شناسهٔ خبر: 76234299 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: ایرنا | لینک خبر

تولد یک ارکستر؛سازهای موسیقی ایرانی به یاد فرامرز پایور کوک شد+فیلم

تهران- ایرنا- نخستین کنسرت ارکستر سازهای موسیقی ایرانی با عنوان «راهی بزن...» در گرامیداشت زنده‌یاد فرامرز پایور به خوانندگی مجتبی عسگری در تالار وحدت برگزار شد.

صاحب‌خبر - به گزارش خبرنگار موسیقی ایرنا، نخستین کنسرت ارکستر سازهای موسیقی ایرانی شامگاه سه‌شنبه (۱۸ آذرماه) با عنوان «راهی بزن...» در گرامیداشت زنده‌یاد فرامرز پایور همزمان با سالروز درگذشت این موسیقیدان، آهنگساز و نوازنده برجسته سنتور به سرپرستی مهمان علی بهرامی‌فرد و خوانندگی مهمان مجتبی عسگری در تالار وحدت به روی صحنه رفت. در این کنسرت که افتتاحیه و آغاز فعالیت رسمی ارکستر سازهای موسیقی ایرانی محسوب می‌شد، قطعاتی با آهنگسازی و تنظیم زنده‌یاد پایور در حوزه موسیقی ردیف- دستگاهی در دو بخش؛ «دستگاه شور» و «آواز ابوعطا» اجرا شد. در بخش نخست؛ «دستگاه شور»، قطعه‌های «راز و نیاز»، «تکنوازی تار» (درآمد و خارا)، «تصنیف بی تو به سر نمی‌شود» با شعر مولانا و «رِنگ شور» و در بخش دوم؛«آواز ابوعطا» قطعه‌های «آواز درآمد و حجاز» با شعری از فروغی بسطامی، «تصنیف ساربان (قدیمی)» با شعری از باباطاهر، «ادامه آواز عشاق و فرود» و «شب نیشابور» با شعری از خیام اجرا شدند که بعضی از این قطعات پیش از این توسط خوانندگانی همچون علی رستمیان و زنده‌یادان عبدالوهاب شهیدی، محمدرضا شجریان خوانده شدند. بخشی از اجرای قطعه «شب نیشابور» در کنسرت «راهی بزن...» را در ادامه ببینید: هنر گروه‌نوازی در ایران مدیون پایور است امیرعباس ستایشگر معاون آفرینش‌های بنیاد فرهنگی هنری رودکی در یادداشتی در دفترچه کنسرت ارکستر ملی ایران نوشته بود: «نخستین برنامه ارکستر سازهای ایرانی مزین به نام فرامرز پایور است. استادی بی‌بدیل و هنرمندی یگانه که از هر زاویه‌ای می‌تواند مرکز پژوهش و تحقیق قرار گیرد. بی‌تردید هنر گروه نوازی در ایران مدیون اوست و بی‌درنگ وسیع‌ترین رپرتوار موسیقی ایران نیز در اختیار تلاش و کوشش او قرار دارد. این ارکستر در کنار ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر موسیقی ملی ایران گروهی ثابت و مدام خواهد بود و امید است با کمک اهالی موسیقی و مسئولین هنر موجب حرمان نشود. قرار و عهد بر آن است تا به تناسب رپرتوار انتخابی از سوی شورای هنری ارکستر سرپرست و خواننده مهمان برای هر اجرا دعوت شود تا بتوان بسامد بالاتری از هنرمندان این موسیقی را همراه کرد. نوازندگان این گروه همگی از استعدادهای امروز ایران هستند که با تلاش و آزمون به این جایگاه رسیده‌اند و خود خواسته‌اند تا در دالان‌های سکوت باقی نمانند. پس باید به ایشان فرصت داد تا از کمین پنهان‌ها بیرون بزنند و «نا امیدی» را به زانو در بیاورند امروز بیش از هر زمانی به نوا و نغمه و همدلی نیازمندیم و این رویای تعبیر شده ما خواهد بود اگر از هر گوشه ایران سرود مهر و دوستی سر زند. آنجا که باید تمام این «کنار هم