گروه دفاعی امنیتی دفاعپرس- محمد زرچینی؛ نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از ۹ الی ۱۳ آذر رزمایش مشترک ضد تروریسم «سهند ۲۰۲۵» را برگزار کرد. هدف اصلی این رزمایش مقابله با تروریسم و محکزدن توان رزمی یگانهای سپاه بود. حضور گسترده کشورهای عضو پیمان شانگهای در این مانور، جلوهای از همکاری چندملیتی در مقابله با تهدیدات تروریستی را به نمایش گذاشت.
رزمایش مشترک ضد تروریسم «سهند ۲۰۲۵» نقطه عطفی در نمایش قدرت نظامی جمهوری اسلامی ایران و نقش آن در معماری امنیتی اوراسیا بود؛ همچنین این رزمایش نهتنها توان رزمی و سازماندهی نیروهای مسلح ایران را به نمایش گذاشت، بلکه جایگاه ایران را بهعنوان یک بازیگر محوری در پیمان شانگهای تثبیت کرد.
۱. ساز و کار و اهمیت رزمایش مشترک ضد تروریسم «سهند ۲۰۲۵»
رزمایش مشترک ضد تروریسم «سهند ۲۰۲۵» نخستین تمرین میدانی سازمان همکاری شانگهای (SCO) در خاک ایران بود؛ این رویداد با مشارکت نیروهای کشورهای عضو شامل چین، روسیه، هند، پاکستان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان و همچنین ناظرانی از عراق، عربستان سعودی و جمهوری آذربایجان برگزار شد.
اهمیت این رزمایش در سه سطح قابل بررسی است:
الف؛ نظامی: استفاده از مهمات واقعی، طراحی سناریوهای چندلایه و اجرای عملیات مشترک نشاندهنده آمادگی عملیاتی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، بهویژه نیروی زمینی سپاه و توان هماهنگی با ارتشهای بزرگ جهان همچون چین و روسیه بود.
ب؛ سیاسی: میزبانی ایران پیام روشنی به قدرتهای غربی داد؛ تهران در حال تثبیت جایگاه خود در بلوک شرقی است. برخلاف ادعاهای برخی مبنی بر انزوای ایران، حضور گسترده کشورهای عضو شانگهای و کشورهای مدعو نشان داد که ایران جایگاه خود را در عرصه بینالمللی حفظ کرده است.
ج؛ ژئوپلیتیک: انتخاب آذربایجان شرقی بهعنوان محل رزمایش، به دلیل موقعیت راهبردی آن در مسیر کریدور شمال–جنوب و اتصال به قفقاز و آسیای مرکزی، بیانگر نگاه ایران به امنیت مسیرهای اقتصادی و انرژی بود. نزدیکی جغرافیایی روسیه و جمهوری آذربایجان نیز به تطبیق بهتر آنان با شرایط منطقه کمک کرد.
۲. نمایش قدرت نظامی نیروی زمینی سپاه بهعنوان نماینده نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
در جریان این رزمایش، نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بهعنوان نماینده نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران توانست چندین مؤلفه کلیدی از توان نظامی خود را به نمایش بگذارد:
الف؛ تجربه میدانی: سپاه پاسداران بهعنوان «معمار ضدتروریسم» شناخته شد؛ تجربه گسترده در مقابله با تهدیدات نامتقارن و تقدیم دهها هزار شهید در این مسیر، پشتوانهای برای نقشآفرینی ایران در این رزمایش بود. فرمانده رزمایش نیز تأکید کرد که ایران با اتکا به این تجارب، توانایی ویژهای در طراحی و اجرای عملیات ضدتروریستی دارد.
ب؛ فناوریهای نوین: بهرهگیری از پهپادهای کوچک انتحاری (Micro Air Vehicles) و سامانههای پیشرفته نظارتی نشان داد که ایران در حوزه فناوری نظامی در حال ارائه و آزمایش آخرین دستاوردهای خود است؛ همچنین این فناوریها توانایی ایران در رصد، کنترل و اجرای عملیات دقیق را برجسته کردند.
