به گزارش خبرنگار گروه دانش و فناوری گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، در ذهن عموم، تصویر یک زندان ترسناک اغلب با دیوارهای سنگی نمناک، غل و زنجیر، و نگهبانان خشن گره خورده است.
اما در قرن بیست و یکم، مفهوم وحشت در سیستم زندانبانی بازتعریف شده است.
ترسناکترین زندانهای امروزی، موسوم به مراکز فوق امنیتی، نه بر اساس خشونت فیزیکی آشکار، بلکه بر پایه یک انزوای روانی مطلق و نظارت فناورانه فراگیر بنا شدهاند.
این موسسات، که برای نگهداری خطرناکترین زندانیان جهان، از رهبران کارتلها و تروریستهای بینالمللی گرفته تا جاسوسان و فراریان سابق، طراحی شدهاند، نمونه هایی از مهندسی کنترل محسوب میشوند.
در این قلعههای مدرن، هدف دیگر بازپروری نیست؛ هدف، مدیریت ریسک، جلوگیری قطعی از فرار، و خنثیسازی کامل عاملیت انسانی است.
این امر از طریق ترکیبی دقیق از معماری بازدارنده، انزوای جغرافیایی، و مجموعهای از پیشرفتهترین فناوریهای امنیتی جهان به دست میآید.
در ادامه به کالبدشکافی برخی از این زندانها و فناوریهایی میپردازیم که آنها را به غیرقابل نفوذترین نقاط روی زمین تبدیل کردهاند.
۱. ADX Florence، آمریکا، فناوری جهنم میسازد
آلکاتراز کوههای راکی
در میان بیابانهای کلرادو، زندان ADX Florence به عنوان امنیتیترین زندان فدرال آمریکا و شاید نماد غایی یک زندان فوق امنیتی در جهان، قد علم کرده است. این زندان به طور خاص برای انزوای کامل طراحی شده است و فناوری، هسته مرکزی این انزوا را تشکیل میدهد.
معماری به مثابه فناوری
وحشت در ADX از خود سلول آغاز میشود. هر سلول یک پناهگاه بتنی یکپارچه است؛ تخت، میز، چهارپایه و حتی دستشویی از بتن ریختهگری شده و در جای خود ثابت هستند تا از تبدیل شدن هر وسیلهای به سلاح یا ابزار فرار جلوگیری شود. فناوری بازدارنده در پنجرهها به اوج خود میرسد: شکافی باریک به عرض حدود ۱۰ سانتیمتر که به سمت بالا زاویه دارد. این طراحی هوشمندانه به زندانی اجازه میدهد فقط قطعهای کوچک از آسمان را ببیند، اما هیچ درکی از موقعیت مکانی خود در محوطه زندان یا جهان بیرون نداشته باشد.
فناوریهای نظارتی و کنترلی
ADX Florence توسط یک برج کنترل مرکزی اداره میشود که به معنای واقعی کلمه، نبض زندان است. این مرکز بر بیش از ۱,۴۰۰ درب فولادی که همگی از راه دور کنترل میشوند، نظارت دارد. این سیستم به نگهبانان اجازه میدهد تا زندانیان را بدون هیچگونه تماس فیزیکی مستقیم، بین سلول، محوطه هواخوری انفرادی و اتاق بازجویی جابجا کنند.
محیط زندان مملو از فناوریهای پنهان است:
سنسورهای فشار (Pressure Pads)
در کف راهروها و مناطق کلیدی، صفحات فشاری تعبیه شدهاند که هر حرکت غیرمجاز یا خارج از برنامهای را بلافاصله گزارش میکند
پرتوهای لیزری و آشکارسازهای حرکتی
این سیستمها یک شبکه نامرئی امنیتی در سراسر زندان ایجاد میکنند.
نظارت تصویری فراگیر
صدها دوربین مداربسته، هر گوشه از زندان را ۲۴ ساعته تحت نظر دارند.
زندانیان ۲۳ ساعت از شبانهروز را در انزوای کامل سلول خود میگذرانند. حتی یک ساعت هواخوری نیز در یک قفس بتنی انفرادی با سقفی توری انجام میشود. نتیجه، یک جهنم پاکیزه است؛ محیطی استریل که در آن فناوری، هرگونه ارتباط انسانی، تحرک و امید را حذف کرده است.
۲. زندان فوچو، ژاپن، نظم آهنین دیجیتال
در حومه توکیو، زندان فوچو نمونهای از ترکیب انضباط آهنین ژاپنی با فناوریهای نظارتی پیشرفته است. اگر ADX بر انزوای فیزیکی تمرکز دارد، فوچو بر نظارت دیجیتال فراگیر تأکید میورزد.
فناوریهای نظارتی
گفته میشود فوچو یکی از پیشرفتهترین سیستمهای نظارت تصویری در جهان را داراست که عملاً هیچ نقطه کوری در آن وجود ندارد. یک اتاق کنترل عظیم به صورت شبانهروزی تمام فیدهای ویدیویی را رصد میکند.
