همشهری آنلاین- راحله عبدالحسینی: فصلهای آغازین کتاب «ایران سرزمین اسطورهای» داستان ایران را از دوران پارینهسنگی تا دوران ماقبل تاریخ متاخر، تاریخ سلسلهها و حتی سنتهای اساطیری غنی آن دنبال میکند. این بخشها با تصاویری از آثار باستانی موزۀ ملی ایران و مکانهای باستانی کلیدی مصور شدهاند. قلب کتاب، عکسهای خاصی از بناهای تاریخی، مناظر طبیعی و مردمان متنوع ایران را به تصور کشیده است. «ایران سرزمین اسطورهای» که با توضیحات مفصل و دو زبانه همراه شده است، فراتر از یک آلبوم تصویری به عنوان دروازهای به میراث فرهنگی ایران است که تمدن، تاریخ و طبیعت را در هم میآمیزد. این کتاب ادای احترامی به سرزمین جاودانه ایران است.
این کتاب یک موزه سیار است
جبرئیل نوکنده، رئیس موزه ملی ایران درباره کتاب «ایران سرزمین اسطورهای» در این نشست گفت: «در آستانه رونمایی از کتابی قرار گرفتیم که نه تنها یک اثر هنری بلکه یک گنجینه مستند تصویری از سرزمینی است که موزه ما روایتگر گذشته باشکوه آن است. فعالیت داود وکیلزاده برای انتشار این کتاب در سال ۱۳۸۴ آغاز و تا امروز با پشتکاری مثال زدنی ادامه یافته و خود داستانی از یک عشق پایدار یک رسالت فرهنگی از تخت جمشید یادگار باستان تا یزد، گوهر کویر و ده ها عنوان دیگر ایشان گویی قطعه قطعه، استان به استان، شهر به شهر و موزه به موزه پازل عظیم و باشکوه ایران را پیش چشمان ما چیده است. این سیر تکاملی از توجه به یک بنا، درکی جامع نگر و کل نگر از تمدن ایران حرکت کردهاست. کتابهای ایشان فقط عکسهای زیبا نبودند بلکه متون پژوهشی شناسنامه تاریخی جغرافیایی و تلاشی برای فهم لایههای مختلف فرهنگ بودند. حالا کتابی ایران سرزمین اسطورهای به نظر میرسد جامعترین و کاملترین حاصل این سیر تکاملی و نقطه عطفی در کارنامه ایشان است. این کتاب با قالب بزرگ حکومتش به ویژه فارسی و انگلیسی و همچنین اسپانیایی نشان میدهد که مخاطب آن تنها مردم ایران نیستند. بلکه جهان تشنه شناخت فرهنگ کهن ایران است. این نگاه بین المللی کاملا در راستای ماموریت موزه ملی ایران است که میکوشد پیام تمدن ایرانی را فراتر از مرزها به گوش جهانیان برساند.»
فصل آغازین کتاب روایتی است از پیش از تاریخ ایران، اسطورهها و سلسلههای تاریخی که با تصویر اشیای شاخص موزه ملی ایران آراسته شده است.
نوکنده ادامه داد: «دوربین استاد وکیل زاده این بار نه فقط بناها و مناظر بلکه کهن ترین اشیای هویت سازمان را نیز در آغوش گرفته و آنها را در مسیری در مسیر روایتی بزرگتر قرار داده است؛ روایتی از یک تمدن زنده و پیوسته.»
فصل بندی کتاب بر پایه تق
سیمای استانی و ارائه تصاویر حیرت انگیز از طبیعت، مردم و معماری استان یک کار اطلس گونه بینظیر است. در واقع این اثر یک میراث نگاری تصویری از کل ایران است که میتواند برای پژوهشگران، گردشگران و هر ایران دوستی یک مرجع بصری معتبر باشد.
