در سالیان اخیر یکی از مشکلات جدی نه فقط در محدوده کشورمان بلکه در عرصهی وسیع جهانی، دچار شدن بسیاری از انسانها به مشکلات و معضلاتی همچون اضطراب و افسردگی بوده است.
صد البته که در این خصوص نوع ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز در تشدید این وضعیت مؤثر بوده به طوری که به عنوان مثال در رابطه با کشور خودمان باید بگوییم که بر اساس"پیمایش ملی سلامت روان" که سال ۱۴۰۰ انجام شد، چیزی در حدود ۲۵ درصد جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله ایرانی دست کم به یک اختلال روان پزشکی مبتلا بوده اند، به این معنا که به طور متوسط از هر چهار نفر یک فرد با افسردگی، اضطراب یا دیگر اختلالها روزگار میگذراند.
عصر مدرن و گرفتاریهای انسان معاصر
به گفته دکتر سیده فاطمه سیدمدللکار، پژوهشگر مسائل فرهنگی و اجتماعی و مدرس دانشگاه، عصر مدرن با وجود پیشرفتهای چشمگیر در عرصه فناوری، ارتباطات و سبک زندگی، پیامدهایی را نیز از حیث افسردگی و تشدید اضطراب و نگرانی برای انسان به همراه داشته است.
وی معتقد است: افزایش تنهایی و انزوا علیرغم ارتباطات ظاهری از پیامدهای همین مساله بوده چه آن که شبکههای اجتماعی و پلتفرمهای ارتباطی آنلاین، با وجود اینکه به نظر میرسد مردم را به هم متصل میکنند، میتوانند به احساس تنهایی عمیقتر نیز منجر شوند. از سوی دیگر افراد ممکن است در مقایسه خود با زندگی ایده آل دیگران که در فضای مجازی نمایش داده میشود، دچار احساس ناکافی بودن، حسادت و انزوا شوند.
پژوهشگر فرهنگی و اجتماعی بیان داشت: همچنین از آثار و پیامدهای سبک زندگی متأثر از عصر مدرن این بوده که ارتباطات سطحی جایگزین روابط عمیق و معنادار انسانی شده است و از سوی دیگر شاهد فشار مضاعف در راستای موفقیت و رقابت بیپایان هستیم به این معنا که فرهنگ مصرفگرایی و تأکید بر موفقیت مادی و ظاهری در عصر مدرن، فشار قابل توجهی را بر افراد وارد کرده و میکند.
سیدمدللکار ادامه داد: خود این فشار میتواند منجر به استرس مزمن، احساس شکست و ناکامی شود، حتی اگر فرد به دستاوردهای قابل توجهی نیز رسیده باشد. همواره یک جور احساس نارضایتی در او وجود خواهد داشت.
معنا بخشیدن به زندگی در پرتو آموزههای دینی
وی همچنین تأکید کرد: از آن جا که یکی از بزرگترین منابع اضطراب وجودی، احساس پوچی و بیهدفی است، لذا عنایت داشتن به آموزههای ناب دینی در سایه ارائه یک جهانبینی جامع، به زندگی معنا و هدف والاتری میبخشد. در واقع باور به اینکه رویدادهای زندگی تحت نظارت یک نظم الهی یا یک نظام علت و معلولی ماورایی است، خود این امر به افراد کمک میکند تا در مواجهه با هرج و مرجهای ظاهری، احساس امنیت و ثبات بیشتری داشته باشند.
پژوهشگر فرهنگی و اجتماعی افزود: البته در کنار تقویت باورهای دینی باید سبک زندگی را نیز اصلاح کرد که خود شامل تغذیه و نیز تحرک سالم و مفید است چرا که تحقیقات ثابت کرده که فعالیت فیزیکی منظم و گذراندن وقت در طبیعت، نقش مهمی در بهبود سلامت روان و کاهش علائم افسردگی دارد که نباید از این امور غفلت کرد.
مدرس دانشگاه و پژوهشگر فرهنگی همچنین بیان داشت: در حال حاضر در بسیاری از جوامع مدرن، ساختارهای سنتی خانواده و شبکههای حمایت اجتماعی تا حدودی تضعیف شدهاند که خود این امر میتواند منجر به احساس عدم حمایت و تنهایی در مواقع بحران شود و آسیبپذیری افراد را در برابر افسردگی افزایش دهد و حال آن که در سایه سبک زندگی مؤمنانه، کانون خانواده افراد بسیار گرم و منسجم است و این قبیل پیامدهای نامطلوب کمتر شکل می گیرد.
افزایش خشونت و اضطراب جمعی
به اعتقاد کارشناسان، یکی از مهمترین جلوههای اضطراب جمعی، افزایش خشونت و نزاعهای خیابانی است، کما این که متأسفانه و بر طبق گزارش سازمان پزشکی قانونی کشور متأسفانه تعداد مراجعان به دلیل نزاع در پایتخت در سال گذشته نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن حدود پنج درصد افزایش داشته است.
