به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، دومین کنگره بین‌المللی مکتب هنر رضوی با حضور مدیران و اعضای شورای سیاست‌گذاری، صبح امروز دوازدهم آذر ماه در کتابخانه و موزه ملک رونمایی شد. در این نشست جزئیاتی از روند فراخوان، اهداف علمی کنگره و برنامه‌های پژوهشی مرتبط با گنجینه هنری آستان قدس رضوی ارائه شد.

مروری بر تجربه دوره نخست و انتشار فراخوان جدید

محمدجواد استادی، عضو شورای سیاست‌گذاری کنگره، با اشاره به برگزاری نخستین دوره این رویداد در مشهد گفت: دو سال پیش کنگره قبلی برگزار شد و ۵۱ مقاله برگزیده انتخاب و منتشر شد. براساس تجربه دوره پیش، برنامه‌ریزی این دوره انجام شده است.

او افزود: فراخوان امروز در پنج محور کلی و هر محور با ۱۰ زیرگروه منتشر شده که مجموعاً شامل ۵۰ موضوع می‌شود. تلاش شده محور‌های دوره جدید پشتوانه نظری و منابع معتبر داشته باشند.

گنجینه هنری آستان قدس و ضرورت بنیان‌های معرفتی

امیرمهدی رحیمی، مدیرعامل آفرینش‌های آستان قدس رضوی و دبیرکل کنگره، در این نشست بیان کرد: مؤسسه آفرینش‌ها وظیفه دارد در حوزه هنر و خلق آثار هنری فعالیت کند. گنجینه هنری آستان قدس در تمامی زمینه‌ها، از نسخ خطی تا آثار موزه‌ای، در جهان اسلام کم‌نظیر است؛ گنجینه‌ای که طی قرون متمادی شکل گرفته و نیازمند مبانی و توجهات معرفتی عمیق است.

پیگیری تصویب سند ملی مکتب هنر رضوی

رحیمی همچنین از روند تدوین سند ملی مکتب هنر رضوی خبر داد و گفت:این سند در شورای عالی هنر پیگیری شده و اکنون در شورای عالی انقلاب فرهنگی در مسیر دریافت تأییدیه و مجوز نهایی قرار دارد. امیدواریم با همراهی رسانه‌ها، مفهوم مکتب هنر رضوی به‌درستی تبیین شود و مباحث نظری آن شکل دقیق‌تری بگیرد.

ضرورت نگاه علمی و هنری به آثار حرم رضوی

در ادامه نشست، حجت‌الاسلام نواب، عضو شورای سیاست‌گذاری کنگره، با اشاره به تصویرسازی‌های غلط علیه ایران اظهار کرد:با وجود همه ایران‌هراسی‌هایی که غرب تلاش کرده در دنیا ایجاد کند، جهان ما را با فرهنگ می‌شناسد. تخت‌جمشید برای مردم ما یک هویت است و امروز بزرگ‌ترین مجموعه هنری جهان اسلام در حرم امام رضا (ع) در اختیار ماست.

او افزود: این حجم از آثار ارزشمند گاهی باعث غفلت می‌شود و کمتر نگاه علمی و هنری به آنها صورت گرفته است. خوشبختانه در دوره جدید این دقت‌نظر آغاز شده و مطالعات گسترده روی آثار حرم در حال انجام است.

تقاطع هنر و علوم انسانی در حرم رضوی

حجت‌الاسلام نواب با تأکید بر جایگاه ویژه پیوند هنر و علوم انسانی در گنجینه رضوی گفت:

در دنیا این پیوند بسیار جذاب است و در حرم امام رضا (ع) به وفور وجود دارد، اما کمتر به آن توجه شده است. اکنون مرکز آفرینش‌ها این مسئولیت را پذیرفته و ما نیز با افتخار در کنارشان هستیم تا هم به امام رضا خدمت کنیم و هم زمینه‌ای برای شناخت این سرمایه هنری در جامعه فراهم شود.

سیدرضی موسوی گیلانی، دبیر علمی کنگره، با بیان اینکه ماندگارترین آثار هنری تاریخ، آثار آیینی بوده‌اند، گفت: این همایش که با تلاش فراوان برگزار می‌شود، با محوریت امام رضا (ع) می‌تواند بخشی از تبارشناسی تاریخ هنر اسلامی را احیا کند.

او ادامه داد: موزه آستان قدس آن‌قدر فاخر است که اگر هر اثر آن به یک دانشجوی دکتری سپرده شود، می‌تواند از دل آن یک فرهنگ تاریخ هنر استخراج کند. امام رضا (ع) به‌درستی می‌تواند موضوع یک همایش علمی باشد و پژوهشگران را به این حوزه معطوف کند. ایرانیان همیشه به حضرت تعلق خاطر داشته‌اند و این کنگره در سال‌های آینده قطعاً نتایج ارزشمندی خواهد داشت. شاید برخی ایراد بگیرند که چگونه می‌توان بر محور امام رضا (ع) یک همایش دانشگاهی بنا کرد، اما بدون تردید محوریت یک شخصیت مقدس می‌تواند تولید آثار فاخر را امکان‌پذیر کند.

