بهگزارش روابطعمومی وزارت علوم به نقل از دانشگاه شیراز، آیین گشایش این همایش در تالار رازی دانشگاه شیراز با حضور جمعی از مسئولان کشوری، دانشگاهیان، پژوهشگران و متخصصان کشور برگزار شد.
در جریان این آیین، جایزه پیشکسوت برگزیده شبکههای هوشمند انرژی به «دکتر محمدحسین جاویدی دشتبیاض» عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد اهدا شد و همچنین تفاهمنامه همکاری چندجانبه میان دانشگاه شیراز، شرکت توانیر، شرکت توزیع نیروی برق شیراز، شهرداری شیراز و اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان فارس به امضا رسید.
نگاه دانشگاه شیراز به آینده شهرهای پایدار
دکتر عدالت، مشاور عالی اجرایی رئیس دانشگاه شیراز که در آیین گشایش پانزدهمین کنفرانس بینالمللی شبکههای هوشمند انرژی، به نمایندگی از رئیس دانشگاه حضور یافت، ضمن تقدیر از دستاندرکاران این رویداد گفت: در سالهای اخیر درباره اهمیت آینده شهرها و زیست شهری بسیار سخن گفته شده، اما آینده شهرها تنها با گفتوگو ساخته نمیشود، بلکه نیازمند اقدام عملی و برنامههای اجرایی است. برگزاری چنین کنفرانسهایی، که خروجیهای ملموس و کاربردی دارند، میتواند راهگشای مسیر توسعه پایدار شهری باشد.
وی با اشاره به انعقاد تفاهمنامه چندجانبه میان نهادهای مرتبط افزود: تمام ارکان این تفاهمنامه در پیادهسازی آن ذینفع هستند و همین موضوع سبب میشود این همکاری از سطح کاغذ فراتر رفته و به مرحله عمل برسد. از شیراز، شهری با پیشینه درخشان در علوم الکترونیک، حرکتی نو آغاز شده است که میتواند الگویی برای هوشمندسازی کشور باشد.
دکتر عدالت همچنین تأکید کرد: اگر بتوانیم از ظرفیتهای فناوریهایی همچون هوش مصنوعی در بهینهسازی مصرف انرژی و منابع آب بهره بگیریم، گامی مؤثر در افزایش زیستپذیری شهرها برداشتهایم؛ گامی که از دل چنین رویدادهایی برمیخیزد.
بیشترین تعداد مقالات کنفرانس شبکههای هوشمند انرژی به حوزه انرژیهای نو اختصاص یافت
در ادامه، دکتر ابراهیم فرجاه، رئیس دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه شیراز و دبیر علمی کنفرانس، ضمن ارائه گزارشی از روند برگزاری گفت: این کنفرانس با هدف گسترش مرزهای دانش در حوزه شبکههای هوشمند انرژی و ایجاد بستر تعامل میان پژوهشگران دانشگاهی و صنعتی برگزار میشود و محورهای علمی کنفرانس شامل موضوعاتی چون زیرساختهای اندازهگیری پیشرفته، اینترنت اشیای صنعتی، مدیریت سمت تقاضا، بازارهای مبادلات انرژی، امنیت سایبری، ساختمانهای سبز، و توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر را در برداشته است.
وی افزود: در مجموع، ۳۵۱ مقاله در ۱۶ حوزه تخصصی به دبیرخانه ارسال شد و با داوری ۷۰۰ داور از ایران و خارج، ۱۶۴ مقاله برای ارائه پذیرفته شد؛ که از میان آنها ۷۵ مقاله بهصورت شفاهی و ۸۹ مقاله در قالب پوستر ارائه میشود. از این تعداد بیشترین مقاله در حوزه انرژیهای نو و کمترین مقالات در حوزه سلامت هوشمند بوده است. همچنین ۱۰۲ مقاله انگلیسی و ۶۲ مقاله فارسی هستند.