بودن» را جار زد به بانک بلند.» ارکستر سازهای موسیقی ایرانی به همت بنیاد فرهنگی هنری رودکی در پاسداشت و اعتلای موسیقی اصیل ایرانی و ردیف- دستگاهی و فراهم‌کردن بستری حرفه‌ای برای حضور نوازندگان مستعد کشور شکل گرفته است و کنسرت شب گذشته نیز آغازی برای دستیابی به این هدف محسوب می‌شد، نوازندگانی جوان و مستعد در کنار هم با اجرای مناسب قطعات، گروه‌نوازی شایسته‌ای را به نمایش گذاشتند. مجتبی عسگری مدرس و خواننده موسیقی سنتی و از شاگردان رضا طباطبایی، زنده‌یادان حسین عمومی و محمدرضا شجریان نیز به عنوان خواننده مهمان با ارکستر سازهای ایرانی همکاری کرد که حضور یک خواننده حرفه‌ای در کنار نوازندگان جوان نیز انگیزه‌بخش و امیدبخش بود، استقبال قابل توجه مخاطبان و اساتید در اجرای نخست ارکستر سازهای ایرانی و تشویق آنان نیز نشان‌دهنده این است که موسیقی سنتی ایرانی و ردیف دستگاهی همچنان مورد اقبال است و باید امکانات و شرایط بیشتری برای اجرای چنین کنسرت‌هایی فراهم شود و تداوم آنها نیز نیازمند حمایت‌های مالی و معنوی نهادهای متولی است. حسین خواس (سنتور)، کیارش بکتاشیان (نی)، آرش پورمحمدی، شهرزاد سپهری شایان، علی افتخاری (تار)، مرتضی سلطانی (بم تار)، بهزاد گلشنی، آیین موسوی‌زاده، دانیال نرج آبادی (کمانچه)، حسین شهریاری (کمانچه آلتو)، عسل شاکری (قیچک)، آیناز راثی (قانون)، رضا احمدی (عود)، آرش مهدیه (تنبک) از نوازندگان ارکستر موسیقی ایرانی در کنسرت «راهی بزن...» بودند. نمایش دست‌نویس‌های زنده‌یاد پایور همچنین همزمان با اجرای کنسرت «راهی بزن...»، مجموعه‌ای از اسناد و آثار ارزشمند زنده‌یاد فرامرز پایور با همکاری خانه پایور در لابی تالار وحدت به نمایش درآمد. در این رویداد، سه مجموعه شاخص از میراث هنری و اجرایی از جمله بروشور اجراهای گروه پایور؛ شامل اسناد تصویری و نوشتاری از برنامه‌های اجرا شده این گروه، دست‌نویس‌های گروه‌نوازی‌ها، شامل نُت‌ها و دست‌خط‌های کمتر دیده شده از فعالیت‌های آموزشی، اجرایی و اسناد طراحی و اجرای صحنه‌ای گروه پایور؛ مجموعه‌ای از طرح‌ها، چیدمان‌ها و مستندات صحنه‌ای مربوط به اجراهای این گروه به نماش گذاشته شد. فرامرز پایور (زاده ۲۱ بهمن ۱۳۱۱- درگذشته ۱۸ آذر ۱۳۸۸ در تهران) موسیقیدان، ردیف‌دان، آهنگساز، مدرس و نوازنده سنتور و محقق موسیقی ایرانی بود. وی چهره ماندگار و یکی از تأثیرگذارترین‌های چهره‌های موسیقی ایرانی است. پایور پلی میان میراث ابوالحسن صبا و مرتضی محجوبی و جریانی بود که جوانان موسیقیدان و تحصیل‌کرده در دانشکده هنرهای زیبا از اوایل دهه ۱۳۵۰ به راه انداختند و الگوی موسیقی ایرانی امروزی شدند. در فاصله زمانی بین این دو، یعنی حدود پانزده سال، هیچ‌کس جز پایور، کار جدی و پیگیر در زمینه موسیقی اصیل انجام نمی‌داد. پایور در اجراهای گروهی خود با شماری از نخبگان موسیقی ایرانی مانند جلیل شهناز و هوشنگ ظریف (تار)، رحمت‌الله بدیعی و علی اصغر بهاری (کمانچه)، حسن ناهید و محمد موسوی (نی)، حسین تهرانی و محمد اسماعیلی (تنبک) همکاری کرده است. پایور دهه ۱۳۶۰ به همراهی