به گزارش اقتصادآنلاین، بازنشستگی یکی از مراحل مهم زندگی شغلی کارگران و کارمندان است که با داشتن سابقه مشخص، امکان پایان دادن به دوران کاری با امنیت و آرامش را فراهم میکند. در این میان، برخی مشاغل به دلیل شرایط ویژه کاری و فشارهای جسمانی و روانی، امکان بازنشستگی زودتر از موعد را به کارکنان خود میدهند و بین ۵ تا ۱۰ سال سابقه بیمه رایگان به آنها تعلق میگیرد. این مزیت قانونی با هدف جبران دشواریها و مخاطرات شغلی ایجاد شده و به کارگران این فرصت را میدهد که دوران بازنشستگی خود را با حقوق و مزایای مناسب آغاز کنند.
لیست مشاغل سخت و زیانآور
مشاغل سخت و زیانآور به مشاغلی گفته میشود که به دلیل شرایط محیطی، ماهیت فیزیکی و بیولوژیکی، میزان فشار جسمانی، تماس با مواد خطرناک، پرتوهای رادیواکتیو یا کار در ارتفاع و محیطهای پرخطر، سلامت کارکنان را بیش از مشاغل معمولی تهدید میکند. این مشاغل به گونهای هستند که حتی با رعایت دستورالعملهای ایمنی و استفاده از تجهیزات حفاظتی، کارگران در معرض خطرات خاص شغلی قرار دارند و به همین دلیل قانون برای آنها تسهیلاتی مانند بازنشستگی زودهنگام و افزایش سابقه بیمه در نظر گرفته است.برخی نمونههای این مشاغل عبارتند از:
• کار در معدن و استخراج
• کار در مخازن بسته
• کار در ارتفاع بیش از ۵ متر (داربست، اتاقهای محرک و…)
• کار مداوم در مجاورت کورههای ذوب
• کارگاههای سخت مانند روده پاک کنی، دباغی و دفن زبالههای شهری
• قیرپاشی، آسفالت دستی، مالچپاشی و شنپاشی
• جوشکاری در مخازن
• کار با مواد رادیواکتیو یا شیمیایی
• کار بر روی دکلهای برق
• کار در محیطهای پر ارتعاش یا پر سر و صدا
• فعالیت در حوزه پزشکی (هوشبری، فوریت پزشکی، مامایی)
• خبرنگاری و آتشنشانی
• رانندگی حمل و نقل درون و برون شهری، راهداران
• غواصی در عمق و کار در خطوط انتقال برق فشار قوی
• فعالیت در ندامتگاهها، مراکز روان درمانی و امور سمپاشی
مراحل ثبت و پیگیری مشاغل سخت و زیانآور
ثبت و پیگیری مشاغل سخت و زیانآور به صورت مرحلهای انجام میشود:
۱. ثبت درخواست: کارگران یا کارفرمایان پس از احراز هویت در سامانه srk.mcls.gov.ir درخواست خود را ثبت میکنند.
۲. تکمیل اطلاعات: اطلاعات مربوط به محل کار، عنوان شغلی و جزئیات محیط کاری وارد سامانه میشود و گزینه ثبت موقت برای ویرایش تا ۴۸ ساعت فعال است.
۳. بررسی کارشناسی: پرونده به کارشناسان اداره کار ارسال شده و شرایط محیط کار و ماهیت شغل بررسی میشود.
۴. تصمیم کمیته بدوی: کارشناسان گزارش خود را به کمیته بدوی ارائه میدهند تا تطبیق شغل با معیارهای مشاغل سخت و زیانآور بررسی شود.
۵. تأیید نهایی کمیته استان: پس از تأیید کمیته کارشناسان، پرونده به کمیته مشاغل سخت و زیانآور استان ارجاع داده میشود و در نهایت شغل رسماً در فهرست مشاغل سخت و زیانآور ثبت میگردد.
۶. ثبت در سازمان تأمین اجتماعی: پس از تأیید نهایی، کارکنان شاغل در این مشاغل میتوانند از مزایای قانونی شامل بازنشستگی پیش از موعد و افزایش سابقه بیمه بهرهمند شوند.
مراحل درخواست بازنشستگی در مشاغل سخت و زیانآور
کارگران شاغل در مشاغل سخت و زیانآور برای استفاده از مزایای قانونی بازنشستگی باید مراحل مشخص و گام به گام را دنبال کنند تا فرآیند به درستی انجام شود و حقوق آنها رعایت گردد:
۱. مراجعه به اداره کار و دریافت فرمها: کارگر ابتدا با مراجعه به اداره کار فرمهای درخواست بازنشستگی مشاغل سخت و زیانآور را دریافت و تکمیل میکند.
۲. تکمیل اطلاعات شغلی و سوابق بیمه: اطلاعات کامل درباره نوع شغل، مدت زمان فعالیت در مشاغل سخت و زیانآور، و سابقه پرداخت حق بیمه وارد فرم میشود تا صحت و تطابق با فهرست مشاغل تایید شود.
۳. ارسال درخواست به سازمان تأمین اجتماعی: فرمها و مدارک تکمیل شده به سازمان تأمین اجتماعی ارسال میشود تا بررسی و تأیید رسمی صورت گیرد.
۴. تأیید شغل در فهرست مشاغل سخت و زیانآور: سازمان تأمین اجتماعی بررسی میکند که آیا شغل فرد در لیست مشاغل سخت و زیانآور قرار دارد یا خیر.
۵. صدور حکم بازنشستگی و محاسبه مزایا: پس از تأیید، حکم بازنشستگی صادر میشود و سابقه با ضریب ۱.۵ محاسبه شده و حقوق ماهانه طبق مقررات پرداخت میگردد.
۶. در نظر گرفتن سوابق خدمت سربازی: اگر فرد شاغل به خدمت سربازی رفته باشد، چنانچه تا دو ماه پس از پایان خدمت به شغل خود بازگردد، سابقه شغلی مستمر محاسبه میشود و حقوق بازنشستگی تغییر نمیکند.
میزان سابقه لازم برای بازنشستگی در مشاغل سخت و زیانآور
برای بازنشستگی در مشاغل سخت و زیانآور، سابقه کار با توجه به نوع فعالیت و شرایط شغلی محاسبه میشود:
• سابقه متوالی: افرادی که حداقل ۲۰ سال سابقه متوالی در مشاغل سخت و زیانآور داشته باشند، میتوانند بدون شرط سنی بازنشسته شوند و سابقه آنها با ضریب ۱.۵ محاسبه میشود.
• سابقه متناوب: افرادی که حداقل ۲۵ سال سابقه پرداخت بیمه به صورت متناوب در مشاغل سخت و زیانآور و عادی داشته باشند نیز میتوانند بدون شرط سنی بازنشسته شوند.
حق بیمه در این مشاغل متفاوت است؛ کارفرما علاوه بر ۲۳٪ معمول، ۴٪ اضافی پرداخت میکند تا هر سال سابقه بیمه ۱.۵ برابر محاسبه شود و کارگران بتوانند زودتر از موعد بازنشسته شوند.