به گفته دکتر فرجاه، در این کنفرانس دو سخنران کلیدی، سه پنل تخصصی با محوریت هوشمندسازی شبکه برق ایران و نمایشگاه تخصصی صنایع پیشرو کشور طی دو روز برگزار میشود.
هوشمندسازی؛ ضرورت استراتژیک برای آینده شهرها
در ادامه مراسم، دکتر هادی شهدوست شیرازی، معاون برنامهریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری شیراز، نیز با تأکید بر اهمیت رویداد گفت: برگزاری پانزدهمین دوره این کنفرانس نشاندهنده همت دانشگاهیان در تقویت دانش هوشمندسازی است. امروزه شبکههای هوشمند انرژی، ضرورتی استراتژیک برای شهرها به شمار میرود و شیراز با ظرفیتهای ویژهاش میتواند در این مسیر پیشرو باشد.
وی افزود: شهرداری شیراز از سالهای گذشته استفاده از فناوریهای نوین را در دستور کار قرار داده است. امروز آینده شهرها وابسته به تصمیمسازی درست در مدیریت شهری است و ما تلاش میکنیم هوشمندسازی جزئی از زندگی روزمره شهروندان شود، نه فقط ابزاری فناورانه در کنار زندگی.
معرفی انجمن علمی شبکه هوشمند انرژی ایران
در ادامهی این رویداد، دکتر علیرضا فریدونیان، نماینده انجمن علمی شبکه هوشمند انرژی ایران، ضمن معرفی ساختار و رسالت این انجمن گفت: انجمن علمی شبکه هوشمند انرژی ایران بهعنوان صاحبامتیاز اصلی کنفرانس، هرسال برگزاری آن را به یکی از دانشگاهها یا پژوهشگاههای متقاضی واگذار میکند و از حامیان مالی و معنوی در مسیر توسعه همکاری میگیرد. مقالات این کنفرانس از سال ۱۳۹۱ در پایگاه IEEE Xplore نمایه شدهاند و از سال ۱۳۹۳ با نام SGC در فهرست سالانه کنفرانسهای IEEE قرار گرفتهاند.
او در ادامه افزود: جوایز معتبر این انجمن در حوزههای رساله و پایاننامه برگزیده، صنعتگر برگزیده، پژوهشگر برگزیده، کتاب برگزیده و پیشکسوت شبکههای هوشمند انرژی اهدا میشود.
تقدیر از پیشکسوت منتخب شبکههای هوشمند انرژی
در این رویداد، از دکتر محمدحسین جاویدی دشتبیاض، استاد بازنشسته دانشگاه فردوسی مشهد، به پاس سالها خدمات علمی، آموزشی و مدیریتی در صنعت برق کشور تقدیر شد و جایزه پیشکسوت برگزیده شبکههای هوشمند انرژی به او اعطا گردید.
وی دارای دکترای مهندسی برق از دانشگاه مکگیل کانادا است و از مهمترین سوابق اجرایی ایشان میتوان به تجدید ساختار بازار برق ایران، طراحی و راهاندازی نهاد تنظیم بازار برق، و تأسیس کارخانجات سیمان کشور در شرکت احداث کنترل اشاره کرد.
پیشتازی فارس در انرژیهای تجدیدپذیر
در ادامه برنامههای پانزدهمین کنفرانس بینالمللی شبکههای هوشمند انرژی در دانشگاه شیراز، دکتر یدالله حقیقی، مدیرعامل شرکت برق منطقهای فارس، با تشریح جایگاه استانهای فارس و بوشهر در مدیریت ناترازی شبکه سراسری برق گفت: امسال دو سامانه هوشمند مدیریت مصرف، نقشی تعیینکننده در عبور موفق از دوره اوج بار تابستان ایفا کردند و بر همین اساس پیشبینی میکنیم سال آینده کمترین میزان محدودیت غیرضروری را در شبکه برق تجربه کنیم.
