به گزارش خبرنگار دانش و فناوری خبرگزاری دانشجو، در نشست هوشمند سازی امور مالیاتی کشور میان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاستجمهوری و سازمان امور مالیاتی کشور، سید محمدهادی سبحانیان رئیس سازمان امور مالیاتی، با تشریح روندهای جدید این سازمان، بر نقش تعاملات میان دو دستگاه در توسعه اقتصاد دانشبنیان و ارتقای نظام مالیاتی کشور تأکید کرد.
سبحانیان با اشاره به اینکه «حفظ این تعامل مثبت» زمینهساز تقویت اقدامات دانشبنیان در کشور از مسیر مالیاتی است، توضیح داد که بخش مهمی از این همکاریها در قالب قراردادهای رسمی میان دو مجموعه شکل گرفته است. او اعلام کرد که گزارش سازمان در سه بخش قابل ارائه است و خروجیهای مهمی نیز تاکنون حاصل شده است.
رئیس سازمان امور مالیاتی با اشاره به اقدامات انجامشده در حوزه مالیاتهای مستقیم و فروشگاهی، این اقدامات را «بینظیر» و دارای «خروجیهای قابل توجه» توصیف کرد. به گفته او، این دستاوردها بخشی از برنامههای تحولآفرین سازمان در حوزه عدالت مالیاتی و شفافیت اقتصادی است.
اجرای پروژه «ایرانیان» بر اساس ماده ۱۶۹ مکرر
سبحانیان در ادامه، اجرای پروژه «ایرانیان» را که به استناد ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم در حال پیادهسازی است، یکی از اقدامات مهم سازمان دانست. وی با بیان اینکه مذاکرات متعددی با شرکتهای بخش خصوصی فعال در حوزه هوش مصنوعی انجام شده، تأکید کرد: اگر بتوانیم یک کار مشترک با معاونت علمی تعریف کنیم، زمینه بسیار مناسبی برای همکاری دوطرفه در این پروژه ملی خواهد بود.»
پنج هدف کلان نظام مالیاتی
رئیس سازمان امور مالیاتی پنج هدف کلیدی نظام مالیاتی را چنین برشمرد:
۱. تأمین پایدار بودجه کشور از طریق درآمدهای مالیاتی
۲. کاهش اصطکاک بین مؤدیان و نظام مالیاتی
۳. ارتقای سلامت اداری و کاهش مفاسد احتمالی
۴. افزایش کارایی نظام مالیاتی با رویکرد هوشمندسازی
۵. بهکارگیری سیاستهای مالیاتی برای رشد اقتصادی
رشد ۴۵ درصدی درآمدهای مالیاتی در هشتماهه سال جاری
سبحانیان در بخش دیگری از سخنان خود به وضعیت تحقق درآمدهای مالیاتی اشاره کرد و گفت: در هشتماهه ابتدای امسال، نسبت به دوره مشابه سال گذشته، ۴۵ درصد رشد درآمد مالیاتی ثبت شده است.»
او افزود که درصد تحقق درآمدهای مالیاتی در سال گذشته ۵۸ درصد و امسال ۵۷ درصد بوده و اگر تأثیر زمانبندی اخذ اظهارنامهها لحاظ شود، میزان تحقق حتی بالاتر نیز خواهد رفت. وی این روند را «مسیر کاملاً مطلوب و رو به رشد» توصیف کرد.
رشد ۵۰ درصدی عوارض ارزش افزوده شهرداریها
به گفته وی، عوارض ارزش افزوده شهرداریها نیز حدود ۵۰ درصد رشد داشته که منابع قابل توجهی را در اختیار مدیریتهای شهری قرار داده است.
پیشی گرفتن درآمدهای مالیاتی از درآمد نفتی
سبحانیان تصریح کرد: در هفتماهه نخست امسال، درآمدهای مالیاتی حدود پنج و نیم برابر درآمدهای نفتی کشور بوده است.»
او افزود که نرخ رشد سالانه درآمدهای مالیاتی در سال گذشته ۲۲ درصد و در سال قبلتر ۱۴ درصد بوده است.
