سیانان نوشت: ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، که در ۲ دسامبر ۲۰۲۵ در مسکو در حال گفتوگو با فرستادگان ایالات متحده دیده میشود، هیچ عقبنشینیای از اهداف روسیه نکرده است.
به گزارش انتخاب، ولادیمیر پوتین خواهان یک توافق نیست، و شیرینیِ اینکه از او خواهش شود تا چنین توافقی را بررسی کند، چیزی است که رئیسجمهور روسیه از آن لذت میبرد. پنج ساعت دیدار فرستاده و داماد رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، با رئیس کرملین، ظاهراً دستاورد چندانی در ملاعام نداشت. مفید است که یکبار عقب بایستیم و جهان و تهاجم روسیه را از نگاه او ببینیم.
این جنگی است که پوتین آغاز کرد، با این امید که بتواند در عرض چند روز روسیه را دوباره بهعنوان قدرت برتر نظامی اروپا که قادر به اقدام قاطع باشد – پس از خروج خجالتآور آمریکا از طولانیترین جنگش در افغانستان – روی نقشه بازگرداند. امید او برای یک پیروزی سریع، به جنگی زشت و فرسایشی تبدیل شد. برای مدتی، شکست راهبردی در افق قرار داشت؛ زیرا کمکهای آمریکا و ناتو به اوکراین کوچک اما جسور، امکان پیروزیهایی را فراهم کرد که یک سال پیش غیرقابل تصور بود.
اما سپس هدیهی دوره دوم ترامپ رسید، با همدلی لرزان (یا تحسین) او نسبت به پوتین و تمایل شدید برای صلح، تقریباً به هر قیمتی. پوتین با هیچ انتخاباتی روبهرو نیست؛ تنها محدودیت ممکن برای دورهی او، طول عمر طبیعیاش است.
وقتی ترامپ میگوید اوکراین جنگ او نیست، نمیخواهد برای آن پول خرج کند، و فقط میخواهد جنگ تمام شود، پوتین صدای ضعف و بیعلاقگی را از سوی بزرگترین قدرت نظامی جهان میشنود. این فرصتی است که احتمالاً این جاسوس سابق کاگب هرگز تصور نمیکرد تاریخ نصیبش کند: اینکه آمریکا از روسیه التماس کند تا صلح کند. و هرچه این روند طولانیتر شود، خروجی بهتر و محتملتر برای مسکو رقم میخورد.
یوری اوشاکوف، دستیار پوتین، پس از گفتوگوهای سهشنبه از یک «طرح ۲۷ مادهای» و چهار سند دیگر سخن گفت. این جزئیات احتمالاً برای آزردن ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، بیان شده بودند؛ کسی که اخیراً از یک «طرح ۲۰ مادهای» سخن گفته بود و احتمالاً امیدوار بود محتوای سه سند دیگر را نیز بدانند.
اما مرحله پایانی این دیپلماسی عمدتاً در سکوت رخ میدهد، و دلیلی برای خوشحالی زلنسکی وجود ندارد. تیم او اروپاییها را در جریان قرار خواهد داد و سپس دوباره با آمریکاییها دیدار میکند، و خودش به کییف بازمیگردد. ضربالاجل ترامپ برای توافقی فوری تا روز شکرگزاری اکنون یک سراب است و در پیش رو بیابانی غیرقابلتحمل قرار دارد.
اوکراین نزدیک به چهار سال تهاجم روسیه را تحمل کرده است، اما اکنون نزدیک به یازده ماه نیز در رحمت شبکه اجتماعی تروثسوشال بوده است. تأثیر این غیرقابلپیشبینی بودن اغلب نادیده گرفته میشود؛ زیرا ترامپ از اعمال برخی از سختترین تحریمها علیه روسیه و بررسی ارسال موشکهای تاماهاوک، به تکرار روایتهای روسیه و فشار شدید بر متحدان اروپایی و شخص زلنسکی تغییر موضع میدهد.
آسیب واردشده بر روحیه اوکراینیها را نمیتوان دستکم گرفت و هنگامی که تاریخ این دوره نوشته شود، احتمالاً تمرکز بر مقاومت شجاعانه و خارقالعاده اوکراین در برابر دشمنی بزرگتر خواهد بود؛ و سپس تضعیف چشمگیر این فداکاریها توسط کاخ سفید، که گرفتار لحظههای تلویزیونی و نوسان میان خوشامدگویی یا فشار بر هر رهبر جهانی است که وارد حوزه توجه ترامپ میشود.
ترامپ درست میگوید که باید هرچه سریعتر این جنگ پایان یابد.