کنترل دسترسی بیومتریک
امنیت در فوچو صرفاً متکی به قفل و کلید نیست. کنترل دسترسی در بخشهای حساس زندان از طریق سیستمهای بیومتریک پیشرفته، شامل اسکن اثر انگشت و تشخیص عنبیه، صورت میگیرد. این فناوری نه تنها برای زندانیان، بلکه برای ردیابی و تأیید هویت کارکنان زندان نیز به کار میرود و یک لایه امنیتی نفوذناپذیر ایجاد میکند.
سنسورهای محیطی
علاوه بر دوربینها، سنسورهای حرارتی و فروسرخ برای تشخیص هرگونه حرکت در مناطق ممنوعه، بهویژه در ساعات خاموشی و تاریکی مطلق، استفاده میشوند. در فوچو، ترس نه از خشونت، بلکه از این واقعیت ناشی میشود که چشم سیستم هرگز بسته نمیشود.
۳. زندان لا سانته، فرانسه، معماری وحشت مدرن
زندان تاریخی لا سانته در قلب پاریس، نمونهای کلاسیک از امنیت است که با فناوریهای مدرن بهروزرسانی شده است. نام این زندان به معنای سلامتی است، اما معماری آن برای ایجاد فشار روانی طراحی شده است.
فناوری معماری سراسربین
بخشهایی از لا سانته بر اساس مدل معماری سراسربین جرمی بنتام ساخته شده است. در این مدل، سلولها دور یک برج مراقبت مرکزی چیده شدهاند. نگهبانان در برج میتوانند تمام سلولها را ببینند، اما زندانیان به دلیل نورپردازی خاص، نمیتوانند داخل برج را ببینند. این عدم تقارن در دید، یک فشار روانی دائمی ایجاد میکند؛ زندانی هرگز نمیداند که آیا اکنون در حال تماشا شدن است یا خیر، بنابراین مجبور است همیشه طوری رفتار کند که گویی تحت نظارت است.
فناوریهای ضد تهدید مدرن
پس از بازسازیهای گسترده اخیر، لا سانته برای مقابله با تهدیدات قرن بیست و یکمی مجهز شد. با رواج تلاش برای قاچاق مواد مخدر یا ابزار فرار از طریق پهپاد، کل محوطه زندان با تورهای ضد پهپاد پوشانده شد. علاوه بر این، سیستمهای قدرتمند مختلکننده سیگنال (Signal Jammers) نصب شدهاند تا هرگونه تلاش برای برقراری ارتباط با دنیای خارج از طریق تلفنهای همراه قاچاق را مسدود کنند. لا سانته نشان میدهد که چگونه معماری روانی قرن ۱۹ میتواند با فناوری ضد پهپاد قرن ۲۱ ترکیب شود.
۴. زندان جزیره پتاک، روسیه، آلکاتراز یخی
گاهی اوقات، ترسناکترین فناوری، خودِ طبیعت است. زندان جزیره پتاک، واقع در یک جزیره دورافتاده در دریاچه سفید روسیه، از انزوای جغرافیایی به عنوان ابزار امنیتی اصلی خود استفاده میکند.
فناوری طبیعی
این زندان که تنها از طریق یک پل به خشکی متصل است، توسط آبهای یخی احاطه شده است. فرار از طریق شنا در این آبهای منجمد که بیشتر سال یخزده یا نزدیک به نقطه انجماد هستند، معادل خودکشی است. آب و هوای خشن و زمستانهای بیرحمانه، خود به عنوان یک دیوار امنیتی عمل میکنند.
انزوای حسی مطلق
فناوری در پتاک، در غیاب آن است. زندانیان خطرناکترین جرایم روسیه، ۲۲.۵ ساعت در روز را در سلولهای خود (اغلب دو نفره برای افزایش فشار روانی) میگذرانند. هیچ دسترسی به تلویزیون، رادیو یا تقریباً هیچ کتابی وجود ندارد. این انزوای حسی مطلق، که با سرمای کشنده محیط ترکیب شده، به عنوان یک ابزار امنیتی روانی عمل میکند که به گفته بسیاری، از هر دیوار بتنی سخت تر است.
همافزایی ترس
ترسناکترین زندانهای جهان، مکانهایی هستند که در آنها فناوری از یک ابزار کمکی به یک ابزار کنترلی مطلق تبدیل شده است. این زندانها نشان میدهند که امنیت مدرن، یک همافزایی بین چندین لایه است:
۱. معماری: طراحی فضا برای از بین بردن حریم خصوصی و جهتیابی.
۲. فناوری نظارتی: دوربینهای فراگیر، بیومتریک و سنسورهایی که هیچ حرکتی را از قلم نمیاندازند.
۳. فناوری کنترلی: دربهای اتوماتیک، جمرهای سیگنال و سیستمهای ضد پهپاد.
۴. انزوای روانی و محیطی: استفاده از طبیعت یا انزوای مطلق به عنوان سلاح.
در آینده، این روند احتمالاً با توسعه هوش مصنوعی تشدید خواهد شد. سیستمهای نظارتی مجهز به AI میتوانند الگوهای رفتاری را تجزیه و تحلیل کنند، دعواها را قبل از وقوع پیشبینی کنند یا تلاشهای مشکوک را به طور خودکار شناسایی کنند.