از سوی دیگر از جمله الزامات در راستای کاهش اضطراب و افسردگی در جامعه، تقویت شاخصههای مربوط به سبک زندگی اسلامی است چرا که تقویت ایمان با این رویکرد به افزایش آرامش و از آن سو کاهش استرس و اضطراب و به تبع آن افسردگی کمک شایان توجهی می کند که پژوهش های صورت گرفته در این باره نیز مؤید این مدعاست.
آرامش حقیقی در سایه ذکر و یاد خدا
حجت الاسلام سید محمود موسوی حسب، فعال فرهنگی و پژوهشگر حوزه علمیه قم معتقد است:ریشه بسیاری از اضطراب و ترسهای جامعه، غفلت از یاد خداوند است چرا که اگر آدمی دستکم بهاندازه یک پدر و مادر مهربان به رحمت خدای تبارک و تعالی اعتماد داشته باشد، از خوف و حزن رها شده و در زندگی به آرامش حقیقی دست مییابد.
وی افزود: بر این اساس معتقدم که غفلت از یاد خدا و کمرنگ شدن باورهای مذهبی یکی از مشکلات رایج در جامعه امروز ماست و مرحوم علامه طباطبایی(ره) در کتاب شریف و ارزشمند "المیزان" در همین باره به تفصیل توضیح دادهاند که یاد مقام خداوند و باور به اینکه همه امور عالم به دست اوست، اساس آرامش قلبی است.
ترس از آینده و لزوم بازگشت به معارف دینی
فعال فرهنگی همچنین خاطرنشان کرد: بسیاری از مشکلات روانی مردم از جمله افسردگی، ضعف اعصاب، پریشانی و وسواس و بعضاً عدم صبوری ها و نداشتن سعه صدر لازم، ریشه در ترس از آینده دارد؛ موضوعی که امروز نهتنها کشور ما، بلکه دنیای امروز به شدت با آن درگیر است.
حجت الاسلام موسوی حسب افزود: البته در روانشناسی و مباحث مرتبط با اخلاق راهکارهایی برای درمان ترس و کاهش اضطراب ارائه شده، اما بی شک ریشهایترین راه درمان، بازگشت به توحید و خداباوری و به طور کلی تمسک به آموزه های نای دینی است، چه آن که اگر انسان باور کند که تمام قدرت در دست پروردگار عالم است، در مییابد که هیچ خطری بدون اراده الهی به او نمیرسد. در عین حال، انجام وظایف و تکالیف شرعی و عقلی همواره لازم است و این باور، به معنای ترک مسئولیتها نیست.
سیدمحمدمهدی موسوی
در سالیان اخیر یکی از مشکلات جدی نه فقط در محدوده کشورمان بلکه در عرصهی وسیع جهانی، دچار شدن بسیاری از انسانها به مشکلات و معضلاتی همچون اضطراب و افسردگی بوده است.
صد البته که در این خصوص نوع ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز در تشدید این وضعیت مؤثر بوده به طوری که به عنوان مثال در رابطه با کشور خودمان باید بگوییم که بر اساس"پیمایش ملی سلامت روان" که سال ۱۴۰۰ انجام شد، چیزی در حدود ۲۵ درصد جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله ایرانی دست کم به یک اختلال روان پزشکی مبتلا بوده اند، به این معنا که به طور متوسط از هر چهار نفر یک فرد با افسردگی، اضطراب یا دیگر اختلالها روزگار میگذراند.
عصر مدرن و گرفتاریهای انسان معاصر
به گفته دکتر سیده فاطمه سیدمدللکار، پژوهشگر مسائل فرهنگی و اجتماعی و مدرس دانشگاه، عصر مدرن با وجود پیشرفتهای چشمگیر در عرصه فناوری، ارتباطات و سبک زندگی، پیامدهایی را نیز از حیث افسردگی و تشدید اضطراب و نگرانی برای انسان به همراه داشته است.
وی معتقد است: افزایش تنهایی و انزوا علیرغم ارتباطات ظاهری از پیامدهای همین مساله بوده چه آن که شبکههای اجتماعی و پلتفرمهای ارتباطی آنلاین، با وجود اینکه به نظر میرسد مردم را به هم متصل میکنند، میتوانند به احساس تنهایی عمیقتر نیز منجر شوند. از سوی دیگر افراد ممکن است در مقایسه خود با زندگی ایده آل دیگران که در فضای مجازی نمایش داده میشود، دچار احساس ناکافی بودن، حسادت و انزوا شوند.
پژوهشگر فرهنگی و اجتماعی بیان داشت: همچنین از آثار و پیامدهای سبک زندگی متأثر از عصر مدرن این بوده که ارتباطات سطحی جایگزین روابط عمیق و معنادار انسانی شده است و از سوی دیگر شاهد فشار مضاعف در راستای موفقیت و رقابت بیپایان هستیم به این معنا که فرهنگ مصرفگرایی و تأکید بر موفقیت مادی و ظاهری در عصر مدرن، فشار قابل توجهی را بر افراد وارد کرده و میکند.