وی با بیان اینکه سه شرکت توزیع نیروی برق فارس، شیراز و بوشهر مجموعاً حدود سه میلیون مشترک را تحت پوشش دارند، افزود: استان بوشهر از نظر تراز تولید نسبت به مصرف، در وضعیت مثبت قرار دارد، اما بخش مهمی از بار شبکه سراسری کشور توسط مجموعه برق فارس و بوشهر پشتیبانی میشود و این موضوع، افتخاری برای منطقه است.
به گفته مدیرعامل شرکت برق منطقهای فارس، در دو استان فارس و بوشهر حدود ۱.۹ میلیون مشترک تحت پوشش سامانههای هوشمند مدیریت مصرف قرار گرفتهاند که از این میان، ۲۷۰ هزار موتور کشاورزی دارای کنتور هوشمند هستند. این عدد به معنای بهرهمندی نزدیک به ۱۶ درصد از کل مشترکان این دو استان از فناوریهای هوشمند است.
وی تأکید کرد: در حال حاضر ۴۰درصد از مصرف خانگی و صنعتی فارس و بوشهر از طریق سامانههای هوشمند مدیریت میشود که دستاوردی ارزشمند در مسیر افزایش پایداری شبکه به شمار میرود.
دکتر حقیقی در بخشی دیگر از سخنان خود فارس را از پیشگامان توسعه انرژیهای تجدیدپذیر در کشور دانست و گفت:
در استانهای فارس و بوشهر حدود ۸ هزار مگاوات ظرفیت بالقوه اتصال به شبکه در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر وجود دارد. تاکنون ۱۶۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر به بهرهبرداری رسیده و این عدد تا پایان سال افزایش چشمگیری خواهد داشت.
او افزود: ظرفیت نیروگاههای تجدیدپذیر کشور از مرز ۳ هزار مگاوات گذشته و پیشبینی میشود تا تابستان ۱۴۰۵ به ۷ تا ۸ هزار مگاوات برسد. استان فارس بیشترین استعداد توسعه انرژی خورشیدی را دارد و سرمایهگذاران متعددی در این خصوص وارد مذاکره شدهاند، اگرچه رعایت الزامات طراحی و اتصال ESSها ضروری است.
دکتر حقیقی با اشاره به مباحث علمی کنفرانس گفت: در نشستهای تخصصی کنفرانس، موضوعاتی مانند ESS، پیوند سیستمهای ذخیرهساز با شبکه هوشمند و استانداردسازی این بخش بهدرستی مورد توجه قرار گرفتهاند. پردازش علمی این موضوعها با استفاده از تجربیات کشور در حوزه CHP و انرژی تجدیدپذیر ضروری است.
مدیرعامل برق منطقهای فارس در پایان، با اشاره به امضای تفاهمنامه میان شهرداری شیراز، شرکت توانیر و وزارت ارتباطات گفت: این تفاهمنامه گامی مهم در حرکت شیراز به سمت شهر هوشمند است و با حمایت دکتر رجبیمشهدی، مدیرعامل توانیر، امیدواریم شیراز به الگویی ملی در حوزه شهرهای هوشمند تبدیل شود.
دکتر حقیقی نقش دانشگاهها را در این مسیر کلیدی دانست و اظهار کرد: ظرفیت علمی دانشگاه شیراز، دانشگاه صنعتی شیراز و نخبگان استان فارس مایه امید و اتکای صنعت برق است. آینده مدیریت انرژی، تجدیدپذیرها به دانش و تحقیق دانشگاهی متکی است.
