سرویس استانهای خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - فریبا حیدرپور: استان خوزستان از یک پیشینه تاریخی قوی در صنعت چاپ برخوردار است به نحوی که قدمت این صنعت در این استان به بیش از یک قرن میرسد. چاپخانههایی در این استان فعال هستند که برخی مالکانشان از دنیا رفتهاند یا با توجه به مشکلات زیاد تغییر شغل دادهاند. اما با همه بیمهریها و کم توجهیها، چرخ این صنعت تا به امروز در خوزستان به خوبی چرخیده است.
بیشتر چاپخانههای اهواز در محله ۲۴ متری واقع شدهاند. یکی از محلههای قدیمی که قدمت آن به دوران قاجار برمیگردد و در کوچه پس کوچههای آن هنوز ردی از چاپخانهها باقی است. «چاپخانه خوزستان» اولین چاپخانه رسمی در اهواز بود و زمانیکه فروغ فرخزاد در زندگی میکرد، در نزدیکی این چاپخانه سکونت داشت. در دل همین کوچه پس کوچهها، چاپخانه فرهنگ هم به عنوان یکی از چاپخانههای قدیمی فعال است و در بافت قدیم شهر اهواز، نزدیک پل سفید و فلکه شهدا نفس میکشد.
البته چاپخانههای قدیمی دیگری نیز در اهواز فعالیت داشتهاند که از قدیمیترینهای آنها میتوان به چاپخانههای امیرکبیر، نوای ملت، فریاد خوزستان، فردوسی، حافظ و … اشاره کرد.
مدیر چاخانه فرهنگ که بیش از ۶۰ سال از عمرش را در چاپخانه گذرانده است، در مورد فعالیت اولین چاپخانه خوزستان اظهار کرد: اولین چاپخانه خوزستان را ابتدا، آقای کلمبو که فردی یهودی بود، راهاندازی کرد و سپس چاپخانه خوزستان، در سال ۱۳۰۴ توسط محمد ارجمند در محله ۲۴ متری اهواز تاسیس شد. بعد از فوت او پسرش هوشنگ ارجمندی مدیریت آن را بر عهده گرفت و در نهایت در سال ۱۳۶۶ مسئولیت چاپخانه به فرهاد ارجمندی؛ پسر هوشنگ رسید. متاسفانه با توجه به تورم و مشکلاتی که برای چاپخانه خوزستان پیش آمد با اینکه ارجمندی تلاش کرد چراغ چاپخانه روشن بماند اما در نهایت تصمیم به تعطیلی چاپخانه گرفت و تقریباً چهار سال است که چاپخانه تعطیل شده است.
علی عموری که از سال ۱۳۴۲ وارد کار چاپ شد با نگاهی به گذشته، ورود به حوزه چاپ را اینگونه توضیح داد: سپوری در خانه ما زندگی میکرد و با اینکه جای دیگر کار میکردم به من گفت: معرفیات میکنم بیا در چاپخانه کار کن و سال ۱۳۴۲ پایم به چاپخانه کوشش باز شد. همه چیز را در چاپخانه یاد گرفتم و چاپخانه من که بیسواد بودم را سواددار کرد و در واقع معلمم شد. تا سال ۱۳۵۸ در چاپخانه کوشش کار کردم و فعالیت ما در اندازه چاپ یک تا سه عدد روزنامه برای ادارات بود. چاپخانه کوشش، چاپخانهای بود که نظم و انضباط خاصی داشت و مدیر چاپخانه اجازه نمیداد کارگرهایش با کارگرهای دیگر رابطه داشته باشند و کسی را در چاپخانه راه نمیداد. پس از آن در سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۹ در چاپخانه فردوسی مشغول شدم تا اینکه در سال ۱۳۷۹ چاپخانه فرهنگ را تاسیس کردم و همچنان مشغول فعالیت در چاپخانه هستم.
عموری در مورد فناوری چاپخانهها نسبت به گذشته، گفت: فناوری چاپ در چاپخانهها از گذشته تاکنون، مسیر پرفراز و نشیب را طی کرده است. آن دوران در کارگاه ۱۰ الی ۱۲ نفر کار میکردند و دستگاهها مکانیزه نبود اما در حال حاضر با مکانیزه شدن چاپخانهها با چهار نفر هم اداره میشود.
عمرم وقف چاپخانه شد
مدیر چاپخانه فرهنگ با بیان اینکه صنعت چاپ دیگر رونق ندارد، تصریح کرد: چرخ صنعت این روزها به کندی میچرخد و نفسش به شماره افتاده است. چاپخانه دیگری بهنام پویا داشتم که به علت بیکاری جمع شد و فعلاً به اسم چاپخانه فرهنگ کار میکند. امورمان نمیگذرد و خرج به دخل با هم برابری نمیکند اما چارهای نیست زیرا در این کار بزرگ شدیم و عمرمان وقف چاپ شد.
∎