جلیل شهناز، علی‌اصغر بهاری، محمد اسماعیلی و محمد موسوی، «گروه اساتید موسیقی ایران» را سازمان داد و سرپرستی، آهنگ‌سازی و نوازندگی سنتور را در آن به عهده گرفت. این گروه، آثار ماندگاری با محمدرضا شجریان و شهرام ناظری اجرا کردند. پایور همچنین با خوانندگان دیگری از جمله عبدالوهاب شهیدی، محمود خوانساری، احمد ابراهیمی، نادر گلچین، حمیدرضا نوربخش و علیرضا افتخاری همکاری کرده است. محمدمهدی احمدی مشاور عالی وزیر و سرپرست معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد اله‌یاری مدیرعامل بنیاد رودکی، امیرعباس ستایشگر معاون آفرینش‌های فرهنگی هنری این بنیاد، محمد هاشمی مدیرعامل سازمان هنری رسانه‌ای اوج، بابک رضایی مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اسحاق شکری مدیرعامل انجمن موسیقی ایران، مرتضی اعیان، داود گنجه‌ای، علی جهاندار، محمدسعید شریفیان، مینا افتاده، سوسن اصلانی، پانیذ فریوسفی، مظفر شفیعی، محمدعلی مرآتی از مهمانان این کنسرت بودند. به گزارش ایرنا، «ارکستر سازهای موسیقی ایرانی» با توجه به ماموریت‌های تعریف شده در اساسنامه بنیاد رودکی، تیرماه امسال به همت این بنیاد با هدف ارتقای جایگاه موسیقی اصیل ایرانی، بهره‌گیری از ظرفیت‌های ارزشمند نوازندگان و فارغ‌التحصیلان این حوزه و در پاسخ به تقاضای اهالی موسیقی، پس از چندین ماه کار کارشناسی و برگزاری جلسات هم‌اندیشی تشکیل شد. پاسداشت و اعتلای موسیقی ردیف- دستگاهی و فراهم‌کردن بستری حرفه‌ای برای حضور نوازندگان مستعد کشور، ایجاد بستر فعالیت‌های حرفه‌ای هنری در تولید و عرضه‌ هنر از دیگر اهداف تشکیل ارکستر سازهای ایرانی است و تلاش دارد تا در جهت حفظ، احیا و اعتلای موسیقی ایرانی زمینه‌ساز حضور پررنگ‌تر موسیقی ملی در عرصه‌های ملی و بین‌المللی باشد. بنیاد رودکی در این راستا، ۱۲ مردادماه فراخوان جذب نوازنده برای ارکستر سازهای ایرانی را منتشر کرد، بیش از ۲۰۰ نوازنده برای آزمون ورودی ارکستر سازهای ایرانی ثبت‌نام کردند که پس از بررسی درخواست‌ها، ۱۱۶ نوازنده واجد شرایط در سازهای تار، تنبک، کمانچه، سنتور، عود، قانون و نی برای شرکت در آزمون انتخاب شدند. آزمون عملی این فراخوان طی روزهای ۲۵ و ۲۶ مرداد در حضور شورای هنری برگزار شد و پس از ارزیابی‌ها، نوازندگان مورد نظر در ۱۸ شهریور برای عضویت در ارکستر برگزیده شدند و تمرینات خود را آغاز کردند. اعضای شورای هنری ارکستر سازهای ایرانی نیز متشکل از اساتید؛ پریچهر خواجه (نوازنده، آهنگساز و مدرس قانون عضو هیات علمی دانشگاه هنر دانشکده موسیقی)، علی بهرامی‌فرد (آهنگساز و نوازنده سنتور عضو هیات علمی تمام‌وقت و مدیر گروه موسیقی دانشکده هنر و معماری)، حسام اینانلو (آهنگساز و نوازنده کمانچه)، قاسم رحیم‌زاده (نوازنده تار و سه‌تار و عضو هیات ‌علمی دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران) و امیرعباس ستایشگر (آهنگساز، نوازنده سنتور و سه‌تار و نماینده بنیاد رودکی) است که وظیفه هدایت هنری، انتخاب آثار و نظارت بر فرآیندهای تخصصی ارکستر را برعهده دارند.