به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، سیدمحمدجواد هاشمینژاد، دبیرکل بنیاد هابیلیان، امروز سهشنبه ۱۱ آذرماه در میزگرد تخصصی «کودکان در سایه ترور؛ واکاوی ترومای روانشناختی و راهکارهای حمایتی» که در سالن جلسات کوهستانی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی برگزار شد، به تبیین ابعاد انسانی، روانی و حقوقی پدیده تروریسم و تأثیر آن بر کودکان پرداخت.
هاشمی نژاد با بیان اینکه در دو دهه گذشته تروریسم از یک تهدید امنیتی فراتر رفته و به چالشی عمیق برای حقوق بشر و نظم بینالمللی تبدیل شده است، اظهار کرد: تروریسم با نقض قواعد اولیه بشردوستانه، بیشترین آسیب را به غیرنظامیان وارد کرده و کودکان بیگناه، بزرگترین قربانیان این خشونت سازمانیافته هستند.
وی افزود: غلبه رویکرد صرفاً امنیتی در مقابله با ترور، موجب غفلت از پیامدهای بلندمدت روانی و اجتماعی آن شده و در بسیاری از موارد، هیچ سازوکار مؤثر و جامعی برای حمایت و بازتوانی کودکان آسیبدیده وجود ندارد.
دبیرکل بنیاد هابیلیان تأکید کرد: آسیبهای ناشی از ترور، محدود به لحظه حادثه نیست و به شکل جدی سرمایه اجتماعی و تابآوری جامعه را تخریب میکند. کودکان بازمانده اغلب با تروما، احساس ناامنی، اختلال در فرآیند هویتیابی و نقض آشکار حقوق بنیادین مندرج در کنوانسیون حقوق کودک روبرو میشوند؛ موضوعی که امنیت انسانی و توسعه پایدار کشورها را نیز تهدید میکند.
به گفته او، مطالعات میدانی در مناطق بحرانزده جهان نشان میدهد آثار ترور حتی سلامت جسمانی نسلهای بعد را تحت تأثیر قرار میدهد.
هاشمینژاد با اشاره به خلأهای موجود در نظام بینالملل در زمینه حمایت از قربانیان کودک و نبود پروتکلهای عملیاتی برای مداخلات روانی ـ اجتماعی گفت: حتی در برخی کشورهای دارای نظام آموزشی پیشرفته نیز معلمان و مددکاران اجتماعی ابزار لازم برای مواجهه با آسیبهای روانی کودکان قربانی ترور را ندارند. این خلأ نشان میدهد که همکاری میان دیپلماسی، حقوق بینالملل و علوم روانشناختی ضروری است.
وی در ادامه به وضعیت ایران به عنوان یکی از قربانیان اصلی تروریسم پرداخت و توضیح داد: از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، بیش از ۲۳ هزار نفر از شهروندان این سرزمین در حملات تروریستی به شهادت رسیدهاند که بخش قابل توجهی از آنان را کودکان تشکیل میدهند. بر اساس آمار مستند، حدود ۵۰۰ کودک زیر ۱۲ سال و نزدیک به ۲۰۰۰ کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال در این چهار دهه قربانی عملیاتهای تروریستی شدهاند.
هاشمی نژاد افزود: در دهههای ۶۰ و ۷۰ بخش عمدهای از حملات تروریستی در ایران ماهیت کور داشت و در مکانهای عمومی مانند بازار، خیابانها و تجمعات مردمی رخ میداد و بسیاری از کودکان به عنوان بخشی از جمعیت بیدفاع در معرض آسیب قرار میگرفتند؛ همچنین در حملات هدفمند گروههایی مانند حزب دموکرات، کومله و سازمان منافقین، کودکان در کنار دیگر اعضای خانواده به طور مستقیم قربانی عملیاتها میشدند.
