به گزارش ایسنا، محمود حکمتنیا در همایش حقوق ملت و آزادیهای مشروع در منظومه فکری رهبری با بیان روند نگارش پژوهش خود درباره آزادی بیان گفت: طرح مسئله آزادی و ابعاد آن در ادبیات اسلامی نیازمند دقتهای فلسفی، حقوقی و تمدنی است.
وی توضیح داد که مفهوم بیان در اندیشه اسلامی و حقوقی تنها به گفتار محدود نمیشود، بلکه به معنای آشکار شدن آنچه در درون انسان است و امکان انتقال آن به دیگران است.
وی افزود: مفسران قرآن بیان را نعمتی میدانند که خداوند به انسان عطا کرده تا بتواند اندیشه و احساس خود را به دیگران منتقل کند. از نگاه علامه طباطبایی، بیان علاوه بر جنبه فردی، نقش تمدنی دارد و رشد فرهنگی و تمدنی بدون انتقال تجربهها و افکار ممکن نیست.
حکمتنیا گفت: همین نگاه در بیانیه گام دوم انقلاب و سخنان رهبری نیز دیده میشود؛ جایی که شکلگیری تمدن نوین اسلامی بر پایه انتقال دانش، تجربه و گفتوگو تعریف شده است.
این پژوهشگر با تفکیک حوزههای مختلف بیان اظهار کرد: باید میان صوت و بیان تفاوت قائل شد، زیرا صوت ممکن است رفتاری باشد که از دایره اخلاق خارج شود، در حالی که بیان بر انتقال معنادار اندیشه استوار است.
وی همچنین به تفاوت میان بیان به عنوان یک حق اجتماعی و آزادیهای علمی و آکادمیک اشاره کرد و گفت: نامه رهبری درباره ضرورت تقویت کرسیهای آزاداندیشی ذیل آزادی آکادمیک قابل تفسیر است، نه آزادی بیان عمومی، زیرا این حوزه نیازمند رعایت اخلاق علمی، گفتوگوی مستدل و داوری متخصصان است.
حکمتنیا تأکید کرد: آزادی آکادمیک بدون آزادی بیان ممکن نیست، اما این دو حوزه از نظر قواعد و مدیریت متفاوت هستند. در آزادی علمی، تولید دانش، نقد اندیشه و حضور در محضر داوران و متخصصان ضرورت دارد و این ویژگیها محدود به فضای علمی است.
وی با طرح این پرسش که چرا باید آزادی بیان را پذیرفت و از آن حمایت کرد، گفت: از نگاه رهبری چند مبنا برای ضرورت آزادی بیان وجود دارد. نخست اینکه آزادی بیان به رشد عقل جمعی کمک میکند و امکان گفتوگوی اجتماعی را فراهم میسازد. دوم اینکه موجب رشد و تعالی انسان میشود، زیرا انسان در فرایند گفتوگو و شنیدن اندیشههای گوناگون رشد میکند. سوم اینکه آزادی بیان منطق تمدن اسلامی را تقویت میکند و مرزهای معرفتی را روشن میسازد. چهارم اینکه تمدنسازی بدون آزادی بیان ممکن نیست، زیرا انتقال تجربهها و تضارب آرا عنصر اصلی شکلگیری تمدن است.
او افزود: یکی از مبانی مهم آزادی بیان، امکان کشف حقیقت در شرایط تضارب آرا و بازار ایدههاست.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به وجود استثناها و قواعد مدیریتی در حوزه آزادی بیان گفت این استثناها خارج از بحث امروز است، اما اصل در اندیشه رهبری آن است که آزادی بیان عطیه الهی و حق مردم است و در عین حال در رشد عقل جمعی، تعالی انسان، تقویت منطق تمدنی و کشف حقیقت نقش محوری دارد.
انتهای پیام