به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ در روزهای اخیر خبر سفر پاپ جدید لئون چهاردهم به لبنان در محافل خبری و رسانهای بازتاب گستردهای داشته است. در جریان این سفر کتاب « تمام نهجالبلاغه» توسط شیخ خطیب نایب رئیس مجلس اعلای اسلامی شیعیان به وی اهدا شد. اهدای کتاب «تمام نهج البلاغه » به پاپ در سفر وی به لبنان انعکاس مناسبی در رسانههای رسمی واتیکان داشته است.
در همین راستا معاونت رسانه و فضای مجازی مجمع جهانی شیعهشناسی در گفتوگویی با دکتر آیت پیمان دبیرکل این مجمع به این موضوع و همچنین علل و زمینهها و دستاوردهای سفر پاپ به لبنان و دیدار با برخی علمای اسلامی در این کشور پرداخته است.
سفر اخیر پاپ جدید لئون چهاردم به لبنان بازتاب گستردهای در رسانههای جهان داشته است. از نظر شما، این سفر چه اهداف و مشخصههایی داشته که در بین سایر سفرها به کشورهای جهان آن را متمایز کرده است؟
این دومین سفر خارجی پاپ جدید در سال جاری بود و انتخاب لبنان کشوری با تنوع مذهبی، سابقه همزیستی و ظرفیت گفتوگوی تمدنی در شرایط حساس منطقه بسیار معنادار است. لبنان همواره پلی میان اسلام و مسیحیت بوده و پاپ با حضور در این کشور، پیام روشنی درباره ضرورت صلح، همزیستی و بازسازی روابط انسانی صادر کرد.
دیدار وی با مسئولان مذهبی و سیاسی لبنان، از جمله دیدار با رئیس مجلس، جناب آقای علی الخطیب شخصیت برجسته شیعه ، نشان داد که ادیان میتوانند نقش کلیدی در دیپلماسی عمومی و آرامسازی فضای اجتماعی و سیاسی داشته باشند.
یکی از مهمترین رویدادهای این سفر، اهدای کتاب «تمام نهجالبلاغه » به پاپ بود. این اتفاق از نظر شما چه معنایی دارد؟
اهدای چنین اثری به رهبر بزرگترین جامعه مسیحی جهان، یک اقدام فرهنگی بزرگ است. نهجالبلاغه، کتابی فراتر از مرزهای مذهبی است؛ سخنان امام علی(ع) درباره عدالت، اخلاق حکومتی، آزادی انسان، پرهیز از ظلم و رعایت حقوق مردم، موضوعاتی جهانی هستند.
وقتی این پیام در قالب یک نسخه پژوهشی کامل و مستند یعنی کتاب فاخر و وزین «تمام نهجالبلاغه» به پاپ تقدیم میشود، و فورا در واتیکان منعکس و خبری میشود، این یعنی گفتوگو نه فقط در سطح سیاسی، بلکه در سطح مهم معرفتی و اخلاقی آغاز شده است و نهج البلاغه مهمترین متن شیعی در دیپلماسی فرهنگی و علمی و دست مایه بزرگ برای گفتگوهای بین المللی است.
لطفا در خصوص این کتاب توضیح بیشتری دهید و اینکه چه چیزی «تمام نهجالبلاغه» را منحصربفرد کرده است؟
بسیاری تصور میکنند نهجالبلاغه همان متنی است که مرحوم سیدرضی گردآوری کردهاند. آن متن گزیده ویژهای از کلام و آثار امام علی(ع) است، اما «کتاب تمام نهجالبلاغه» اثر محقق فرهیخته، جناب حجتالاسلام والمسلمین سید صادق موسوی دامت توفیقاته، مجموعهای گستردهتر و کاملتر است. در این کتاب، علاوه بر خطبهها، نامهها و حکمتها، مجموعهای از خطبههای کمتر شناختهشده، همچون خطبه عظیم بیان نامههای پراکنده در منابع تاریخی، کلمات قصار موجود در کتابهای حدیثی، و قطعاتی از سخنان امام علی(ع) که در منابع کهن عربی آمده، ولی در نهج البلاغه سید رضی اعلی الله مقامه تألیف نشده بود که با تحقیق و مستندسازی دقیق و طی ۲۵ سال کوشش و مجاهدات علمی و سفرهای متعدد این محقق ارجمند به مراکز علمی و کتابخانه های جهان جمعآوری شده است و کوششی تحسین برانگیز است.
این اثر از نظر حجم و تنوع محتوا، بزرگترین مجموعه گفتارهای علوی در تاریخ است. از این رو، بسیاری از دانشگاهها و مراکز مطالعات اسلامی آن را منبع کامل و جامعی برای شناخت اندیشه علوی میدانند.