رئیس سازمان امور مالیاتی یکی از مهمترین مسائل فعالان اقتصادی را تأخیر در استرداد مالیات بر ارزش افزوده دانست و اعلام کرد: در هشتماهه امسال میزان استردادها نسبت به مدت مشابه سال قبل تقریباً دو برابر شده است.»
کاهش هزینه و اصطکاک مؤدیان با «اظهارنامه پیشفرض
سبحانیان با اشاره به اقدامات سازمان در کاهش هزینههای مالیاتی مشاغل، گفت: یکی از اقدامات مهم سازمان، ارائه اظهارنامه پیشفرض یا از پیش تکمیلشده است.»
به گفته او، این اظهارنامهها بر اساس دادههای واقعی و سامانهای تنظیم میشود، بدون اینکه ممیز مالیاتی در آن دخالتی داشته باشد. او اعلام کرد: در سال گذشته ۱۳ هزار مؤدی این اظهارنامه را پذیرفتند. بررسیها نشان داد مالیات ابرازی این افراد حدود ۵۰۰ میلیارد تومان بود، اما مالیاتی که سامانه به صورت هوشمند محاسبه کرده بود، حدوداً پنج برابر بیشتر تعیین شد، آن هم بدون اصطکاک و با دقت دادهمحور.»
ورود رسمی حسابرسی سیستمی به نظام مالیاتی
سبحانیان یکی از تغییرات بنیادین اخیر را افزوده شدن حسابرسی سیستمی به ادبیات و ساختار نظام مالیاتی عنوان کرد و توضیح داد: قبلاً حسابرسی مبتنی بر تشخیص انسانی و ممیزی بود. اما اکنون قواعد به سامانه داده میشود و سیستم بر اساس دادهها حسابرسی را انجام میدهد.»
وی تأکید کرد که سازمان از دو پایگاه بزرگ اطلاعاتی استفاده میکند:
پایگاه ماده ۱۶۹ مکرر با ۷۰ تا ۸۰ بانک اطلاعاتی
پایگاه «سامان» با سه میلیارد صورتحساب ماهانه همراه با جزئیات کامل خریدار، فروشنده و قیمت کالا
او افزود: در نظام جدید، داده محور همه چیز است و هرجا مؤدی پیشفرض سیستمی را نپذیرد و انحراف آشکار وجود داشته باشد، حسابرسی سیستمی یا در صورت لزوم رسیدگی ممیز انسانی انجام میشود.»
حداقل چالش، بیشترین شفافیت
سبحانیان در ادامه گفت: هدف ما این است که نظام مالیاتی کمترین چالش را برای مردم و فعالان اقتصادی ایجاد کند و با اتکا به داده و فناوری، جریان درآمدی کشور را پایدار و سالم نگاه دارد.
سبحانیان در ادامه سخنان خود در تشریح اقدامات سازمان امور مالیاتی، به موضوع سیستمیسازی فرایندهای مالیاتی اشاره کرد و گفت: در بسیاری از بخشها بارگذاری اظهارنامه، محاسبه مالیات، کسر آن و پرداخت حقوق اکنون بهصورت خودکار انجام میشود و این سیستمها تصویب و تثبیت شدهاند.»
تشخیص سیستمی در حوزه اجاره املاک
وی با اشاره به اصلاح فرآیند تشخیص مالیات در بخش املاک و مستغلات، اظهار داشت: پیش از این کارشناسان سازمان برای تعیین ارزش اجاری بهصورت میدانی و واحد به واحد مراجعه میکردند، اما اکنون ارزشگذاری املاک بهصورت سیستمی انجام میشود.»
سبحانیان افزود که تاکنون بیش از یک میلیون پرونده مالیاتی در این حوزه تشکیل شده و هوش مصنوعی میتواند نقش مهمی در تعیین ارزش املاک اداری و مسکونی در بلوکهای مختلف شهری ایفا کند.
