به گزارش خبرگزاری صداوسیما، کتاب «نگاهی به تمدن شکوهمند ایرانی: میراثی کهن، هویتی پایدار و افقی رو به آینده» تازهترین اثرعلمی منتشرشده در اتریش درباره تاریخ، هویت و ساختار تمدنی ایران است؛ اثری که میکوشد تصویری جامع، کلی، منسجم و بهدور از روایتهای کلیشهای از یکی از کهنترین و تأثیرگذارترین تمدنهای جهان ارائه دهد.
این کتاب ۷۲ صفحهای (قطع رقعی) که زیر نظر رضا غلامی با سابقه تمدنپژوهی و با همت رایزنی فرهنگی ایران در اتریش و توسط انتشارات یونیدیالوگ Unidialogue منتشر شده، نخستین تلاش جدی برای بازنمایی ظرفیتهای فکری، فرهنگی و تاریخی ایران به زبان آلمانی در سالهای اخیر بهشمار میرود.
کتاب از ایرانِ پیشاتاریخی آغاز میکند و با بررسی تمدنهای اولیه فلات ایران، ظهور مادها، شکوه هخامنشیان، پایداری اشکانیان و درخشش ساسانیان، تصویری دقیق از ریشههای عمیق دولتسازی و فرهنگسازی ایرانی ارائه میدهد. سپس ورود اسلام به ایران، تکوین هویت ایرانی ـ اسلامی، دوران طلایی علم و فلسفه، نقش تعیینکننده دانشمندان ایرانی در جهان اسلام، و شکوفاییهای بزرگ عصر سامانی، سلجوقی، ایلخانی، تیموری و صفوی بهصورت تحلیلی، اما فشرده بررسی میشود.
از ویژگیهای محوری کتاب، تمرکز بر «وجه تمدنی» تاریخ ایران است؛ یعنی تاریخ بهمثابه فرایند تولید علم، اخلاق، هنر، دولتمندی، معنویت و تعاملات بینفرهنگی. نویسنده با نگاهی تحلیلی و نه صرفاً روایی، نشان میدهد که چگونه ایران در دورههای مختلف توانسته میان عقلانیت عملی و معنویت، میان قدرت سیاسی و اخلاق عمومی، و میان توسعه مادی و فرهنگسازی تعادل برقرار کند؛ تعادلی که هسته مرکزی مفهوم «تمدن ایرانی» را شکل میدهد.
بخشهای پایانی کتاب نیز با پرداختن به دوران قاجار، پهلوی و سپس انقلاب اسلامی، تصویری روشن و بیطرف از چالشهای ایران در عصر مدرن، تجربه گذارهای پیچیده اجتماعی و تلاشهای معاصر برای بازسازی هویت و کارآمدسازی نهادهای فکری و فرهنگی ارائه میکند. انتشار این کتاب در فضای آلمانیزبان، تلاشی است برای باز کردن مسیرهای تازه گفتوگو میان ایران و اروپا و ارائه تصویری عمیقتر و علمیتر از کشوری که اغلب در رسانهها به شکلی ناقص و سطحی معرفی میشود.
بررسیها نشان میدهد این کتاب از چندین مزیت برجسته برخوردار است. نخست آنکه اثر، با برخورداری از جامعیت قابلتوجه، طیفی گسترده از دورههای تاریخی ایران را در قالب روایتی منسجم و یکپارچه پوشش میدهد. در کنار این ویژگی، رویکرد تحلیلی کتاب نیز قابلتوجه است؛ بهگونهای که نویسنده صرفاً به بیان وقایع بسنده نکرده و تلاش کرده زمینهها، ساختارها و نیروهای شکلدهنده تمدن ایرانی را برای مخاطب روشن سازد.
یکی دیگر از نقاط قوت اثر، نحوه سادهسازی و بیان مختصر و روان مفاهیم پیچیده است؛ مسئلهای که سبب شده کتاب هم برای خوانندگان دانشگاهی و هم برای عموم علاقهمندان قابلفهم باشد. استفاده از منابع معتبر ایرانی، اسلامی و غربی نیز به اثر کمک کرده تا از نگاههای تکبعدی فاصله بگیرد و تصویری متوازن ارائه دهد.
این کتاب نهتنها مروری تاریخی، بلکه دعوتی به بازاندیشی در نقش تمدنی ایران در گذشته، حال و آینده است؛ روایتی علمی و در عین حال قابلفهم که میتواند تصویر ایران را نزد مخاطبان اروپایی روشنتر، عمیقتر و واقعبینانهتر کند.