وی اظهار داشت : براساس آمار احصاشده توسط بنیاد هابیلیان، تاکنون ۲۱۶۲ کودک و نوجوان زیر ۱۷ سال در ایران در اثر ترور به شهادت رسیدهاند که حدود دو هزار نفر از آنان پسر و ۱۶۲ نفر دختر بودهاند. کوچکترین شهید، ثنا پردل، نوزاد دوماههای بود که در آغوش مادرش توسط گروهک جندالله به شهادت رسید و آخرین مورد نیز محمدمهدی ایرانمنش، نوجوان ۱۳ سالهای است که سال گذشته در حمله داعش جان باخت؛ استانهای مرزی بهویژه کردستان با ۴۷۴ و آذربایجان غربی با ۳۹۸ شهید کودک، بیشترین آمار قربانی را به خود اختصاص دادهاند. گروههای کومله، دموکرات و منافقین به ترتیب با ۸۹۲، ۳۸۵ و ۲۷۵ مورد، مسئول بیشترین تعداد شهادت کودکان هستند.
دبیرکل بنیاد هابیلیان با بیان روایتهایی از کودکان بازمانده که با رضایت خانوادههایشان ارائه شده است، گفت: پشت هر عدد، یک زندگی ازهمگسیخته و زخمی عمیق نهفته است. از طاها پنجساله که هنوز شبها کابوس میبیند تا امیرعلی سیزدهساله که در یک روز هشت عضو خانوادهاش را از دست داد؛ از امیرمهدی و آرش که عنوان «کوچکترین جانباز» را دارند تا رقیه، یگانه و آرتین که هرگز آغوش پدر یا مادر را دوباره تجربه نکردند.
وی با تشریح پیامدهای روانشناختی ترور بر کودکان افزود: رایجترین آسیب، اختلال استرس پس از سانحه است. بسیاری از این کودکان حتی سالها بعد با کابوس، یادآوری مداوم حادثه، گوشبهزنگی شدید، اضطراب، ترس از مدرسه یا تنهایی و بیاعتمادی به محیط زندگی درگیر هستند؛ علاوه بر این، آنان با سوگ پیچیده و حلنشده ناشی از مرگ ناگهانی عزیزان دست و پنجه نرم میکنند و این امر رشد شناختی، عاطفی، تحصیلی و اجتماعی آنان را تحت تأثیر قرار میدهد. در برخی موارد نیز بحران هویت و خشم انباشته ممکن است زمینهساز ورود به چرخههای جدید خشونت شود.
هاشمینژاد تأکید کرد: شناسایی دقیق پیامدها نخستین گام است و اکنون پرسش اصلی این است که چگونه میتوان دانش روانشناسی را به راهکارها و پروتکلهای عملیاتی تبدیل کرد تا در زندگی واقعی این کودکان جاری شود.
وی افزود: بنیاد هابیلیان خود را پل ارتباطی میان میدان و دانشگاه میداند و رسالت آن، تبدیل تجربه میدانی خانوادههای قربانی به راهکارهای علمی و بومی است. این امر تنها با همکاری سه ضلع خانوادههای شهدا و مجروحان، متخصصان روانشناسی و نهادهای سیاستگذار امکانپذیر خواهد بود.
دبیرکل بنیاد هابیلیان برگزاری این نشست با همکاری دانشکده روانشناسی دانشگاه فردوسی را نخستین گام یک همکاری استراتژیک دانست و ابراز امیدواری کرد: خروجی این گردهمایی به تدوین برنامههای عملی، آموزش متخصصان، حمایت روانی و اجتماعی از خانوادهها و التیام زخمهای نسل آسیبدیده از ترور منجر شود.
وی در پایان تأکید کرد :بنیاد هابیلیان آماده است تمامی تجربیات و ظرفیتهای میدانی خود را در مسیر حمایت از کودکان قربانی ترور در اختیار جامعه علمی و تخصصی کشور قرار دهد.
انتهای پیام/