ج؛ توان سازماندهی: حضور بیش از ۱۲۰ فرمانده و افسر ارشد از کشورهای مختلف و هماهنگی مؤثر با آنان، ظرفیت ایران در مدیریت عملیات چندملیتی را آشکار ساخت. رزمایشهای دو به دو با ازبکستان و بلاروس، بهویژه تمرین رهایی گروگانها، نمونهای از این توانمندی بود.
د؛ عملیات مشترک: تمرین پاکسازی مناطق پرخطر، اجرای عملیات ویژه و مقابله با نفوذ گروههای تروریستی فرضی نشان داد که ایران قادر است در کنار ارتشهای بزرگ مانند چین و روسیه نقش فعال و مؤثر ایفا کند.
۳. پیامهای راهبردی رزمایش به منطقه و جهان
رزمایش مشترک ضد تروریسم «سهند ۲۰۲۵» حامل پیامهای چندلایه برای منطقه و جهان بود؛ پیامهایی که بیش از همه متوجه ایالات متحده و رژیم صهیونیستی است.
الف؛ تعریف مستقل از تروریسم: ایران و متحدانش در سازمان همکاری شانگهای نشان دادند که برداشت ویژهای از مفهوم تروریسم دارند و حاضر نیستند میان «تروریسم خوب» و «تروریسم بد» بر اساس معیارهای غربی تمایز قائل شوند.
ب؛ ایران بهعنوان مرکز امنیتی اوراسیا: میزبانی این رزمایش، ایران را بهعنوان یک محور امنیتی جدید در اوراسیا معرفی کرد. این اقدام اعتماد کشورهای عضو را به توان ایران در تضمین امنیت مسیرهای اقتصادی و راهبردی افزایش داد.
ج؛ ارتقاء جایگاه ایران در شانگهای: ایران که در سال ۲۰۲۳ به عضویت سازمان همکاری شانگهای درآمد، در این رزمایش توانست از یک عضو تازه وارد به یک شریک راهبردی ارتقاء یابد؛ همچنین برگزاری رزمایش در این سطح نشان داد که ایران توانایی فرماندهی و مدیریت عملیات در سطح بینالمللی را داراست و نقش خود را در معماری امنیتی بلوک شرقی تثبیت کرده است.
۴. تأثیر بر روابط ایران و پیمان شانگهای
رزمایش مشترک ضد تروریسم «سهند ۲۰۲۵» موجب شد ایران بهعنوان یک مرکز اعتماد امنیتی در سازمان همکاری شانگهای شناخته شود؛ این جایگاه تازه میتواند زمینهساز افزایش همکاریهای نظامی و اطلاعاتی میان ایران و اعضای شانگهای باشد و همچنین روند اجرای پروژههای اقتصادی مشترک، بهویژه کریدور شمال–جنوب، را تسریع کند. افزون بر این، موقعیت ایران در مذاکرات امنیتی و اقتصادی منطقهای تقویت خواهد شد.
رزمایش مشترک ضد تروریسم «سهند ۲۰۲۵» فراتر از یک مانور نظامی بود؛ این رویداد نشان داد که ایران توانسته قدرت نظامی خود را در سطحی فراتر از مرزهای ملی به نمایش بگذارد و به یک بازیگر کلیدی در امنیت اوراسیا تبدیل شود. حضور گسترده کشورهای عضو و ناظر پیمان شانگهای، بهرهگیری از فناوریهای نوین و انتخاب موقعیت راهبردی برای برگزاری رزمایش، همگی بیانگر تثبیت جایگاه ایران بهعنوان معمار امنیت منطقهای است.
این رزمایش نهتنها توان رزمی ایران را آشکار کرد، بلکه پیام سیاسی و ژئوپلیتیکی روشنی به جهان داد: ایران آماده است در کنار قدرتهای بزرگ آسیایی، نظمی امنیتی تازه را شکل دهد؛ نظمی که مستقل از نفوذ کشورهای غربی خواهد بود.
انتهای پیام/281
∎