سیدمدللکار ادامه داد: خود این فشار میتواند منجر به استرس مزمن، احساس شکست و ناکامی شود، حتی اگر فرد به دستاوردهای قابل توجهی نیز رسیده باشد. همواره یک جور احساس نارضایتی در او وجود خواهد داشت.
معنا بخشیدن به زندگی در پرتو آموزههای دینی
وی همچنین تأکید کرد: از آن جا که یکی از بزرگترین منابع اضطراب وجودی، احساس پوچی و بیهدفی است، لذا عنایت داشتن به آموزههای ناب دینی در سایه ارائه یک جهانبینی جامع، به زندگی معنا و هدف والاتری میبخشد. در واقع باور به اینکه رویدادهای زندگی تحت نظارت یک نظم الهی یا یک نظام علت و معلولی ماورایی است، خود این امر به افراد کمک میکند تا در مواجهه با هرج و مرجهای ظاهری، احساس امنیت و ثبات بیشتری داشته باشند.
پژوهشگر فرهنگی و اجتماعی افزود: البته در کنار تقویت باورهای دینی باید سبک زندگی را نیز اصلاح کرد که خود شامل تغذیه و نیز تحرک سالم و مفید است چرا که تحقیقات ثابت کرده که فعالیت فیزیکی منظم و گذراندن وقت در طبیعت، نقش مهمی در بهبود سلامت روان و کاهش علائم افسردگی دارد که نباید از این امور غفلت کرد.
مدرس دانشگاه و پژوهشگر فرهنگی همچنین بیان داشت: در حال حاضر در بسیاری از جوامع مدرن، ساختارهای سنتی خانواده و شبکههای حمایت اجتماعی تا حدودی تضعیف شدهاند که خود این امر میتواند منجر به احساس عدم حمایت و تنهایی در مواقع بحران شود و آسیبپذیری افراد را در برابر افسردگی افزایش دهد و حال آن که در سایه سبک زندگی مؤمنانه، کانون خانواده افراد بسیار گرم و منسجم است و این قبیل پیامدهای نامطلوب کمتر شکل می گیرد.
افزایش خشونت و اضطراب جمعی
به اعتقاد کارشناسان، یکی از مهمترین جلوههای اضطراب جمعی، افزایش خشونت و نزاعهای خیابانی است، کما این که متأسفانه و بر طبق گزارش سازمان پزشکی قانونی کشور متأسفانه تعداد مراجعان به دلیل نزاع در پایتخت در سال گذشته نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن حدود پنج درصد افزایش داشته است.
از سوی دیگر از جمله الزامات در راستای کاهش اضطراب و افسردگی در جامعه، تقویت شاخصههای مربوط به سبک زندگی اسلامی است چرا که تقویت ایمان با این رویکرد به افزایش آرامش و از آن سو کاهش استرس و اضطراب و به تبع آن افسردگی کمک شایان توجهی می کند که پژوهش های صورت گرفته در این باره نیز مؤید این مدعاست.
آرامش حقیقی در سایه ذکر و یاد خدا
حجت الاسلام سید محمود موسوی حسب، فعال فرهنگی و پژوهشگر حوزه علمیه قم معتقد است:ریشه بسیاری از اضطراب و ترسهای جامعه، غفلت از یاد خداوند است چرا که اگر آدمی دستکم بهاندازه یک پدر و مادر مهربان به رحمت خدای تبارک و تعالی اعتماد داشته باشد، از خوف و حزن رها شده و در زندگی به آرامش حقیقی دست مییابد.
وی افزود: بر این اساس معتقدم که غفلت از یاد خدا و کمرنگ شدن باورهای مذهبی یکی از مشکلات رایج در جامعه امروز ماست و مرحوم علامه طباطبایی(ره) در کتاب شریف و ارزشمند "المیزان" در همین باره به تفصیل توضیح دادهاند که یاد مقام خداوند و باور به اینکه همه امور عالم به دست اوست، اساس آرامش قلبی است.
ترس از آینده و لزوم بازگشت به معارف دینی
فعال فرهنگی همچنین خاطرنشان کرد: بسیاری از مشکلات روانی مردم از جمله افسردگی، ضعف اعصاب، پریشانی و وسواس و بعضاً عدم صبوری ها و نداشتن سعه صدر لازم، ریشه در ترس از آینده دارد؛ موضوعی که امروز نهتنها کشور ما، بلکه دنیای امروز به شدت با آن درگیر است.
حجت الاسلام موسوی حسب افزود: البته در روانشناسی و مباحث مرتبط با اخلاق راهکارهایی برای درمان ترس و کاهش اضطراب ارائه شده، اما بی شک ریشهایترین راه درمان، بازگشت به توحید و خداباوری و به طور کلی تمسک به آموزه های نای دینی است، چه آن که اگر انسان باور کند که تمام قدرت در دست پروردگار عالم است، در مییابد که هیچ خطری بدون اراده الهی به او نمیرسد. در عین حال، انجام وظایف و تکالیف شرعی و عقلی همواره لازم است و این باور، به معنای ترک مسئولیتها نیست.
سیدمحمدمهدی موسوی