به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم،  گزارش تازه بانک مرکزی نشان می‌دهد مجموع بدهی خارجی ایران در پایان شهریور 1404 به 5.38 میلیارد دلار رسیده و برخلاف انتظار، سهم بدهی‌های کوتاه‌مدت با رقم 3.475 میلیارد دلار بخش بزرگ‌تری از تعهدات خارجی کشور را تشکیل می‌دهد. این وضعیت در کنار تراز تجاری منفی و نوسانات پایدار ارز، تصویر دقیق‌تری از فشارهای وارد بر اقتصاد خارجی ایران در نیمه نخست سال ارائه می‌دهد.

بر اساس داده‌های رسمی بانک مرکزی، مجموع بدهی خارجی ایران در پایان شهریور 1404 به 5380 میلیون دلار رسیده است. نکته اصلی در این گزارش نه رقم کل، بلکه ترکیب سررسید بدهی‌هاست؛ جایی که بدهی‌های کوتاه‌مدت با 3475 میلیون دلار سهم غالب را تشکیل می‌دهد و تعهدات میان‌مدت و بلندمدت با 1905 میلیون دلار در سطح پایین‌تری قرار دارد. این ترکیب از منظر ریسک نقدینگی اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا حجم بالاتر بدهی‌های کوتاه‌مدت به معنای نیاز بیشتر به منابع خارجی قابل نقد در فاصله زمانی کوتاه‌تر است.

در حالی که سال‌های گذشته ساختار بدهی ایران عمدتاً متکی بر تعهدات بلندمدت بود، داده‌های جدید نشان می‌دهد فشار سررسیدهای کوتاه‌مدت نسبت به دوره‌های قبل افزایش یافته و ضرورت مدیریت فعال‌تر ذخایر و جریان‌های مالی خارجی را برجسته کرده است. تداوم این وضعیت بدون تقویت درآمدهای ارزی، می‌تواند هزینه تطبیق سیاستی را برای اقتصاد افزایش دهد.

هم‌زمان با این تحولات، گزارش گمرک از تجارت خارجی نیز نشان می‌دهد در شهریورماه 5027 میلیون دلار صادرات غیرنفتی ثبت شده و ارزش هر تن کالای صادراتی به حدود 368 دلار رسیده است. صادرات شش‌ماهه نیز 25.9 میلیارد دلار گزارش شده که نسبت به سال قبل رشد محدودی را نشان می‌دهد. اما در سوی مقابل، واردات شهریور با 5345 میلیون دلار همچنان بالاتر از صادرات قرار گرفته و مجموع واردات نیم‌سال با 28.3 میلیارد دلار تصویر یک تراز تجاری منفی را تثبیت کرده است.

نگاهی به ارزش واحد کالاها نیز روندی قابل توجه را نشان می‌دهد؛ ارزش هر تن کالای صادراتی در نیمه نخست سال 5.5 درصد کاهش یافته و ارزش هر تن کالای وارداتی نیز حدود 15 درصد افت کرده است. این تغییرات می‌تواند نشانه‌ای از حرکت صادرات به سمت کالاهای کم‌ارزش‌تر و واردات به سمت مواد اولیه و کالاهای ارزان‌تر باشد؛ مسأله‌ای که از منظر کیفیت تجارت خارجی نیازمند رصد دقیق است.

در بازار ارز نیز متوسط نرخ دلار در شهریور در محدوده‌ای بالا نوسان کرده است. دلار در بازار غیررسمی 1,004,987 ریال و در بازار رسمی اسکناس 719,788 ریال ثبت شده و نرخ حواله مرکز مبادله نیز 698,823 ریال گزارش شده است. تداوم فاصله میان دو بازار نشان می‌دهد فشارهای بیرونی و محدودیت‌های جریان ارزی همچنان در اقتصاد فعال است.

مجموع این داده‌ها تصویری از نیمه اول سال 1404 ارائه می‌کند که در آن، افزایش سهم بدهی‌های کوتاه‌مدت، تراز تجاری منفی و نرخ ارز بالا سه محور اصلی فشار بر بخش خارجی اقتصاد ایران هستند؛ محوری که نشان می‌دهد مدیریت هم‌زمان نقدینگی ارزی، توازن تجاری و ساختار سررسید بدهی‌ها برای حفظ ثبات اقتصادی ضروری‌تر از گذشته شده است.

انتهای پیام/