صاحب‌خبر - به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا، گرچه مهلت تعیین شده اروپا برای قطع واردات گاز از روسیه تا سال ۲۰۲۷ دیرتر از آنچه است که مدنظر پارلمان و برخی از کشورهای عضو بوده است، اما این توافق در راستای تلاش‌ها برای پایان دادن به واردات انرژی از روسیه به این بلوک به بهانه جنگ اوکراین قلمداد می شود. طبق این توافق، کشورهای عضو، واردات گاز طبیعی مایع (LNG) روسیه را تا پایان سال ۲۰۲۶ متوقف خواهند کرد و واردات گاز از طریق خط لوله تا نوامبر ۲۰۲۷ متوقف خواهد شد. تلاش برای توقف خرید گاز از روسیه در چهار سال گذشته به دلیل وابستگی عمیق بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا به انرژی روسیه با مشکل مواجه شد. وابستگی کلی این بلوک به گاز روسیه تا قبل از جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ نزدیک به ۵۰ درصد بود. در توافق جدید برای مجارستان و اسلواکی استثناهایی در نظر گرفته شده است تا در صورت اختلال در تأمین، بتوانند همچنان از گاز روسیه استفاده کنند. بر این اساس، از پایان سال ۲۰۲۷ هیچ گاز مایع یا گاز خط لوله‌ای از روسیه نباید وارد اتحادیه شود. بر اساس توافق، برای قراردادهای کوتاه‌مدت تأمین گاز که پیش از ۱۷ ژوئن ۲۰۲۵ (۱۷ خرداد) بسته شده‌اند، ممنوعیت واردات گاز طبیعی مایع، ال‌ان‌جی از ۲۵ آوریل ۲۰۲۶ (۵ اردیبهشت ۱۴۰۵) و ممنوعیت واردات گاز خط لوله از ۱۷ ژوئن ۲۰۲۶ (۲۷ خرداد ۱۴۰۵) اعمال خواهد شد. اتحادیه اروپا بعد از جنگ اوکراین مجموعه‌ای از اقدامات را برای متنوع‌سازی تأمین‌کنندگان انرژی و کاهش وابستگی به روسیه آغاز کرد که در نهایت به پیشنهاد کمیسیون اروپا به ممنوعیت کامل واردات انرژی از روسیه انجامید. بر اساس داده‌های اتحادیه اروپا، وابستگی بلوک اروپایی به گاز روسیه که پیش از حمله تمام‌عیار به اوکراین حدود ۵۰ درصد بود، در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ به ۱۳ درصد کاهش یافت؛ اما با وجود این کاهش شدید، ارزش واردات گاز روسیه همچنان به ۱۰ میلیارد یورو رسید. بلژیک، فرانسه و اسپانیا همچنان ال‌ان‌جی روسیه را از طریق محموله‌های انتقالی دریافت می‌کردند. اورسلا فون در لاین رئیس کمیسیون اروپا، این توافق را «آغاز دوره استقلال کامل انرژی اروپا از روسیه» توصیف کرد و مدعی شد: ما این واردات را برای همیشه متوقف می‌کنیم. با محروم‌کردن ولادیمر پوتین رئیس جمهوری روسیه از منابع مالی جنگ، در کنار اوکراین می‌ایستیم و به‌سمت شراکت‌های انرژی جدید و فرصت‌های تازه برای این بخش حرکت می‌کنیم. دان یورگنسن (Dan Jorgensen) کمیسیونر انرژی اتحادیه اروپا، نیز گفت: ما هرگز به وابستگی خطرناک به روسیه بازنمی‌گردیم. هرگز به تأمین ناپایدار و دستکاری بازار برنمی‌گردیم. هرگز به باج‌خواهی انرژی و آسیب‌پذیری اقتصادی بازنمی‌گردیم. موانع سیاسی اروپا چیست؟ در حال حاضر، اتحادیه اروپا همچنان به مقادیر زیادی گاز روسیه وابسته است، این در حالیست که جایگزینی تأمین‌کنندگان گاز از نظر لجستیکی از نفت دشوارتر است. بیشتر کشورهای عضو این اتحادیه توانسته‌اند جایگزین‌هایی را برای تامین نفت پیدا کنند. سهم گاز روسیه در واردات اتحادیه اروپا از ۴۵ درصد در سال ۲۰۲۱ کاهش یافت، اما در سال گذشته همچنان ۱۹ درصد باقی ماند. در حالی که اروپا عرضه‌ گاز از طریق خط لوله‌ را به شدت کاهش داده است، روسیه همچنان یکی از تأمین‌کنندگان اصلی گاز طبیعی مایع است و در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۰ درصد از واردات کشورها را تأمین کرده است. سهم آمریکا در این واردات ۴۵ درصد است. با این حال، برخی موانع سیاسی نیز وجود دارد. دو کشور مجارستان و اسلواکی که از نظر دیپلماتیک به مسکو نزدیک‌تر هستند و بیشترین انرژی روسیه را وارد می‌کنند، مدت‌هاست که با تحریم‌های انرژی مسکو مخالف هستند و تلاش‌های اتحادیه اروپا را برای تصویب چنین تحریم هایی پیچیده و دشوار کرده اند. توافق اخیر از کمیسیون اروپا می‌خواهد که در ماه‌های آینده طرحی را برای پایان دادن به نقاط ضعف تحریم‌ها که به دو کشور اروپای مرکزی محصور در خشکی اجازه می‌دهد به خرید نفت روسیه ادامه دهند، تهیه کند. پیتر سیارتو وزیر امور خارجه مجارستان، به تازگی در واکنش به تصمیم اتحادیه اروپا گفت: بوداپست نمی‌تواند آن را بپذیرد یا اجرا کند و قصد دارد این اقدام را در دیوان دادگستری اتحادیه اروپا به چالش بکشد. رابرت فیکو نخست وزیر اسلواکی، نیز گفت که کشورش «دلایل قانونی کافی برای بررسی طرح دعوی» دارد، اما از اعلام این که این کار را انجام خواهد داد، خودداری کرد. اما استقلال گازی اتحادیه اروپا به جز موانع سیاسی با برخی موانع دیگر همچون چالش های فنی و زیرساختی، چالش های اقتصادی، چالش های صنعتی و اجتماعی مواجه است. از نظر اقتصادی برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا هشدار داده‌اند که جایگزینی گاز روسیه با ال‌ان‌جی از آمریکا یا قطر هزینه‌های بالاتری دارد و می‌تواند قیمت انرژی را برای خانوارها و صنایع این قاره افزایش دهد. علاوه بر این افزایش قیمت انرژی می‌تواند اعتراضات داخلی و فشار سیاسی بر دولت‌ها را تشدید کند. با این حال تحلیلگران تاکید دارند که قطع کامل واردات گاز روسیه نه تنها یک تصمیم اقتصادی، بلکه یک انتخاب ژئوپلیتیک و راهبردی برای آینده اروپا محسوب می‌شود. سیاست انرژی اروپا وارد قلمرو ناشناخته‌ای شده است، زیرا بروکسل تلاش می‌کند تا از طریق سازوکارهای نظارتی، قطع کامل واردات گاز طبیعی و ال‌ان‌جی از روسیه را طراحی کند. با این حال، در ورای اهداف بلندپروازانه و اعلامیه‌های سیاسی، شبکه پیچیده‌ای از چالش‌های اجرایی، واقعیت‌های بازار و وابستگی‌های ساختاری نهفته است.∎​