«محمود عباسزاده مشکینی» کارشناس سیاست خارجی و نماینده اسبق مجلس، در گفتوگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، درباره دستاوردهای سفر اخیر رئیسجمهور به قزاقستان و ترکمنستان، با تشریح اهمیت ژئوپلیتیکی منطقه و ضرورت بازتعریف رویکرد همسایگی ایران، گفت: واقعیت این است که غربیها، بهویژه آمریکا، تهدیدشان یا به تعبیری دشمنیشان با ما جدی است و حتی اگر بتوانند، رویارویی مجدد هم میکنند. دنیا شاهد بود که اینها بعد از دههها فشار اقتصادی، سیاسی و رسانهای و تحریمهای پیدرپی و کارشکنیهای مختلف، نهایتاً از آخرین حلقه خودشان یعنی اقدام نظامی، در سختترین و بالاترین سطح علیه جمهوری اسلامی ایران استفاده کردند و کماکان هم به فشارها ادامه میدهند.
وی افزود: به نظر من این رویارویی ادامه خواهد داشت و حتی جدیتر نیز خواهد شد. جمهوری اسلامی ایران برای اینکه بتواند گرههای خودش را باز و این تحریمها را خنثی کند یا دور بزند، ارزشمندترین فرصت را در توسعه روابط با کشورهای منطقه میبیند.
همسایگان؛ بزرگترین فرصت خنثیسازی فشار غرب
عباسزاده مشکینی تصریح کرد: رویهمرفته همسایگان ما نزدیک به یک میلیارد مصرفکننده/ تولیدکننده هستند و بازار وسیعی برای تعامل به حساب میآیند.فرصتهای ارزشمندی در منطقه آسیای میانه و اوراسیا وجود دارد. نیاز ما و آنها دوسویه است و میتوانیم بسیاری از مشکلات اساسی را با همکاری متقابل حلوفصل کنیم.
نماینده اسبق مجلس ادامه داد: قفقاز و آسیای میانه بهشدت برای توسعهشان نیاز به این دارند که راهی پیدا کنند برای دسترسی به آبهای آزاد، و ایران به عنوان هارتلند محوریترین، بهترین و کمهزینهترین فرصت ارتباطی برای این کشورهاست. از نظر فرهنگی و تاریخی نیز ملتهای آسیای میانه با جمهوری اسلامی ایران بسیار نزدیک هستند. ما اصول فرهنگی مشترک زیادی با یکدیگر داریم.
این کارشناس سیاست خارجی تأکید کرد: تلاش دولت چهاردهم برای ایجاد، تقویت و ارتقای سطح ارتباط با این کشورها بسیار مناسب است. شما دیدید آمریکاییها برای گرفتن امتیاز ۴۰ کیلومتر محور ارتباطی در ارمنستان (دالان ادعایی زنگزور) چقدر هزینه میکنند و چقدر امتیاز میدهند!
وی افزود: حال تصور کنید یک محور ارتباطی از وسط ایران بیاید و کشورهای آسیای میانه و کشور پیشرفته و مقاومی مانند روسیه را به آبهای آزاد متصل کند؛ کشوری که پیشرفتش همهجانبه است و منابع و فرصتهای متنوع دارد. این کشورها در طول تاریخ نیاز داشتند از چهارراه ایران و از ترانزیت ایران استفاده کنند و امروز هم بهترین فرصت برای تحقق این پیوندها فراهم است.
اهمیت رویکرد دولت چهاردهم در تقویت همسایگی
عباسزاده مشکینی بیان کرد: به نظر من، یکی از برنامههای مهم و مورد تأیید دولت چهاردهم، همین تقویت ارتباط با کشورهای همسایه، بهویژه همسایگان شمالی در آسیای میانه و قفقاز است. از نظر کارشناسی، عزم دولت برای کار و اقداماتی که انجام داده و میخواهد انجام بدهد، مورد تأیید و تأکید است.
وی افزود: این پیوندی که آقای پزشکیان بر آن تأکید دارد، مثل دسترسی قزاقستان به آبهای آزاد و خلیج فارس یا دسترسی روسیه، میتواند تهدیدات ژئوپلیتیکی علیه ایران و منطقه را کاهش دهد و یک پیوند اقتصادی مشترک ایجاد کند تا کشورهای اوراسیا نیز بتوانند دافعهای در برابر این تهدیدات آینده باشند.
این کارشناس سیاست خارجی تصریح کرد: نهادهای تصمیمگیر ما، بهویژه نهادهایی که تصمیمات استراتژیک میگیرند، از جمله مجلس، شورای عالی امنیت ملی و دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی، همه باید تلاش کنند مرزهای کشور را به روی همسایگان باز کنند.
