بیان چالشهای ساخت سدهای خرسان و ماندگان و پیامدهای اجتماعی آنها در کهگیلویه و بویراحمد از زبان فعالان و کارشناسان زیست محیطی
نشست تخصصی بررسی وضعیت منابع آب، پیامدهای اجتماعی و زیستمحیطی طرحهای انتقال آب و پروژههای سدسازی در زاگرس با حضور معاون اجرایی رئیسجمهور اساتید دانشگاه یاسوج، فعالان محیط زیست و نمایندگان محلی در یاسوج برگزار شد.
این نشست به دعوت جمعی از دغدغهمندان حوزه محیط زیست و توسعه منطقهای شکل گرفت و در آن سخنرانان بر ضرورت توجه به «ابعاد علمی، اجتماعی و حکمرانی» در مدیریت منابع آب کشور تأکید کردند
در آغاز جلسه آقای اندیک از فعالان و حاضران با اشاره به شرایط کنونی کشور گفت ایران با ناترازیهای عمیق انرژی و آب و همزمان با فشارهای بینالمللی روبهروست و در چنین شرایطی شکلگیری مناقشه میان استانها بر سر آب، تهدیدی برای امنیت اجتماعی محسوب میشود
او با یادآوری رخدادهای تابستان ۱۴۰۰ در خوزستان و اعتراضات ناشی از بحران آب اظهار کرد در آن زمان در گروهها و محافل محلی این ذهنیت شکل گرفته بود که آب ما را به یغما میبرند و من همان موقع هشدار دادم که این نوع ذهنیت اگر مدیریت نشود، به ناآرامی منجر خواهد شد و متأسفانه سه روز بعد همین اتفاق افتاد.
اندیک بیان داشت در کهگیلویه و بویراحمد نیز چنین برساختههای ذهنی در حال شکلگیری است و این استان که از نظر شاخصهای رفاه، اشتغال، سرانه تولید ناخالص داخلی و امکانات توسعهای در ردههای آخر کشور قرار دارد و جوانان استان در استان های دیگر با بومیگزینی و مشکلات متعدد روبهرو هستند و مجموعه این عوامل باعث شده مردم تصور کنند آب آنها به ناحق از دست میرود.
وی به مسئولان حاضر در جلسه از جمله معاون اجرایی رئیسجمهور گفت: اگر از وفاق و عدالت سخن میگوییم باید مبانی علمی و دادهمحور داشته باشیم.
در همین جلسه سید جواد هادی اصل فعال محیط زیست با اشاره به تاریخچه رودخانه زاینده رود و روایتهای نادرست گفت: رودخانه بشار در شهر یاسوج رودخانه دائمی است اما درباره زایندهرود بزرگترین روایت نادرست تاریخی در کشور شکل گرفته و زایندهرود یک رود فصلی بوده و هست، اما آن را دائمی معرفی میکنند تا به نام احیای آن زاگرس را نابود کنند
سید جواد هادی اصل افزود: در تاریخ تمدن صفوی بهوضوح آمده که شیخ بهایی گفته است خشک بودن دشتهای اصفهان باعث شد برای تأمین آب، انتقال از کوهرنگ بررسی شود و در دوره قاجار هم مهندسان فرانسوی نتوانستند این انتقال را انجام دهند، پس نباید امروز با یک روایت غلط تصمیمات سنگین زیستمحیطی گرفت.
دکتر صدقی عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج در این جلسه ضمن ارائه گزارش علمی دانشگاه یاسوج گفت: در این گزارش ۲۲ صفحهای با استناد به دادههای رسمی نشان دادهام که استان کهگیلویه و بویراحمد با وجود داشتن حدود ۸ میلیارد مترمکعب آب جاری، تنها ۴۳۰ میلیون مترمکعب تخصیص واقعی یعنی فقط پنج درصد تخصیص دارد.
صدقی افزود: حدود یک و یک میلیارد مترمکعب دیگر تخصیص روی کاغذ است اما با توجه به روند ساخت سدها و محدودیتهای فنی، شاید تا ۱۰۰ سال آینده هم قابل استفاده نباشد.
وی با اشاره به طرحهای سد خرسان و ماندگان هشدار داد و بیان داشت: این دو طرح قرار است در مجموع ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون مترمکعب آب را به استانهای مقصد منتقل کنند، این در حالی است که استانهای مقصد میانگین بارش ۱۶۰–۶۰ میلیمتر و تبخیر ۱۷۰۰–۱۸۰۰ میلیمتری دارند.
دکتر صدقی گفت: استان ما دارای ۲۰ هزار هکتار اراضی کلاس یک کشاورزی است که خشک ماندهاند و چگونه منطقی است که آب را به مناطق پرتبخیر منتقل کنیم و همین اراضی را رها کنیم.
در این نشست یک فعال زیست محیطی دیگر درباره پیامدهای اجتماعی سد خرسان و مهاجرت اجباری ۱۴ هزار نفر گفت: سالها است درباره عواقب اجتماعی سدسازی بدون ارزیابی علمی در حوزه زاگرس و بهویژه سد خرسان هشدار می دهیم.
سهیلا نیک اقبال افزود: این مردم قرار است کجا اسکان یابند،اگر به حاشیه یاسوج یا سایر شهرها کوچ کنند، آسیبهای اجتماعی مثل اعتیاد، طلاق، افسردگی و جرم افزایش خواهد یافت؛ این پیامدها مستقیماً امنیت اجتماعی را تهدید میکند.