اما این امر از یک سوءبرداشت致ی درباره پوتین و اهداف او ناشی میشود. پوتین عملگرایی است که خود را با هر فرصت یا ناکامی تازه تطبیق میدهد، اما رویای کلیتری دارد: بازتنظیم توازن امنیت جهانی و خنثی کردن سلطه چند دههای آمریکا.
پوتین همهتوان نیست، در دو سال گذشته و در جریان شورش ناکام واگنر در ۲۰۲۳ سوءبرداشت فاجعهباری از زیردستان خود داشت، و با مشکلات آشکار نیروی انسانی و بودجه نیز روبهروست. اما او با هیچ تحقیقات ضدفساد، انتخابات میاندورهای یا جانشینان منتظر در پشت صحنه روبهرو نیست. او مجموعه صنعتی روسیه را به یک وضعیت جنگی شدید بازتنظیم کرده و احتمالاً به همان اندازه که برای بسیج عمومی برنامه داشته، برای خنثی کردن آن نیز باید برنامهای جدی داشته باشد؛ کشوری که اکنون فرسوده و بیش از حد کشیده شده است. به بسیاری جهات، ادامه جنگ بهترین شانس پوتین برای ادامه سلطنتش است.
روسیه ادعا کرده شهر کلیدی پاکروفسک را تصرف کرده، در حالی که اوکراین این «بیانیههای پر سر و صدا» را پیش از گفتوگوهای ویتکوف رد میکند.
پس این روند صلح ترامپ به کجا رسیده است؟
اوشاکوف گفت برخی عناصر توافق پیشنهادی قابل قبول بودند و برخی دیگر بهشدت مورد انتقاد قرار گرفتند. چنین به نظر میرسید که زلنسکی شاید در خفا ایده تبادل سرزمین را – که خط قرمز جنگ بود – پیش از دیدار کرملین در ذهن داشته باشد. اما ماهیت دقیق هرگونه امتیاز از سوی کییف بهدقت پنهان شده بود؛ احتمالاً برای اینکه زلنسکی در نقطه شروع جدیدی برای مذاکرات آینده گیر نیفتد. اما هرچند ویتکوف هر «چاشنی»ای را به این توافق افزوده بود، پوتین ظرف را پس فرستاد.
حملات روسیه به اوکراین همچنان خسارت وارد میکند.
این دینامیک ماههای آینده است، و چندان سخت نیست درک کرد کارتهای روسیه چیست. پوتین از نظر نظامی در حال پیروزی است – آرام اما بدون انکار – و او اوکراینی را میبیند که ضعیف از بحران نیروی انسانی و کمبود منابع مالی، و گرفتار بحران سیاسی داخلیِ مدام در حال تکرار است.
زلنسکی در داخل ضعیف شده، قطعی برق و تلفات خط مقدم روحیه را تضعیف کرده، و تکرار دردناک فقدان، فریب دیپلماتیک و فشار همراه با کاهش کمکها بسیاری را به این پرسش رسانده که این داستان کجا پایان مییابد بدون آنکه پیروزی فزایندهای برای روسیه رقم بخورد؟
ترامپ بیش از هر چیز خواهان صلح است، و در ماههای اخیر نشان داده که فشار بر متحدانش برای دادن امتیازات حرکتی غریزی برای اوست. این منطق دارد اگر یک غول املاک باشید که پیمانکاران خود را برای بهبود شرایط معامله تحت فشار میگذارید. اما پوتین دنبال خرید یک هتل نیست. ترامپ تلاش میکند یک «متصرف مسلح» را قانع کند ملکی را ترک کند که آن را به آتش کشیده، فقط برای اینکه بار دیگر نشان دهد قدرتی در محله است. این آن نوع معاملهای نیست که ترامپ به آن عادت دارد.
جنگ و پیروزی آرام، سوخت لازم برای پوتین است، و او هر دو را در آینده بیشتر میبیند. او میتواند به لذت خود بیفزاید که میبیند حامی اصلی سابق رقیبش – ایالات متحده – اکنون از او التماس میکند تا توافق کند، و این کار را با کمک داماد رئیسجمهور، جارد کوشنر، و فرستادهاش استیو ویتکوف انجام میدهد. پیشرویهای مسکو در خطوط مقدم ممکن است دردناک و وحشیانه و بهبهای سنگین باشد؛ اما نمایش بزرگتر کمکم در حال تبدیل شدن به یکی از رؤیاهای تبآلود ژئوپلیتیکی پوتین است؛ که احتمالاً صلحی واقعی و ماندگار را بسیار دور از دسترس قرار میدهد.
∎