محمدجواد استادی نیز در ادامه توضیح داد که دومین کنگره در دو بخش برگزار خواهد شد. برگزارکننده اصلی این رویداد، مؤسسه آستان قدس است و مؤسسه آموزش‌های هنر و اندیشه اسلامی نیز به‌عنوان همکار اصلی حضور دارد. افزون بر این، دانشگاه هنر، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه سوره، دانشگاه تبریز، دانشگاه شاهد و چند مرکز دیگر نیز در برگزاری این کنگره مشارکت می‌کنند.

به گفته او، اصل رویداد موفق به اخذ مجوز از وزارت علوم شده و پیش‌نشست‌ها در شهر‌های مختلف برگزار می‌شود. مقالات پذیرفته‌شده نیز از امتیاز ISC وزارت علوم برخوردار خواهند بود.

استادی افزود: عبدالحمید طاهری دبیر شورای علمی است و تعدادی از اساتید نیز در این شورا عضویت دارند. دبیرکل کنگره آقای حکیمی و دبیر علمی آن سیدرضی موسوی گیلانی هستند. برای این دوره اهداف متعددی تعریف شده و پژوهشگران می‌توانند مقالات خود را در پنج محور اصلی که جزئیات آن در سایت کنگره آمده ارسال کنند.

استادی درباره جزئیات زمان‌بندی فراخوان دومین کنگره توضیح داد: فراخوان دریافت چکیده مقالات به‌صورت آنلاین از ۳۰ آبان آغاز شده و تا ۲۰ آذر ادامه دارد. نتایج ارزیابی چکیده‌ها پنجم دی اعلام می‌شود و پژوهشگران باید نسخه کامل مقالات خود را تا ۲۵ دی، پس از اعلام چکیده‌های پذیرفته‌شده، ارسال کنند. داوری نهایی نیز ۱۵ بهمن انجام می‌شود و مراسم اصلی کنگره ۲۷ بهمن‌ماه در مشهد برگزار خواهد شد.

او همچنین با اشاره به برنامه پیش‌نشست‌ها گفت: نخستین پیش‌نشست در مشهد برگزار شده است. نشست بعدی تلاش داریم به‌صورت آنلاین در اختیار مخاطبان قرار گیرد. سوم و چهارم دی‌ماه نیز دو پیش‌نشست در دانشگاه هنر اسلامی تبریز خواهیم داشت. سایر نشست‌ها در دانشگاه فرهنگ، دانشگاه سوره و مؤسسه اندیشه اسلامی برگزار می‌شود و آخرین نشست نیز بار دیگر در مشهد خواهد بود.

استادی افزود: برنامه‌ریزی برای برگزاری یک پیش‌نشست بین‌المللی نیز در حال انجام است که اوایل بهمن ماه در یکی از کشور‌های همسایه، قطر یا ترکیه، با حضور چهره‌های خارجی برگزار خواهد شد.

در بخش پرسش و پاسخ، استادی درباره تفاوت دوره دوم کنگره با دوره نخست توضیح داد: مهم‌ترین تفاوت این دوره وجود سندی است که در شورای عالی هنر تصویب شده و امیدواریم تا بهار سال آینده در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز تأیید نهایی شود. این سند می‌تواند مسیر و جهت‌گیری تولیدات هنری را مشخص کند. در دوره اول صرفاً حساسیت‌زایی کردیم، اما اکنون تلاش داریم ایده‌ها را تبدیل به نظریه کنیم و طبیعی است که دوره‌های بعدی براساس این سند تنظیم خواهند شد.

او با اشاره به اهمیت هویت در تولید هنری گفت: آنچه ما را نجات می‌دهد هویت ماست. درباره جنگ هم معتقدم این هویت ایرانی و اسلامی بود که ما را حفظ کرد و امروز نیز هنر رضوی قادر است جامعه را نجات دهد. امام رضا (ع) ظرفیت وفاق‌آفرینی دارد.

استادی درباره جزئیات سند ملی هنر رضوی نیز گفت: آستان قدس به‌عنوان دبیرخانه این سند تعیین شده و اعضای شورای آن مشخص شده‌اند؛ از جمله نمایندگان وزیر علوم و وزیر ارشاد. چون سند هنوز به تصویب نهایی نرسیده، محتوای آن قابل اعلام نیست، اما وظایف نهاد‌های مختلف در آن تعیین شده و یکی از خروجی‌های قطعی آن برگزاری جشنواره‌ها خواهد بود.