به گزارش برنا و به نقل از .sciencealert؛ اما در کنار گزارشهایی درباره تغییرات بدنی چشمگیر، خبرهایی از افزایش خطر افکار خودکشی و بارداریهای ناخواسته به دلیل کاهش اثر قرصهای ضدبارداری نیز منتشر شده است.
پس خطرها دقیقاً چیست؟ و اگر شما این داروها را مصرف میکنید باید چه کنید؟
این داروها چگونه عمل میکنند؟
داروهای GLP-1 یا «پپتید شبهگلوکاگون-۱» برای درمان دیابت نوع ۲ و چاقی تجویز میشوند. آنها با کاهش قند خون و کاهش اشتها عمل میکنند.
پنج داروی این دسته در استرالیا تأیید شدهاند:
• مونجارو (tirzepatide)
• اوزمپیک (semaglutide)
• وگووی (semaglutide)
• ساکسندا (liraglutide)
• ترولیسیتی (dulaglutide)
این داروها حدود یک دهه است که وجود دارند، اما در سالهای اخیر با کمک چهرههای مشهور هالیوود به شدت محبوب شدند.
شایعترین عوارض جانبی این داروها مربوط به دستگاه گوارش است: تهوع، استفراغ، اسهال، سوءهاضمه، درد معده و یبوست. این علائم معمولاً خفیفاند و با گذشت زمان برطرف یا قابل تحملتر میشوند.
اما عوارض نگرانکنندهتری باعث شد سازمان کالاهای درمانی استرالیا (TGA) این هفته هشدارهای جدیدی درباره افکار خودکشی و کاهش اثربخشی قرصهای ضدبارداری صادر کند.
خطر افکار و رفتار خودکشی
در ۱۲ ماه منتهی به نوامبر ۲۰۲۵، ۲۰ مورد افکار خودکشی در پایگاه داده گزارش عوارض دارویی استرالیا ثبت شد که با مصرف داروی GLP-1 همزمان بودند.
این آمار با دادههای علمی منتشرشده همخوانی دارد. یک مطالعه در سال ۲۰۲۴ نشان داد که داروهای GLP-1 با افزایش ۱۰۶ درصدی خطر رفتارهای خودکشی مرتبطاند.
تحلیل دادههای سازمان جهانی بهداشت نیز ارتباطی بین مصرف سماگلوتاید (semaglutide) و افکار خودکشی پیدا کرد.
اما همه پژوهشها این ارتباط را تأیید نمیکنند:
یک مطالعه جداگانه در سال ۲۰۲۴ که دادههای ۱.۸ میلیون بیمار را بررسی کرد نشان داد خطر بروز افکار خودکشی در مصرفکنندگان این داروها کمتر از افرادی بود که آنها را مصرف نمیکردند.
تأثیر این داروها بر اثربخشی قرصهای ضدبارداری
قرصهای ضدبارداری با استفاده از هورمونها عمل میکنند:
• جلوگیری از آزاد شدن تخمک
• ضخیمتر کردن مخاط دهانه رحم برای جلوگیری از رسیدن اسپرم به تخمک
این اثرات فقط زمانی فعال میشوند که سطح هورمونها در بدن به حد کافی بالا باشد.
اگر داروهای GLP-1 جذب هورمونهای قرصهای ضدبارداری را کاهش دهند، سطح هورمون ممکن است برای جلوگیری از بارداری کافی نباشد.
اولین نگرانی درباره تعامل GLP-1 با قرصهای ضدبارداری در سال ۲۰۰۳ مطرح شد.
یک مرور مطالعات نشان داد که تیرزپاتاید (tirzepatide) نسبت به سایر داروهای GLP-1، اثر بیشتری بر کاهش جذب هورمون دارد.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ نشان داد سماگلوتاید تزریقی جذب هورمونهای قرصهای رایج (اتینیلاسترادیول و لوونورجسترول) را تغییر نمیدهد.
اما مطالعه جدیدی در سال ۲۰۲۵ نشان داد که تیرزپاتاید و سماگلوتاید خوراکی میتوانند سطوح هورمون قرصهای ضدبارداری را تحت تأثیر قرار دهند.
داروهای GLP-1 نباید بر اثربخشی آییودی (IUD) یا سایر روشهای بلندمدت و غیرخوراکی ضدبارداری اثر داشته باشند، زیرا وابسته به جذب هورمون از معده نیستند.
اگر یکی از این داروها را مصرف میکنید، چه باید بکنید؟
سازمان TGA توصیه میکند:
اگر داروی GLP-1 مصرف میکنید و افسردگی جدید یا بدترشده، افکار خودکشی، یا هر تغییر غیرعادی در خلقوخو را تجربه کردید، حتماً به پزشک اطلاع دهید.
برای زنانی که تیرزپاتاید و قرص ضدبارداری خوراکی مصرف میکنند، توصیه میشود:
• یا روش غیرخوراکی ضدبارداری انتخاب کنند (مثل کاشتنیها)،
• یا برای چهار هفته پس از شروع درمان یا هنگام افزایش دوز، از روشهای سدّی (مثل کاندوم) همراه با قرص استفاده کنند.
داروهای GLP-1 نباید در دوران بارداری مصرف شوند، زیرا ممکن است بر رشد جنین اثر بگذارند. همچنین گزارشهایی از سقط جنین در زنان مصرفکننده سماگلوتاید یا تیرزپاتاید ثبت شده است.