.
.
اهدای این کتاب در سال ۹۲ به دبیرکل سازمان ملل و تقدیر آن نهاد چه تأثیری در جایگاه بینالمللی اثر داشته است؟
این اقدام بسیار تأثیرگذار بود. زمانی که مؤلف کتاب، نسخهای از تمام نهجالبلاغه را در آبان ماه ۱۳۹۲ به دبیرکل وقت سازمان ملل اهدا کرد، آن نهاد با انتشار پیام رسمی از این اثر تقدیر کرد و آن را «نمونهای از میراث جهانی عدالت و معنویت» نامید. این اقدام باعث شد نگاه مراکز بینالمللی به نهجالبلاغه تنها بهعنوان یک متن مذهبی نباشد، بلکه آن را متنی اخلاقی، حکومتی و بشردوستانه بدانند.
در حال حاضر اهدای رسمی این کتاب به پاپ لئون در لبنان و در سفری که خود نماد گفتوگوی ادیان است. سطح این اعتبار را ارتقا میدهد و نهج البلاغه را در مسیر تبدیل شدن به یک سند مرجع اخلاقی و معنوی جهانی قرار میدهد و ما باید از این فرصت به خوبی استفاده کنیم.
نظر شما در خصوص انعکاس این خبر در رسانههای واتیکان چیست؟
واتیکان معمولاً فقط رویدادهایی را منتشر میکند که بُعد معنوی یا فرهنگی قابل توجهی داشته باشند. بازتاب این هدیه در سایت واتیکان به معنای پذیرش اهمیت آن است. به طوری که این پیام را در سطح جهان ارسال میکند که تشیع صاحب ادبیات معنوی قابل گفتوگو است. امام علی(ع) شخصیتی با ظرفیت جهانی است و نهجالبلاغه متنی مشترک برای گفتگو درباره عدالت و اخلاق است و این اتفاق از نظر فرهنگی بسیار مهمتر از یک رویداد تشریفاتی است.
به نظر شما چرا امام علی(ع) و نهجالبلاغه میتوانند در گفتوگوی ادیان نقشآفرین باشند؟
امام علی(ع) فراتر از مرزها سخن گفته است. مفاهیمی مانند؛ آزادی و انسانیت، مبارزه با ظلم، عدالت در حکومت، اخلاق در رفتار سیاسی، حمایت از ضعفا، احترام به حقوق شهروندان این موارد از ارزشهای مشترک میان اسلام، مسیحیت و همه ادیان الهیاند.
نهجالبلاغه کتابی است که حتی غیرمسلمانان و اندیشمندان غربی، آن را یکی از شاهکارهای تاریخی در حوزه سیاست و اخلاق میدانند، بنابراین اهدای آن به پاپ جدید در یک دیدار رسمی در سطح عالی یعنی ارائه یک «زبان مشترک» میان دو دین بزرگ.
کارشناسان این اقدام را آغاز یک فصل جدید میدانند. آیا برنامههای آیندهای برای ادامه این مسیر دارید؟
بله، چند برنامه مهم در نظر داریم که در دست اجراست. که از جمله آنها؛ برگزاری همایش مشترک میاندینی با محوریت عدالت از نگاه مسیحیت و اسلام، ایجاد کارگروه پژوهشی مشترک درباره حکمت علوی و الهیات مسیحی، ترجمه تخصصی «تمام نهجالبلاغه» به چند زبان اروپایی و زبان های زنده دنیا برای استفاده مراکز الهیات، اهدای رسمی نسخههایی از کتاب به دانشگاههای معتبر جهان و راهاندازی مرکز گفتوگوی تمدنی مبتنی بر معارف امام علی(ع) و ترویج کرسی های شیعه شناسی با محوریت کتاب تمام نهجالبلاغه.
هدف ما این است که معارف اهلبیت(ع) بهجای آنکه فقط در جهان اسلام شناخته شود، در سطح جهانی و آکادمیک مطرح شود.
در پایان اگر سخن و نکتهای خطاب به مخاطبان دارید، بفرمایید.
پیام ما روشن است، جهان امروز بیش از هر زمان به حکمت، عدالت، گفتوگو و انسانیت نیاز دارد. نهجالبلاغه کتابی است که از ظلم و تبعیض دور میکند و انسان را به اخلاق، انصاف و شجاعت دعوت میکند. اهدای این کتاب به پاپ جدید در حقیقت نماد ارائه پیام امام علی(ع) به جهانیان است. مجمع جهانی شیعهشناسی تلاش خواهد کرد این پیام را با قدرت، دقت و زبان قابل فهم جهانی ادامه دهد.
................
پایان پیام