فرارو: گلایهها بابت افزایش ۲۰ درصدی قیمت اینترنت را نمیتوان فقط یک واکنش هیجانی به گرانی دانست. درست است که اپراتورها سالی یکبار به فکر افزایش قیمتها بیفتند اما کاربران تقریبا هر روز با کیفیت همین اینترنت سروکله میزنند. پس مسئله فقط قیمت نیست!
افزایش قیمت بستههای اینترنت موبایل که از بامداد سهشنبه ۱۱ آذر ۱۴۰۴، اعمال شد یکبار دیگر کاربران و اپراتورهای تلفن همراه را مقابل هم قرار داده است.
کاربران از افزایش قیمت اینترنت که هر سال بدون بهبود محسوس در کیفیت خدمات رخ میدهد گلایه میکنند و در عین حال به وجود محدودیتهای فراوان و لزوم پرداخت هزینه جانبی برای خرید ابزارهای دور زدن فیلترینگ، اعتراض دارند. اپراتورهای موبایل هم ماجرا را از زاویه دید خودشان میبینند و میگویند برای تضمین پایداری شبکه و توسعه نسلهای جدید فناوری، مجبور هستند بین میزان درآمد ریالی و هزینههای ارزی خود دنبال نسبت و تناسب باشند. به نظر شما حرف کدام گروه بیشتر به دل مینشیند؟
نارضایتی کاربران؛ چرا افزایش قیمت بسته اینترنت قابل تحمل نیست؟
گلایهها بابت افزایش ۲۰ درصدی قیمت اینترنت را نمیتوان فقط یک واکنش هیجانی به گرانی دانست. درست است که اپراتورها سالی یکبار به فکر افزایش قیمتها بیفتند اما کاربران تقریبا هر روز با کیفیت همین اینترنت سروکله میزنند. پس مسئله فقط قیمت نیست!
۱. فشار اقتصادی افزایش قیمت بسته بر کاربران اینترنت
با اعمال تعرفههای جدید، هزینه هر گیگابایت اینترنت همراه برای کاربران به طور متوسط حدود هشت هزار تومان میرسد. این یعنی یک کاربر با مصرف متعارف که روزانه بخش زیادی از کارهای اجتماعی، تحصیلی و شغلی خود را آنلاین انجام میدهد، ناچار است ماهانه تا ۵۰۰ هزار تومان (و حتی شاید دو برابر این رقم) صرف استفاده از اینترنت کند.
در مقایسه با حداقل حقوق مصوب کارگری (که در ایران حدود ۱۰.۳ میلیون تومان است)، هزینه یک ماه اینترنت همراه به تنهایی میتواند نزدیک ۵ درصد از کل درآمد یک کارگر ساده را به خود اختصاص دهد اما مسئله به همینجا ختم نمیشود.
۲. هزینه فیلترشکن؛ عامل پنهان افزایش قیمت اینترنت
نارضایتی کاربران نه صرفاً به خاطر قیمت بسته، بلکه از کیفیت پایین و محدودیتهای اعمال شده بر فضای مجازی سرچشمه میگیرد. به دلیل فیلترینگ گسترده، بخش عظیمی از آنها مجبور به استفاده مداوم از فیلترشکنها و پروکسیهای تجاری هستند.
این ابزارها از یک طرف هزینهای اقتصادی تقریباً معادل یا حتی بیشتر از قیمت خود بسته اینترنت به کاربران تحمیل میکنند و از طرف دیگر استفاده از فیلترشکن و سرویسهای VPN به دلیل رمزگذاری دادهها و مسیردهی مجدد ترافیک، از نظر فنی باعث افزایش قابل توجه در حجم مصرفی اینترنت میشود.
