به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا، نشست خبری همایش بین‌المللی حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای روز یک شنبه ۹ آذر ماه با حضور عباسعلی کدخدایی، رئیس همایش و عضو هیات علمی دانشگاه تهران، محمد اسحاقی،معاون پژوهشی موسسه انقلاب اسلامی، آیت‌الله سعدی عضو مجلس خبرگان و هیات علمی دانشگاه امام صادق، هدی غفاری، عضو هیات علمی علامه طباطبایی آغاز شد.
عباسعلی کدخدایی با اشاره به عنوان محوری همایش «آزادی و حقوق ملت»، توضیح داد: «مفهوم آزادی، مقوله‌ای دیرینه است؛ اما نگاه انقلاب اسلامی به آزادی، چه در دوران نهضت به رهبری حضرت امام خمینی(ره) و چه پس از پیروزی انقلاب و تدوین قانون اساسی، جایگاه ویژه‌ای داشته است. آزادی و استقلال از شعارهای اصلی انقلاب بودند و در قانون اساسی نیز با دقت و صراحت لحاظ شده‌اند.
وی با تأکید بر ضرورت بازخوانی اندیشه‌های مقام معظم رهبری در زمینه آزادی گفت: رهبر معظم انقلاب از جمله اندیشمندان برجسته جهان اسلام‌اند که چه پیش از انقلاب و چه پس از آن، درباره آزادی و حقوق ملت نظریه‌پردازی، تبیین و حتی برای تحقق آن مجاهدت کرده‌اند. مراجعه به خطبه‌های دهه ۶۰ و نیز بیانات ایشان در دهه اخیر، نشان می‌دهد که نگاه ایشان به آزادی نگاهی منظومه‌مند و مبتنی بر تحقیق در منابع اسلامی است.
کدخدایی با اشاره به تأکید رهبری بر «تتبع و تفحّص» در مباحث زیربنایی آزادی تصریح کرد: یکی از نکات مهم در اندیشه ایشان، دعوت به تفکر و اندیشه‌ورزی است. اینکه بفرمایند باید فکری کنیم برای فکر؛ یعنی ساختارهای فکرورزی را فعال کنیم. این بیان صرفاً سخنِ یک اندیشمند دانشگاهی نیست، بلکه سخن کسی است که در بالاترین مقام سیاسی کشور قرار دارد.
وی افزود: آزادی ابعاد مختلفی دارد؛ از آزادی معنوی که بدان عرفا و متفکران اسلامی پرداخته‌اند تا آزادی‌های سیاسی و اجتماعی که زیربنای جامعه اسلامی و از مطالبات اساسی مردم در انقلاب بوده است. انقلاب اسلامی پاسخی به این خواست عمومی برای آزادی و استقلال بود و بزرگان انقلاب، از جمله رهبر معظم انقلاب و حضرت امام(ره)، در این مسیر همراه مردم بودند.
رئیس همایش ادامه داد: به همین دلیل، مقام معظم رهبری بارها بر ضرورت تحقیق عمیق در منابع اسلامی درباره مفهوم آزادی تأکید کرده‌اند. این همایش نیز با همین رویکرد و با مشورت دوبزرگان و صاحب‌نظران طراحی شد. بیش از یک سال پیش اندیشه برگزاری آن مطرح شد و ۱۲ آذر سال گذشته پیش‌نشست و افتتاحیه آن در همین سالن با حضور شخصیت‌هایی چون حضرت آیت‌الله اعرافی برگزار شد.
کدخدایی در تشریح فعالیت‌های علمی انجام‌شده طی یک سال گذشته اعلام کرد: در این مدت، حدود ۵۴۰ مقاله و چکیده مقاله به دبیرخانه ارسال شده که ۴۰۰ مورد آن مقالات کامل است؛ رقمی که مشارکت گسترده اساتید، پژوهشگران و علاقه‌مندان را نشان می‌دهد. بیش از ۸۵۰ نویسنده و محقق در این فرآیند همراهی داشته‌اند و بیش از ۷۰ پیش‌نشست در دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و حوزه‌های علمیه برگزار شده است که بخش زیادی از آن‌ها نیز در رسانه‌ها منعکس شد. ان‌شاءالله نتایج این نشست‌ها پس از برگزاری همایش، به‌صورت مکتوب منتشر خواهد شد.
