به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) زنجان، محسن جوادی شامگاه پنجشنبه در آیین اختتامیه سومین دوسالانه جایزه ملی غزل «حسین منزوی» در زنجان، به مضامین عمیق و متعالی در غزلهای منزوی اشاره کرد و گفت: عشق در نگاه منزوی مفهومی متعالی است که از دلبستگیهای انسانی آغاز میشود و تا جذب شدن به ذات باری تعالی امتداد مییابد.
وی گفت: منزوی در اشعارش نشان داد که عشق تنها یک احساس ساده نیست، بلکه مفهومی گسترده و هستیشناسانه است.
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، همچنین به آشنایی منزوی با سنتهای عرفانی و فلسفی ایران اشاره کرد و افزود: استفاده از مضامین عمیق عرفانی مانند عقل سرخ و اشاره به سهروردی نشان میدهد که منزوی نه تنها با ادبیات کلاسیک آشنا بود، بلکه توانست آن را در غزل نو به کار گیرد و غزل را به افقهای تازهای ببرد.
جوادی در بخش دیگری از سخنان خود بر اهمیت پاسداشت زبان فارسی تأکید کرد و گفت: زبان فارسی چیزی نیست که ارزان برای ما مانده باشد؛ کسان زیادی در این سرزمین جانشان را بر سر آن گذاشتند تا بماند و امروز ما از این زبان برای نگهداری کشورمان استفاده میکنیم.
وی گفت: امیدواریم نسل جوان شاعران زنجان و ایران بتوانند چراغهای پرفروغ ادبیات آینده کشور باشند و مردم ما قدر این چهرههای ادبی را در زمان حیاتشان بدانند و از آثارشان بهرهمند شوند.
همچنین جعفر محمدی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان، ضمن عرض خوشآمدگویی به حاضران در برنامه به پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را بیان کرد: سید عباس صالحی در این پیام که شامگاه پنجشنبه توسط مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان در آیین اختتامیه سومین دوسالانه جایزه ملی غزل حسین منزوی، قرائت شد، شعر را جلوهگاه زیبایی و معنویت در تاریخ ایران خواند و تصریح کرد: پیشینه هزار ساله شعر فارسی سرشار از قصاید، مثنویها و منظومههای حکمتآموز است و در این میان، غزل با دلربایی و شورانگیزی توانسته ترنم عشق، شادی و اندوه انسانها را به زبان موسیقی و خیال بیان کند. با توجه به نوآوریهای شاعران معاصر، غزل هرگز رنگ نباخته و آثار بزرگانی چون حسین منزوی گواهی بر پویایی این قالب شعری است.
وی حضور غزلسرایان نسل جدید در همایش دوسالانه و نوآوریهای آنان در زبان و بیان را نشانهای از تجدید حیات و بالندگی غزل دانست و برای شاعران و دوستداران فرهنگ و ادب، بهویژه مردم زنجان، آرزوی توفیق و سرافرازی کرد.
نبیالله محمدی، نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی، در آیین پایانی سومین «جایزه ملی غزل حسین منزوی» سخنانی ایراد کرد و با گرامیداشت یاد استاد حسین منزوی، شاعر برجسته معاصر ایران، افزود: «زنجان افتخار میکند که میزبان چنین جایزه ملی است و حضور شاعران از استانهای مختلف، گرمای ویژهای به این محفل فرهنگی بخشیده است.
نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی ضمن تبریک سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و روز مادر، از مادران شهدا بهویژه یاد کرد و حضور مسئولان فرهنگی کشور از جمله جوادی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را ارج نهاد. او همچنین از مدیران کل، معاونان استاندار، و رؤسای دستگاههای اجرایی و فرهنگی که در این مراسم حضور داشتند، تشکر کرد.
محمدی با اشاره به جایگاه فرهنگی زنجان گفت: زنجان نهتنها پایتخت شور و شعور حسینی است، بلکه خاستگاه عشق به مکتب اهلبیت (ع) نیز هست. در این استان شاعران بزرگی زیستهاند و میزیند؛ از استاد حسین منزوی و حاج ولیالله کلامی، که از مفاخر شعر آیینی ایراناند، تا استاد هوشنگ جعفری و دیگر چهرههای جریانساز ادب معاصر».
او با قدردانی از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان یادآور شد: در ماههای اخیر شاهد برگزاری جشنواره ملی فیلم سینمایی کمدی و اکنون سومین دوره جایزه ملی غزل هستیم. تداوم چنین رویدادهایی نشانه توجه ویژه این استان به عرصه فرهنگ و هنر است.