نوکنده در پایان سخنان خود گفت: «باور دارم که حفاظت از میراث فقط در مخازن و ویترینهای موزه ممکن نیست. انتقال حس و معنای آن به نسل حاضر و آینده نیز بخشی از حفاظت است. این کتاب دقیقا در این مسیر حرکت میکند. گویی این کتاب موزه سیار و در دسترس است که شکوه ایران را به خانه های مردم میبرد. تلفیق هنر عکاسی حرفه ای پژوهش تاریخی و طراحی گرافیک درخشان این کتاب را به یک نمونه موفق همکاری میان رشتهای تبدیل کرده که الگویی برای سایر تولیدات فرهنگی کشور است.»
عکسها؛ اسناد تاریخی ایران زمین
فریدون بیگلری، معاون فرهنگی موزه ملی ایران نیز در ادامه نشست با قدردانی از چند دهه تلاشهای استاد وکیل زاده در ثبت و ضبط میراث طبیعی و میراث فرهنگی ایران گفت: «۲۵ صفحه اول کتاب مروری بر تاریخ ایران از پیش از تاریخ است و تا دورههای جدیدتر تارخی پیش میرود و برای خوانندهای که چندان با تاریخ ایران آشنا نیست، مرور خوبی است. عکسها نیز جنبههای مختلف معماری، فرهنگ و مردم شناسی ایران را نشان میدهد. در تک تک این عکسها، عشق به ایران دیده میشود. از عکسهایی که در کویر گرفته شده تا عکسی که در خانه کوچک روستایی در خراسان جنوبی که یک زوج سالمند مشغول پختن نان هستند، همه و همه مدارک و اسناد بسیار ارزشمندی از تاریخ و فرهنگ ماست.»
یک کتاب راوی هویت ایران
هربرت کریم مسیحی، عکاس و مستند ساز میراث و معماری کهن ایران در ادامه نشست، سخنان خود را با روایت یک قصه آغاز کرد و گفت: « ۲۵۰۰ سال پیش وقتی یک سنگ تراش در حالی ترشیدن یک ستون است، نمیداند که حاصل هنر او بعدها میراث فرهنگی یک کشور میشود. وقتی یک فلزکار، جام سیمین مرودشت را ریخته گری میکند و نقش میزند وبه خدایان هدیه میکند، نمیداند که کار او بعدها به میراث فرهنگی یک جامعه تبدیل میشود. حالا داوود وکیل زاده، دین خودش به میراث ایران را با ۷۰ جلد کتاب ادا کردهاست. داوود وکیل زاده با چشمهایش نقطه به نقطه ایران عزیزمون را دیده و برای ما ثبت کردهاست. روزگاری که ما دیگر نیستیم کتابهای وکیلزاده، بخشی از هویت فرهنگی ایران است.»
ادای دین به وطن
داود وکیلزاده عکاس و هنرمند ایرانی شناختهشده در سطح بینالمللی است که به خاطر تصاویر خاطرهانگیزش از گنجینههای فرهنگی و طبیعی ایران مورد تحسین قرار گرفته است. او در طول دو دهه گذشته، نمایشگاههای انفرادی بسیاری برگزار کرده و بیش از ۷۰ جلد کتاب درباره تاریخ، معماری و شگفتیهای طبیعی ایران تالیف کرده که بسیاری از آنها به زبانهای مختلف منتشر شدهاند. داود وکیلزاده از طریق عکسها، نمایشگاهها و کتابهایش خود را به عنوان یک سفیر فرهنگی تثبیت کرده و روح ایران را با حساسیت هنری و عمق تاریخی به تصویر میکشد.
