون داده و تحلیل علمی با ریسکهای جدی همراه است، توسعه پایدار بدون پژوهش امکانپذیر نیست. آینده ایران به میزان توانمندی نظام علمی در تولید دانش معتبر، ظرفیت سیاستگذاران در بهرهگیری از شواهد پژوهشی و استمرار رابطه میان علم و حکمرانی وابسته خواهد بود.