ضرورت شتاب در هوشمندسازی شبکههای توزیع
در بخش دیگری از این کنفرانس، مهندس محمدرضا سلاحی، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق شیراز، با تحلیل روند تحولات شبکههای برق گفت: شبکههای سنتی ستون فقرات صنعت برق در دهههای گذشته بودند، اما با رشد سریع مصرف و ورود فناوریهای نو، دیگر پاسخگوی نیاز آینده نیستند. امروز برای هر انشعاب جدید باید بهطور متوسط ۴کیلووات ظرفیت جدید ایجاد شود که هزینهای سالانه بالغ بر ۳۵۰میلیارد تومان دارد؛ رقمی بالاتر از کل درآمد فروش انشعابات.
وی تصریح کرد: این اعداد نشان میدهد که هوشمندسازی یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی ملی است.
مهندس سلاحی شبکه هوشمند را «سیستمی پویا برای پایش و کنترل لحظهای شبکه» توصیف کرد و افزود: شبکه هوشمند فقط برق منتقل نمیکند؛ اطلاعات و تصمیمات را هم منتقل میسازد. نتیجه آن کاهش تلفات، افزایش قابلیت اطمینان و مدیریت علمی مصرف است. این شبکه میتواند خطا را در کسری از ثانیه تشخیص دهد و مسیر جایگزین را انتخاب کند.
وی در ادامه گفت: مدیریت تقاضا بدون اطلاعات ممکن نیست. سامانههای هوشمند با تحلیل رفتار مصرف، امکان تصمیمگیری مشترک برای کنترل بار را فراهم میسازند.
مدیرعامل توزیع برق شیراز از توسعه سریع نیروگاههای خورشیدی خبر داد و گفت: در شش ماه اخیر، ۳۰۰ نیروگاه مقیاس کوچک در شیراز به مدار آمده و سه نیروگاه مگاواتی نیز افتتاح شده است. تا پایان سال مجموعاً ۳۰ مگاوات نیروگاه جدید به شبکه افزوده خواهد شد و پشتیبانی از این میزان تولید تنها با بهرهگیری از شبکه هوشمند ممکن است.
او در خصوص عملکرد هوشمندسازی در شیراز افزود: درحال حاضر ۱۲۶هزار مشترک از یک میلیون و ۲۰۰هزار مشترک برق شیراز هوشمندسازی شدهاند. با اجرای طرحهای جهادی جدید، تا پایان سال این رقم به ۱۶۰هزار مشترک خواهد رسید. همچنین ۱۰۰درصد انشعابات کشاورزی، ۸۸درصد ساختمانهای اداری و ۷۷درصد مشترکان صنعتی به سیستمهای هوشمند متصل هستند.
مهندس سلاحی یکی از چالشهای مهم را تأمین سرمایه دانست و گفت: تاکنون توانیر از منابع داخلی توسعه شبکه هوشمند را پشتیبانی کرده و امیدواریم این روند تداوم یابد.
او همچنین بر اهمیت امنیت سایبری تأکید کرد و افزود: امنیت سایبری مهمترین دغدغه در مسیر هوشمندسازی شبکه است. در شیراز از شبکه اختصاصی فیبر نوری برای کاهش ریسکهای احتمالی استفاده میکنیم.
وی با تأکید بر نقش دانشگاهها در توسعه این حوزه گفت: اکنون در آستانه عصر هوشمندسازی شبکهها قرار داریم. دانشگاه شیراز و نخبگان علمی باید پیشرو این مسیر باشند. پژوهش در زمینههای هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و تحلیل داده میتواند قلب تپنده شبکه هوشمند آینده باشد.
در پایان، مدیرعامل توزیع برق شیراز اعلام کرد: شرکت توزیع برق شیراز آمادگی دارد تا از پایاننامهها و تحقیقات کاربردی در حوزه هوشمندسازی شبکه پشتیبانی و حمایت کند.
هوشمندسازی شبکه، تحولی فراتر از تجهیزات است
در پایان این مراسم، دکتر خدابنده، مدیرعامل شرکت توزیع برق خراسان رضوی هم، به بیان دیدگاههای خود با موضوع «ارتقای سطح بلوغ هوشمندی در شبکههای توزیع برق کشور» پرداخت و بر ضرورت توسعه زیرساختهای هوشمندی و یکپارچگی دادهها در شبکه توزیع تأکید کرد.