افزایش تمکین مالیاتی و رشد ابراز مؤدیان
رئیس سازمان امور مالیاتی ارتقای «تمکین مالیاتی» را یکی دیگر از دستاوردهای مهم دانست و گفت: افزایش مالیات ابرازی اشخاص حقوقی نشاندهنده رشد تمکین است. این در حالی است که میزان رسیدگی ما به شدت کاهش یافته است.»
سبحانیان توضیح داد: در سال ۱۴۰۲ حدود ۶۶ درصد اظهارنامههای اشخاص حقوقی مورد رسیدگی قرار میگرفت، اما در سال گذشته این رقم به ۳۱ درصد کاهش یافته است، با وجود این، میزان ابراز مالیات افزایش قابل توجهی داشته است.
کاهش تاریخی رسیدگیهای ممیزمحور
وی با اشاره به کاهش چشمگیر رسیدگیهای ممیزمحور (مبتنی بر تشخیص انسانی) افزود: در حوزه مشاغل نیز با وجود کاهش شدید رسیدگیهای ممیزمحور، رشد قابل توجهی در ارقام ابرازی ثبت شده است.»
سبحانیان اعلام کرد که میزان رسیدگی کنونی نظام مالیاتی «نزدیک به میانگین جهانی» است و به وزیر اقتصاد نیز برنامهای ارائه شده که براساس آن، نرخ رسیدگی اشخاص حقیقی از سه درصد فعلی به نیم درصد در سال ۱۴۰۶ کاهش خواهد یافت.
در اشخاص حقوقی نیز میزان رسیدگی که اکنون حدود ۳۰ درصد است، باز هم کاهش خواهد یافت.
افزایش سهم ابرازی در مالیات اشخاص حقوقی
وی با اشاره به روند رشد مالیات ابرازی شرکتها گفت: در عملکرد سال ۱۳۹۸ سهم مالیات ابرازی در اشخاص حقوقی عدد مشخصی بود، اما در عملکرد سال ۱۴۰۲ این سهم به ۳۸ درصد رسیده است که نشاندهنده افزایش اعتماد، شفافیت و خوداظهاری مؤدیان است.»
اصلاحات بنیادین در اجرای قانون پایانههای فروشگاهی
سبحانیان، قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان را «مهمترین و بارزترین اقدام سازمان» توصیف کرد و گفت: این قانون سالها به صورت آزمایشی اجرا شد. اگر به یاد داشته باشید، بسیاری از اصناف حتی بازار را به دلیل اجرای این قانون تعطیل کردند. امروز نیز درصدی از فعالان اقتصادی هنوز همکاری کامل ندارند، اما بخش قابل توجهی از مشکلات رفع شده است.»
وی با اشاره به حلقههای متعدد چالش در اجرای این قانون افزود: در گذشته یکی از مهمترین مشکلات این بود که متن تراکنشها و صورتحسابها قابل تشخیص نبود و مؤدی عملاً پرداخت واقعی نداشت. کسی که خرید انجام میداد، با صورتحساب کاغذی اعلام میکرد مثلاً چند میلیارد تومان خرید داشته و بر اساس آن اعتبارات مالیاتی زیادی برای خود خلق میکرد. این روند منجر به ایجاد اعتبارهای غیرواقعی میشد.»
شفافسازی با صورتحساب الکترونیکی
رئیس سازمان امور مالیاتی گفت: اکنون صورتحساب الکترونیکی بهگونهای طراحی شده که باید مورد تأیید طرف مقابل نیز قرار بگیرد. فروشنده فروش را ثبت میکند و باید مالیات آن را بپردازد. خریدار نیز اگر خرید را تأیید کند، اعتبار مالیاتی برای او ثبت میشود. این اعتبار نیز تنها زمانی قابل استفاده است که معامله بهطور واقعی انجام شده باشد.»
او تأکید کرد که این نظام جدید باعث حذف واسطهگریهای صوری، کاهش جعل، جلوگیری از خلق اعتبارهای مالیاتی ساختگی و شفافیت کامل زنجیره معاملات خواهد شد.