به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، معصومه مقیمی سارانی، وکیل پایه یک دادگستری و فعال حقوقی استان فارس طی یادداشتی اختصاصی که در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داده است، نوشت: در تاریخ 18 آبان 1404، مجلس شورای اسلامی کلیات طرح اصلاح مهریه را تصویب کرد؛ طرحی که اگرچه هنوز به قانون تبدیل نشده، اما در صورت تصویب نهایی میتواند یکی از مهمترین تحولات حوزه حقوق خانواده در دهههای اخیر به شمار رود.
در ادامه، مهمترین تغییرات این طرح را مرور میکنیم:
1-حذف حبس مهریه؛ جایگزینی با نظارت الکترونیکی
در طرح جدید: مجازات حبس برای عدم پرداخت مهریه به طور کامل حذف شده است و در صورت عدم توانایی مالی زوج، مهریه قسطبندی میشود.
حتی در صورت اثبات توان مالی مرد و امتناع عمدی از پرداخت، مجازات حبس وجود ندارد؛ نهایتاً پابند الکترونیکی یا نظارت قضایی جایگزین خواهد شد.
با این تغییر، نظام اجرای مهریه از یک «نظام حبسمحور» به «نظام نظارتمحور» تغییر میکند.
2-تغییر در عقدنامهها؛ ورود عبارت «عندالاستطاعه» به جای «عندالمطالبه»
سند نکاحیه جدید با حذف عبارت «عندالمطالبه» و جایگزینی آن با «عندالاستطاعه» تنظیم خواهد شد این تغییر به این معناست که: پرداخت مهریه منوط به توانایی مالی زوج میشود و مطالبه فوری و بدون احراز استطاعت مالی زوج، ممکن نخواهد بود.
این تغییر از مهمترین اصلاحات در ساختار حقوقی عقد ازدواج به شمار میآید.
3-حذف حق حبس زن پس از پرداخت نخستین قسط
طبق طرح جدید به محض پرداخت اولین قسط مهریه توسط مرد، حق حبس زوجه پایان مییابد
زن مکلف به تمکین میشود و عدم تمکین از این مرحله، موجب نشوز و قطع نفقه خواهد بود.
در صورت استمرار نشوز، امکان صدور اجازه ازدواج مجدد برای زوج وجود دارد.
این بخش از طرح، یکی از حساسترین موارد مرتبط با حقوق زنان است و نیازمند دقت در اجرای آن خواهد بود.
4- امکان طلاق زن با بخشش کامل مهریه در صورت کراهت یا جدایی طولانی
در دو حالت زیر، زن میتواند با بخشش مهریه و با اجازه دادگاه طلاق بگیرد:
الف: دو سال زندگی جداگانه از همسر
ب:اثبات کراهت شدید به تشخیص دادگاه
در واقع، این همان طلاق معروف به «مهرم حلال، جونم آزاد» است که این بار با سازوکار قانونی و نظارت قضایی همراه شده است.
5- ممنوعیت انتقال اموال توسط زوج پس از مطالبه مهریه
با تصویب این طرح: پس از مطالبه مهریه، زوج حق انتقال اموال خود را نخواهد داشت
انتقال اموال در این شرایط، به عنوان «معامله به قصد فرار از دین» محسوب شده و با مجازات روبهرو خواهد شد.
این بند با هدف جلوگیری از تضییع حقوق مالی زوجه تدوین شده است.
6-اجرای قانون برای پروندههای جاری
نکته قابلتوجه این است که طرح تصریح میکند مفاد آن شامل پروندههای در حال رسیدگی نیز خواهد شد؛ موضوعی که میتواند موجب تحولات جدی در روند پروندههای جاری مهریه شود.
این قانون چه زمانی اجرا میشود؟
اگرچه برخی تصور میکنند این تغییرات از هماکنون قابل اجرا است، اما باید توجه داشت که:
طرح فعلی تنها کلیات آن به تصویب رسیده و هنوز به عنوان قانون لازمالاجرا در نیامده است.
برای نهایی شدن این طرح، طی شدن مراحل زیر ضروری است:
1-تصویب جزییات در مجلس: متن نهایی طرح باید در صحن علنی و کمیسیونهای تخصصی بررسی و به تصویب برسد. در این مرحله ممکن است اصلاحات یا اضافاتی صورت گیرد.
2- ارسال به شورای نگهبان: مصوبه مجلس از حیث شرعی و قانونی در شورای نگهبان بررسی میشود. رد احتمالی برخی مواد و بازگرداندن به مجلس دور از انتظار نیست.
3-ابلاغ توسط رئیسجمهور: پس از تایید شورای نگهبان، مصوبه برای امضای رییس جمهور به دولت ارسال میشود.
4- انتشار در روزنامه رسمی: قانون از زمان انتشار در روزنامه رسمی لازمالاجرا میشود (معمولاً 15 روز پس از انتشار مگر آن که زمان دیگری در قانون ذکر شود)
طرح اصلاح قانون مهریه، اگر به تصویب نهایی برسد، میتواند بسیاری از چالشهای اجرایی و اجتماعی موجود را تعدیل کند و یک تحول ساختاری در رویکرد حقوقی نسبت به مهریه ایجاد کند. با این حال، تا پایان تمام مراحل قانونی و انتشار آن در روزنامه رسمی، هیچ تغییری در وضعیت حقوقی فعلی ایجاد نمیشود.
بنابراین، لازم است شهروندان محترم از تصمیمگیریهای حقوقی عجولانه بر پایه مصوبات اولیه خودداری کرده و حتماً با وکیل مشورت کرده و منتظر تصویب نهایی و ابلاغ رسمی قانون باشند.
انتهای پیام/424