داود وکیل زاده
وکیل زاده درباره تجربه عکاسی از گوشه و کنار ایران گفت: «باور من این است که عکاسی یک حس دیدن است. حسی که از چشم دل و ایجاد معنا با هدفی مشخص و با تکیه به سواد بستری و تکنیک میآید و میتواند پس از رسیدن به کمال تبدیل به هنر شود این حس میتواند یک حس خوب و یا زیبا شناسانه یا فانتزی و یا یک حس درد و اندوه باشد که عکاس را وادار میکند از آن لحظه که عکاسان به آن لحظه قطعی میگویند عکاسی کند. البته اینکه چه چیزی میتواند در عکاس هنرمند این احساسات را ایجاد کند، بستگی به جهان بینیاش در روابط انسانی یا اعتقادیاش و همچنین دغدغه هایش در عالم هستی دارد. من دریافتم که صدای ایران و سرزمین مادری در سر من است. پس هنر میتوانست بخشی از داستان این سرزمین را با تصویر بازگو کرده و در حافظه بشری ثبت شود. اینگونه بود که سفرهایم آغاز شد. در سال ۱۳۸۰ که خودم ماموریتی برای وطن را تعریف کردم هنوز عکاسی دیجیتال و شبکههای اجتماعی وجود نداشت و تعداد کسانی که به صورت جدی و مستمر به این مهم یعنی عکاسی از آثار تاریخی و باستانی و میراث ناملموس میپرداختند از انگشتهای دست تجاوز نمیکرد. شاید چون عکاسی کردن کار آسانی نبود اما با توجه به کمبود بوم گردیها و اقامتگاهها و کمبودهای جادهای و مشکلات سفر در آن سالها، اما با عشق به ایران قدم در این راه نهادم و عشق هم کار خودش را کرد. در سفرهای بسیار و متوالی توانستم آرشیو مناسبی از طبیعت آثار تاریخی و باستانی و مردم ایران تهیه کنم. فقط میدانستم ایران برایم بسیار عزیز است ایران برایم خورشید بود، مایه غرورم بود و شناسنامه ام بود. ایرانی که خانه ماست و امید ماست. ایرانی که هویت را از آن میگیرم. بنابراین کار من شده بود سفر و سفر و سفر.»
عکس از داود وکیل زاده
وکیل زاده در ادامه سخنان خود به شگفتیهای طبیعت و تنوع اقلیمی ایران پرداخت و گفت: «هنر معماری خلاقانه مردم در کویرهای ایران، مردمان سرزنده جنگلهای هیرکانی، خون گرمی سواحل نشینان خلیج فارس و صلابت مردمان زاگرس و البرز را بسیار دیدم و آموختم. در تمام این رفتنها سعی کردم با دید هنری و عکاسانه و از آن مهمتر با قلبم عکاسی کنم تا بتوانم تمام احساساتم را در کادر عکس هایم به دیگران منتقل کنم. به این امید که تاثیر گذار باشد و بتوانم دل خود را به میهنم ادا کنم. تمام تلاش خود را کردم که در هر کتاب گوشهای از داستان ایران را به زبان تصویر بازگو کنم. ایمان داشتم آنگاه که ما به داشتههای تاریخ و تمدن و فرهنگ غنی خود آگاهی بیشتری داشته باشیم، دیگر به دنبال گمشدهای در دوردستها نمیگردیم.»
عکس از داود وکیل زاده
وکیلزاده، ماحصل تجربه بیش از ۷۰ جلد کتاب آثارم در جدیدترین کتابم ایران سرزمین اسطورهای دانست و ادامه داد: «کتابی که پس از دوره طولانی برای انتخاب تصاویر نهایی از آرشیوی که طی ۲۵ سال جمع آوری شده بود و مدت دو سال مراحل طراحی گرافیک تدوین و ترجمه ویراستاری و به همت تیم همراه و کاردان زمان برده بود. بر حسب تقدیر چاپ این کتاب زمانی آغاز شد که چند روز بعد جنگ ۱۲ روزه هم شکل گرفت به هر صورت در زیر موشک باران و جنگ و جو روانی که وجود داشت به پای این کتاب نشستیم تا کار به نتیجه رسید. از همسرم خانم یعقوبی که طراحی کتاب را انجام داد و همه دوستان و همراهانم قدردانی میکنم.»
عکس از داود وکیل زاده
بیشتر بخوانید: