لایحه‌ای که به‌تازگی با دو فوریت در مجلس تصویب شده، می‌تواند یکی از مهم‌ترین تغییرات ساختاری در نظام حقوق و دستمزد کشور طی سال‌های اخیر باشد. طبق این لایحه، دولت اختیار پیدا می‌کند درباره سقف حقوق و مزایا، افزایش حقوق بازنشستگان و کارمندان، تعیین حدود مستمری خانواده شهدا و حتی میزان درآمدهای مشمول مالیات تصمیم‌گیری کند. این تحول، در آستانه بررسی بودجه ۱۴۰۴، توجه بسیاری از بازنشستگان، کارکنان دولت و تحلیلگران اقتصادی را به خود جلب کرده است.
در این گزارش، جزئیات لایحه، تأثیر آن بر حقوق بازنشستگان، روند تصویب و پیامدهای احتمالی آن را بررسی می‌کنیم.

لایحه الحاق (۳) چیست و چرا برای حقوق بازنشستگان مهم است؟

لایحه الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۳)، مجموعه‌ای از احکام مالی و بودجه‌ای است که در سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۴ در قوانین بودجه وجود داشته اما دائمی نشده‌اند.
دولت می‌گوید:

• این احکام باید از حالت موقتی خارج شوند،

• به شکل قانون دائمی درآیند،

• و تکلیف شاخص‌های حقوقی و مزدی مشخص شود.

این لایحه مستقیماً با حقوق بازنشستگان، حقوق کارمندان دولت، سقف حقوق مدیران، افزایش مستمری‌ها و حتی تعریف درآمدهای مشمول مالیات مرتبط است.

 اختیار دولت در تعیین سقف حقوق و مزایا / تغییر رویکرد از مجلس به دولت

محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه اعلام کرد:«مهم‌ترین بخش لایحه درباره حقوق و مزایا است که به دولت اختیار می‌دهد در قانون بودجه درباره تعیین سقف حقوق و مزایا تصمیم‌گیری کند.»

این یعنی:

• تعیین سقف پرداختی به مدیران

• تعیین سقف حقوق بازنشستگان عالی‌رتبه

• تعیین حداکثر مزایای قابل پرداخت

• کنترل پرداختی‌ها برای جلوگیری از حقوق‌های نجومی

همگی به دولت واگذار می‌شود.

این تحول می‌تواند سیاست یکپارچه‌تری در موضوع حقوق ایجاد کند؛ موضوعی که سال‌ها محل اختلاف مجلس، دولت و دیوان محاسبات بوده است.

اثر این لایحه بر حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۴

یکی از بخش‌های مهم لایحه، اختیار دولت برای تعیین شاخص‌های حقوق بازنشستگان است.

مواردی که مستقیماً تحت تأثیر قرار می‌گیرند:

• میزان افزایش سالانه حقوق بازنشستگان

• تعیین سقف حقوق بازنشستگی

• تعیین افزایش مستمری خانواده شهدا

• تعیین حقوق افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی

دولت با این اختیار، می‌تواند:

• مدل افزایش حقوق را به درصد ثابت یا پلکانی‌شده تغییر دهد،

• فاصله حقوقی میان بازنشستگان را کاهش دهد،

• مبنای افزایش را تورم یا حداقل حقوق تعیین کند،

• سقف پرداختی‌ها را کنترل کند تا بار مالی بودجه افزایش نیابد.

به این ترتیب، حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۴ ممکن است یکپارچه و هدفمندتر افزایش پیدا کند.

چرا رویکرد بررسی بودجه در مجلس تغییر کرده است؟

طبق گفته زنگنه، مجلس دیگر احکام بودجه را بررسی نمی‌کند؛ فقط جداول بررسی می‌شود.
این یعنی:

• بسیاری از احکام مالی باید در قالب قانون دائمی مشخص شوند.

• دیگر نمی‌توان هر سال درباره افزایش حقوق یا سقف مزایا مجادله کرد.

• احکام مالی از حالت پراکنده خارج و در قالب یک مجموعه واحد مجدداً سامان‌دهی می‌شود.

بنابراین لایحه الحاق (۳) نقش کلیدی در تنظیم ساختار مالی دولت خواهد داشت.

 لایحه شامل چه موضوعاتی غیر از حقوق بازنشستگان است؟

لایحه شامل ۱۲ ماده است و این موضوعات را پوشش می‌دهد:

۱. حقوق و مزایا

• سقف حقوق مدیران

• تعیین شاخص‌های افزایش حقوق

• میزان مستمری بازنشستگان

• درآمدهای مشمول مالیات

۲. تسهیلات تکلیفی و تشویقی

• وام‌های حمایتی برای اشتغال

• تسهیلات کم‌بهره برای اقشار آسیب‌پذیر

۳. اشتغال و حمایت‌های رفاهی

• تشویق کارفرما برای جذب نیرو

• تعیین تکلیف منابع اشتغال‌زایی

در صورت تصویب، بسیاری از این احکام به قوانین دائمی تبدیل می‌شوند.

وند بررسی لایحه / چه زمانی نهایی می‌شود؟

• دو فوریت لایحه تصویب شده است.

• از امروز مجدداً در کمیسیون برنامه و بودجه بررسی می‌شود.

• سپس به صحن علنی می‌رود.

• احتمالاً در سه‌شنبه همین هفته در دستور کار مجلس قرار خواهد گرفت.

با توجه به زمان‌بندی مجلس، این لایحه احتمالاً تا قبل از تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۴ تعیین تکلیف می‌شود.

پیامدهای لایحه برای بودجه ۱۴۰۴

کارشناسان چهار پیامد اصلی را مطرح می‌کنند:

۱. کنترل هزینه‌های دولت

سقف حقوق‌ها و مزایا از حالت متغیر خارج و محدود می‌شود.

۲. امکان افزایش هدفمند حقوق بازنشستگان

دولت با اختیار بیشتر می‌تواند افزایش پلکانی یا ترکیبی اجرا کند.

۳. کاهش اختلافات بین دولت و مجلس

اختیارات واحد در موضوع حقوق اختلافات را کاهش می‌دهد.

۴. پیش‌بینی‌پذیری بیشتر برای صندوق‌های بازنشستگی

صندوق‌ها می‌دانند چه میزان افزایش باید تأمین مالی شود.

پیام لایحه برای بازنشستگان چیست؟

اگر این لایحه تصویب شود، پیام آن برای بازنشستگان چنین است:

• احتمال اصلاح فرمول افزایش سالانه

• احتمال افزایش بهتر برای بازنشستگان حداقلی‌بگیر

• احتمال تعیین حد بالای حقوق بازنشستگی

• شفافیت در نحوه محاسبه مستمری

• امکان افزایش کمک‌هزینه‌ها و مزایا

این لایحه می‌تواند مسیر پرداخت‌ها را عادلانه‌تر کند.

پرسش‌های پرتکرار (FAQ)

۱. آیا این لایحه باعث افزایش حقوق بازنشستگان می‌شود؟

مستقیماً نه، اما اختیار افزایش را به دولت می‌دهد؛ دولت می‌تواند مدل جدید و هدفمندتری برای افزایش حقوق اجرا کند.

۲. آیا سقف حقوق مدیران کاهش می‌یابد؟

احتمال بسیار زیاد؛ زیرا دولت اختیار تنظیم سقف مزایا را پیدا می‌کند.

۳. آیا این لایحه به ضرر بازنشستگان است؟

این لایحه بیشتر به منظم‌سازی ساختار حقوقی می‌پردازد و می‌تواند برای بازنشستگان حداقلی‌بگیر مفید باشد.

۴. آیا مستمری خانواده شهدا افزایش می‌یابد؟

بله؛ تعیین میزان افزایش مستمری خانواده شهدا از اختیارات جدید دولت است.

۵. این لایحه چه زمانی اجرا می‌شود؟

اگر تصویب شود، فوریت دارد و از بودجه ۱۴۰۴ اعمال می‌شود.

برای پیگیری آخرین اخبار حقوق بازنشستگان، بررسی بودجه ۱۴۰۴، تصمیمات دولت درباره سقف حقوق و مزایا و تحلیل‌های اختصاصی:
کانال فردانیوز را دنبال کنید
یا در خبرنامه اقتصادی بازنشستگان عضو شوید
تا از اولین نفراتی باشید که تغییرات نظام حقوق و دستمزد را دریافت می‌کنند.
منابع خبری

• ایسنا

• کمیسیون برنامه و بودجه

• داده‌های بودجه سنواتی

• فردانیوز (بازنویسی و تحلیل)