در نهایت با وجود افزایش سالانه قیمت، کاربران باید با کندی سرعت، قطعیهای مکرر و کیفیت نامطلوب سرویسهای اپراتورها دست و پنجه نرم کنند و مدام از خودشان میپرسند چرا باید بابت سرویس بد، پول بیشتری بدهیم؟
قیمت بسته اینترنت سیمکارت موبایل مترونارضایتی کاربران نه صرفاً به خاطر قیمت بسته، بلکه از کیفیت پایین و محدودیتهای اعمال شده بر فضای مجازی سرچشمه میگیرد
دفاعیات اپراتورها؛ چرا افزایش قیمت اینترنت اجتنابناپذیر بود؟
اپراتورهای تلفن همراه از جمله همراه اول و ایرانسل نیز دلایل و توجیهات قانعکنندهای برای افزایش تعرفه بسته اینترنت ارائه میدهند که بیشتر به ماهیت دلاری کسبوکار فناوری اطلاعات ربط دارد.
۱. بحران فروش ریالی و هزینه دلاری در زیرساختهای شبکه
تمامی تجهیزات زیرساختی حیاتی اپراتورها، از دکلهای مخابراتی و تجهیزات شبکه گرفته تا سامانههای سوئیچینگ و فیبر نوری، با ارز خارجی (دلار یا یورو) خریداری میشوند. این هزینهها شامل نگهداری، بهروزرسانی و توسعه فناوریهای جدید (مانند 5G) نیز میشود.
در طول ۱۰ سال گذشته، نرخ دلار در بازار ایران از حدود ۳۳۰۰ تومان به نزدیک ۱۲۰ هزار تومان رسیده است. این در حالی است که فروش و درآمد اپراتورها همچنان به ریال محاسبه میشود. این نابرابری در هزینهها و درآمدها، حاشیه سود اپراتورها را به شدت تحت فشار قرار میدهد.
اپراتورها برای رقابتپذیری، افزایش سرعت و پوششدهی (مخصوصاً در مناطق دورافتاده) و پاسخگویی به رشد روزافزون تقاضای دیتا، نیازمند سرمایهگذاریهای عظیم هستند. این سرمایهگذاریها با درآمدهای ثابت و با نرخ ریالی دچار چالش جدی میشوند.
۲. عقبماندگی تعرفه اینترنت از نرخ دلار و تورم عمومی
اپراتورها برای توجیه افزایش قیمت، به عقبماندگی تعرفه دیتا نسبت به نرخ تورم عمومی و افزایش هزینههای ارزی در سالهای گذشته استفاده میکنند. با بررسی دادههای ۱۰ ساله میتوان متوجه بخشی از این اختلاف شد.
نکته: اپراتورهای این اختلاف فاحش را به نوعی سرکوب دستوری قیمت در سالهای گذشته عنوان میکنند و افزایش ۲۰ درصدی فعلی را تلاشی برای کاهش فاصله میان قیمت واقعی و قیمت دستوری میدانند. همچنین وعده میدهند با افزایش درآمد، شبکه از فرسودگی نجات پیدا کند.
بالاخره حق با کاربران است یا اپراتورها؟
افزایش ۲۰ درصدی قیمت اینترنت را باید محل تقابل دو واقعیت اقتصادی غیرقابل انکار یعنی فشار معیشتی بر مردم و فشارهای عملیاتی و ارزی بر اپراتورها دانست.
کاربران عمدتا از این ناراضی هستند که افزایش قیمتها در این حوزه به طور معمول بدون بهبود محسوس در کیفیت و سرعت رخ میدهد و چون همچنان ناچار هستند با محدودیتها و هزینههای جانبی دور زدن فیلترینگ، این اقدام را ناعادلانه میبینند.
اپراتورها هم مثل بقیه کسبوکارها باید با تورم بالا و نوسانات ارزی شدید به فعالیت ادامه دهند و در عین حال برای تضمین پایداری شبکه و توسعه نسلهای جدید فناوری، به درآمدهایی متناسب با هزینههای ارزی خود نیاز دارند. به نظر شما این وسط حق با چه کسی است؟