لزوم باز کردن مرزهای اقتصادی، نه مرزهای امنیتی
وی توضیح داد: بالاخره ممکن است در این روند یک نفوذ یا سوءاستفادهای هم انجام بگیرد؛ همانطور که احتمال دارد یک محصول نامرغوب داخل یک کشتی غلات وارد کشور شود به خاطر این یک مورد نمیشود واردات کشور را تعطیل کرد.
میلیونها نفر واردات دارند و این میان، یک نفر ممکن است برای سوءاستفاده اقدام کند. وظیفه دستگاههای امنیتی این است که موارد استثنایی را پیدا کنند و راههای مقابله با آن را طراحی کنند تا این مشکلات به حداقل برسند.
عباسزاده مشکینی تأکید کرد: بهصورت عمومی باید مرزهای کشور را به روی همسایگان باز کنیم. هم دولتهای همسایه، هم شرکتها و بخش خصوصی و هم شهروندان کشورهای منطقه باید بتوانند به راحتی وارد ایران شوند و سرمایهگذاری کنند.
وی با ذکر مثال گفت: حساب کنید چند میلیون نفر از ایرانیان در خارج از کشور خانه خریدند. فقط چند صد هزار نفر از استانهای آذری ما - از آذربایجان شرقی، اردبیل و مناطق شمال غرب - در ترکیه و سواحل آنتالیا خانه خریدند و چند میلیون دلار در آنجا هزینه شده است. همین چند میلیون دلارها از کشور خارج میشود!
وی ادامه داد: کشورهای عربی حوزه جنوبی خلیج فارس هم بخشی از پولهایی را که دارند، در اروپا هزینه و سرمایهگذاری میکنند، ویلا میخرند و ساختوساز میکنند. ما چرا راه را باز نکنیم که همین افراد سرمایهشان را سمت ایران مثلا استانهای شمالی بیاورند؟
این کارشناس سیاست خارجی افزود: طبیعتاً کسی که در ایران پول و سرمایه میگذارد، برای امنیت سرمایهاش حساسیت دارد و امنیت این کشور را نیز میخواهد. حالا از سرمایههای خرد بگیرید تا شرکتهای بخش خصوصی در کشورهای همسایه؛ اینها اگر در ایران سرمایهگذاری کنند، طبیعتاً نفوذ، ارتباطات و صدای آنها در دنیا هم به نفع ایران خواهد بود.
وی تصریح کرد: وقتی مرزهای اقتصادی، فرهنگی و تاریخی را باز کنیم، کشورها به ایران نزدیک میشوند و این نزدیکی باعث افزایش امنیت و کاهش تهدیدات و حتی ایجاد نوعی بازدارندگی درونی میشود.
درسهای پسابرجام و ضرورت بازگشت به رویکرد متوازن
این کارشناس درباره پیامدهای رویکرد دولتهای یازدهم و دوازدهم در سیاست خارجی گفت: بعد از برجام، متأسفانه یک اشتباه استراتژیک رخ داد و آن این بود که نگاه ما از توسعه روابط با چین، روسیه، کشورهای اوراسیا و منطقه، معطوف شد به غرب؛ یعنی اتحادیه اروپا و آمریکا. وقتی این اتفاق افتاد، تبدیل شدیم به شریک روزهای بد برای روسیه یا چین؛ یعنی فقط روزهای سخت به سراغ اینها میرفتیم! این، برای هیچ کشوری قابل پذیرش نیست.
وی تأکید کرد: به نظر من یکی از خطاهای اصلی دولتهای یازدهم و دوازدهم همین نگاه یکطرفه به غرب و اعتماد یکطرفه و حتی مجذوب شدن در غرب بود. تلاش برای هضم شدن در غرب اشتباه محض بود. اگر این احساس متقابل بود و این جاده دوطرفه بود، شاید اشکالی نداشت، اما متأسفانه عشق دولتهای یازدهم و دوازدهم به غرب یکطرفه بود و در مقابلش یک تنفر مرموز هم وجود داشت.
عباسزاده مشکینی ادامه داد: لبخند میزدند و فرصتی که هشت سال کشور را معطل کرد، آخرش هم هیچ مابهازایی نداشت. خودشان گفتند که برجام هیچ دستاوردی برای کشور نداشت. خطا را باید به عنوان عبرت استفاده کرد. قابل جبران است، اما ملت ایران بهراحتی از این خسارتهای مستقیم و غیرمستقیم که به آینده کشور تحمیل شده، نخواهد گذشت.
وی تأکید کرد: در عین حال نباید حتی به روسیه یا هیچ کشور دیگری وابسته شویم. تعادل در سطح ارتباطات و طراحی روابط بر اساس منافع ملی بهترین مدل است. طبیعتاً باید در سیاست خارجی اولویت داشته باشیم. اولویت اول ما باید همسایگان، کشورهای مسلمان، کشورهای مستقل و کشورهای قدرتمند مستقل باشند و نهایتاً همه دنیا. تعامل دوجانبه و برد-برد با اغلب کشورها قابل تصور است.
انتهای پیام/