وی توضیح داد: این مدل جامع و تکرارپذیر، از ارزیابی وضعیت موجود آغاز شده، گپها را شناسایی کرده و با تعریف مایلستونها و شاخصهای عملکردی (KPI) مسیر حرکت شرکتهای توزیع را به سمت بلوغ هوشمند مشخص میکند.
دکتر خدابنده افزود: سطوح مدل از مرحله مقدماتی تا پیشگامی ادامه داشته و شامل توانمندسازی، یکپارچهسازی و بهینهسازی است. این مدل بر اساس نمونههای معتبر جهانی طراحی و با توجه به نیازهای صنعت برق ایران سفارشیسازی شده است و در قالب ۱۰ حوزه اصلی و ۶۷ زیرحوزه تخصصی، تمام فرآیندهای توزیع، از مدیریت بار و طراحی شبکه تا منابع پراکنده، نیروی انسانی، زیستبوم و تعاملات بیرونی را پوشش میدهد.
وی سیستم مدیریت پیشرفته توزیع (EDMS) را بهعنوان رکن اصلی یکپارچهسازی سامانهها معرفی کرد و گفت: «این سامانه مبتنی بر استاندارد IEC 61968، امکان هماهنگی مدیریت مشترکین، بهرهبرداری، خاموشی، اسکادا، طراحی شبکه و حکمرانی داده را در یک چارچوب یکپارچه فراهم میکند.» مدیرعامل شرکت توزیع برق خراسان رضوی تأکید کرد که بدون معماری سازمانی و حکمرانی داده، هوشمندسازی به سطح بلوغ مطلوب نمیرسد.
خدابنده در پایان از دانشگاهیان و پژوهشگران صنعت برق دعوت کرد تا با مشارکت علمی، بررسی دقیق چالشها و طراحی مسیرهای بلوغ عملیاتی، به توسعه شبکههای هوشمند کمک کنند و نقش مؤثری در شکلگیری آینده پایداری انرژی ایفا نمایند.
تقدیر از حامیان پانزدهمین کنفرانس بینالمللی شبکههای هوشمند انرژی نیز حسنختام نخستین بخش این رویداد بود.
گام مشترک نهادهای استان فارس برای تحقق شهر هوشمند شیراز با امضای تفاهمنامه
گفتنی است، در این رویداد در مسیر شکلگیری شهر هوشمند و پایدار شیراز، تفاهمنامهای چندجانبه میان دانشگاه شیراز، شرکت توانیر، شرکت توزیع نیروی برق شیراز، شهرداری شیراز و ادارهکل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان فارس امضا شد. این تفاهمنامه بیانگر همافزایی علمی، اجرایی و فناورانه میان نهادهای محوری استان است. براساس مفاد توافق، شرکت توانیر وظیفه تعیین استانداردها و نظارت ملی، شرکت توزیع برق شیراز مسئولیت اجرای پروژههای هوشمندسازی، دانشگاه شیراز نقش مرکز علمی و پژوهشی، شهرداری شیراز مأموریت تسهیل امور اجرایی شهری و ادارهکل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان فارس توسعه زیرساختهای ارتباطی و امنیت سایبری را بر عهده دارند. مسؤولان، امضای این تفاهمنامه را گامی اساسی در زمینهی ارتقای بهرهوری انرژی، توسعه زیرساختهای هوشمند و بهکارگیری فناوریهای نو برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان شیراز دانستند.
یادآور میشود، پانزدهمین کنفرانس بینالمللی شبکههای هوشمند انرژی که از صبح سهشنبه ۱۱ آذرماه آغاز شده تا ۱۲ آذرماه در ساختمان شماره ۲ دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز (واقع در خیابان ملاصدرا) ادامه خواهد داشت.
∎