محمدی سپس با نگاهی انتقادی به موضوع بودجه فرهنگی پرداخت و گفت: در سال گذشته، درصد افزایش اعتبارات حوزه فرهنگ کمتر از میانگین رشد بودجه کل کشور بود که جای تامل دارد. مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم را میپذیریم، اما نباید از فرهنگ غفلت کنیم. فرهنگ زیربنای رشد فکری و اخلاقی جامعه است.
او با اشاره به تأثیر ادبیات کلاسیک ایران افزود: آثاری چون گلستان سعدی، دیوان حافظ، اشعار پروین اعتصامی، شهریار، خیام، باباطاهر و شاهنامه فردوسی در طول تاریخ منبع الهام و بصیرت بودهاند. شاعر با واژههای خود عشق، عاطفه و معرفت را به جامعه تزریق میکند؛ و هرچه در فرهنگ و ادبیات سرمایهگذاری شود، هزینه نیست، بلکه سرمایهای پایدار برای ارتقای معنویت جامعه است که نتیجهاش کاهش جرم و افزایش روحیه گذشت و مهر است.
وی در پایان ضمن تشکر از همه شرکتکنندگان گفت: یاد و نام استاد حسین منزوی، این غزلسرای بزرگ معاصر، و همه شاعران و شهیدان این سرزمین را گرامی میدارم و امیدوارم چنین همایشهایی به تداوم شور ادبی و فرهنگی در کشور بینجامد.
همچنین در این مراسم محمدجلیل آل امین، مدیرکل صدا و سیمای استان زنجان، جوهرهٔ شعر این شاعر فقید را تبیین کرد.
وی تأکید کرد که شعر منزوی، فراتر از بازتاب روزمرگیهای استان، حامل یک نگاه بنیادین متافیزیکی است.
آل امین با تمرکز بر مفاهیم کلیدی، مهمترین ویژگی شعر منزوی را «تناقض شکوهمند» دانست، این تناقض، درهمتنیدگی دو عنصر حیاتی است: «زیبایی عشق» و «اضطراب فقدان» که همواره تحت تأثیر گذر زمان قرار دارد.
به عقیده وی، شاعر جهان را نه صرفاً محل زندگی، بلکه «صحنهای برای تأمل در ماهیت وجود» میبیند و در این مسیر، به شاعر لحظه تبدیل میشود؛ شاعری که به سرعت در حال تبدیل شدنِ زمان حال به گذشته است.
مدیرکل صدا و سیمای زنجان در ادامه تحلیل خود، بر مؤلفهٔ عرفانی شعر تأکید کرد. او اظهار داشت که عشق در نگاه حوزوی منزوی، تنها راه فرآوری (گذر) نیست، بلکه تنها معنایی است که جهانِ ظاهراً خالی از معنا را برای شاعر قابل تأمل میسازد، در غزلهای او، معشوق فراتر از یک یار زمینی بوده و به «تجسم معنا و آیت هستی» ارتقا مییابد؛ تجربهای که در عرفان رنگ الهی میگیرد و امکان آزادی انسان را در تقابل با آن «مطلقِ کمال» فراهم میسازد.
وی تنهایی را در اشعار منزوی حالتی انفعالی ندانست، بلکه آن را «حالت فعال اندیشه و رسانه» معرفی کرد؛ تلاشی برای آگاهی یافتن از ذات انسان در تقابل با سختیها. این شاعر، با رنج درونی خود آشتی کرده، چرا که میداند این رنجها او را به آرمان نزدیک میسازد؛ آرمانی که در حقیقت همان اضطراب بنیادی واقعیت است.
در پایان، آل امین، زبان منزوی را «تلاشی قهرمانانه برای به دام انداختن امر ناگفتنی» توصیف کرد. او با وجود تسلطی مثالزدنی بر ساختار سنتی غزل، توانسته است بیانی شخصی و عمیق را منتقل کند، به طوری که شعف عرفانی او ناشی از آشفتگی نیست، بلکه «بستر کرامتی» است در مقابل شرایط مادی، این رویکرد، شاعر را به سمت شکستن حصارهای مادی و پیوستن به امر انتظار الهی سوق میدهد.
به گزارش ایبنا، در این مراسم از برگزیدگان با اهدای لوح تقدیر و تندیس و جوایز نقدی تقدیر به عمل آمد.
تعداد ۴۹۴۷ اثر از ۲۳۷ شهر به دبیرخانه سومین دو سالانه جایزه ملی غزل منزوی ارسال شده بود که از این بین، تعداد ۲۷ اثر برگزیده نهایی اعلام شذ.
∎