به گزارش برنا، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، مدعی است که مردم اوکراین، به جز ولودیمیر زلنسکی، از طرح صلح او حمایت کردهاند و این توافق میتوانست جلوی کشته شدن هزاران نفر در هر ماه را بگیرد. با این حال، رئیسجمهور اوکراین تأکید کرده که تنها امضای یک توافق چارچوبی میتواند مسیر آتشبس را باز کند و هرگونه تصمیم نهایی درباره قلمرو در اختیار او و مردم اوکراین است.
*فشار ترامپ و چالشهای داخلی اوکراین
ترامپ بارها زلنسکی را به عقبنشینی از مناطقی از دونباس و پذیرش سریع توافق فشار داده است. طرح ترامپ شامل خروج اوکراین از مناطقی است که اکنون تحت کنترلش قرار دارد، که یکی از شروط روسیه برای آتشبس نیز به شمار میرود. زلنسکی با صراحت اعلام کرده که از واگذاری قلمرو به روسیه حمایت نمیکند و ترجیح میدهد خطوط کنونی جنگ حفظ شود. او همچنین نگرانیهای جدی درباره مدیریت و کنترل مناطق واگذار شده، به ویژه در مناطقی مانند خرسون و زاپروژیا، دارد.
زلنسکی گفته است: «اگر قرار است یک طرف عقبنشینی کند، چرا طرف دیگر در همان فاصله عقبنشینی نکند؟» این سخن به عمق اختلافات میان واشینگتن و کییف در موضوع قلمرو اشاره دارد. با این حال، رئیسجمهور اوکراین در برخی موارد نسبت به محدودیت پیشنهادی ۸۰۰ هزار نفر برای ارتش کشور و مسیر ورود به اتحادیه اروپا خوشبین است و آن را قابل قبول میداند.
*رویکرد روسیه و فشار بر زلنسکی
ولادیمیر پوتین اعلام کرده که زلنسکی را بهعنوان رئیسجمهور مشروع نمیداند و این مسئله میتواند امضای توافق صلح را پیچیده کند. مسکو تأکید دارد که برای یک صلح پایدار، اوکراین باید مرزهای جدید روسیه را به رسمیت بشناسد و تهدید کرده است در صورت امتناع اوکراین از عقبنشینی، دونباس را با زور آزاد خواهد کرد. روسیه همچنین اصرار دارد کنترل نیروگاه هستهای زاپروژیا را حفظ کند، در حالی که اوکراین و آمریکا به دنبال سازوکار مدیریت مشترک این نیروگاه هستند.
*نقش اروپا و تاکید بر تضمینهای امنیتی
اتحادیه اروپا به عنوان حامی کلیدی اوکراین، همچنان بر صلح عادلانه و پایدار با تضمینهای امنیتی واقعی تأکید دارد. اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، در مصاحبهای با پولیتیکو گفت: «این توافق صلح باید به اندازهای مستحکم باشد که بذرهای درگیری بعدی را ایجاد نکند.» او با وجود فشار ترامپ، بر اهمیت حفظ یک اروپا متحد و تقویت ظرفیتهای دفاعی تاکید کرده است.
اروپا تاکنون حدود ۱۸۵ میلیارد یورو کمک به اوکراین ارائه کرده که ۶۶ میلیارد یورو آن نظامی است و اقدامات دفاعی کمسابقهای برای افزایش آمادگی صورت گرفته است، از جمله بودجه ۸۰۰ میلیارد یورویی تا سال ۲۰۳۰ و ایجاد اولین کمیسر تماموقت دفاع.
*توافق چارچوبی و استفاده از داراییهای مسدود شده روسیه
زلنسکی تأکید کرده که تنها گزینه برای آتشبس، امضای توافق چارچوبی است و توافق نهایی با روسیه و بازسازی اوکراین، شامل داراییهای مسدود شده روسیه خواهد بود که به شکل وام یا بازپرداخت غرامت استفاده میشود. آمریکا نیز تضمینهای امنیتی ارائه کرده که به کنگره خواهد رفت و هنوز نیاز به اصلاح دارد تا رضایت اوکراین را جلب کند. نشست آتی پاریس، با حضور مشاوران امنیت ملی اوکراین، فرانسه، آلمان و بریتانیا، قرار است جزئیات این توافق و اجرای آن را بررسی کند. هنوز مشخص نیست آیا نمایندگان آمریکا در این نشست حضور خواهند داشت یا خیر، اما پیشبینی میشود مذاکرات پیچیده و حساس باشد.
*محورهای کلیدی چالش صلح اوکراین
با این حال چالشهای اصلی توافق صلح در چند محور اصلی خلاصه میشود. اروپا اصرار دارد اوکراین تنها طرفی است که میتواند درباره مرزها تصمیم بگیرد و هنوز شکافهای جدی با آمریکا و روسیه بر سر دونباس وجود دارد. آنها همچنین تاکید میکنند، توافق باید شامل ضمانتهای واقعی باشد تا از بروز مجدد درگیریها جلوگیری کند. مدیریت مناطق واگذار شده نیز از جمله مباحث بسیار کلیدی و پر اهمیت است؛ اینکه چه کسی بر این مناطق نظارت خواهد کرد و چگونه پیشروی مجدد روسیه متوقف میشود، هنوز نامشخص است. در همین حال، آمریکا مسیر عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا را هموار کرده و محدودیت ناتو را پذیرفته، اما توافق نهایی به تصویب سنا و ضمانتهای اجرایی نیاز دارد.
با وجود فشارهای ترامپ و مهلت تعیین شده تا کریسمس، شکافهای جدی میان آمریکا، اوکراین و روسیه هنوز پابرجاست. ترامپ مدعی است که مردم اوکراین از طرح او استقبال کردهاند، اما زلنسکی و مردم اوکراین بر خطوط کنونی و حقوق ملی خود پافشاری میکنند. اروپا به عنوان بازیگر کلیدی، با تأکید بر صلح پایدار و تضمینهای امنیتی واقعی، تلاش دارد از توافق نهایی حمایت و از بروز درگیریهای مجدد جلوگیری کند. اماپرسش اصلی همچنان باقی است: آیا توافق صلح اوکراین واقعی و قابل اجرا خواهد بود یا تنها فازی از فشارهای دیپلماتیک و تبلیغاتی میان واشینگتن، کییف و مسکو است؟
انتهای پیام