کدخدایی در ادامه سخنان خود با اشاره به بُعد بین‌المللی همایش گفت: یکی از نکات مهم این همایش، مشارکت صاحب‌نظران و اندیشمندانی از پنج قاره جهان است. بخشی از آنان در روز پایانی همایش حضور خواهند داشت و مقالات خود را ارائه خواهند کرد. این همراهی نشان‌دهنده گستره علمی و توجه بین‌المللی به موضوع همایش است.
وی افزود: در همه مراحل، لطف الهی را شامل حال خود می‌دانیم و برکت وجودی مقام معظم رهبری بزرگ‌ترین هدیه و پشتوانه معنوی این حرکت علمی بوده است. این همایش حول اندیشه‌ها و سیره علمی و عملی ایشان شکل گرفته و امیدواریم آغازگر جریان جدیِ پژوهش در دیگر مباحث زیربنایی مورد نیاز کشور باشد.
کدخدایی با اشاره به جمع‌بندی یک‌ساله فعالیت‌های علمی همایش اظهار کرد: اگر بخواهم یک جمله از یافته‌های این دوره را بیان کنم، باید بگویم رهبری معظم انقلاب اسلامی در طول سالیان، چه در مقام نظریه‌پردازی و چه در عرصه اجرا، ضامن حقوق ملت و آزادی‌های مردم بوده‌اند.
وی به نمونه‌ای از این رویکرد در حوزه انتخابات اشاره کرد و گفت: استفاده ایشان از تعبیر 'حق‌الناس' در موضوع انتخابات یک اصل راهبردی بود؛ اصلی که برای همه ما تبدیل به شاخص و تابلوی راهنما در امور انتخاباتی و حتی سایر امور کشور شد.
رئیس همایش در پایان ضمن قدردانی از حاضران گفت: از همه عزیزانی که در این مسیر همراه بودند تشکر می‌کنم. ان‌شاءالله در روز همایش، اندیشمندان و صاحب‌نظران به تفصیل به بررسی این مباحث خواهند پرداخت.
آیت‌الله سعدی: رهبر انقلاب از پیشگامان صیانت از حقوق عامه در حکمرانی نوین‌اند
در ادامه این نشست خبری آیت‌الله سعدی، عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) با اشاره به اینکه یکی از مسائل جدی حکمرانی مدرن، کیفیت صیانت از حقوق عامه و حقوق ملت‌هاست، افزود: امروزه فیلسوفان و حقوقدانان با این پرسش درگیرند که چگونه در ساختارهای جدید حکمرانی باید این حقوق را پاس داشت. هرچه حکمرانی پیچیده‌تر می‌شود، تأمل در حقوق عامه نیز دشوارتر و پرابهام‌تر می‌شود.
آیت‌الله سعدی با اشاره به ارزیابی جامعه علمی کشور از اندیشه‌های رهبر معظم انقلاب اظهار کرد: اساتید دانشگاه، مدرسین حوزه و اندیشمندان داخلی و خارجی، ورود جدی مقام معظم رهبری به مباحث حقوق عامه را به عنوان یک متفکر دینی تحلیل و ارزیابی کرده‌اند. مقالات ارزشمندی نیز در این همایش ارائه شده که نشان می‌دهد در نظام‌واره حقوق عامه، تولیدات فکری و اندیشه نورانی معظم‌له چه جایگاهی دارد.
وی ادامه داد: اگر بخواهم در یک جمله بگویم، بدون مبالغه می‌توان رهبر معظم انقلاب را از پیشگامان حوزه حقوق عامه معرفی کرد. تفصیل این موضوع نیز پس از انتشار نتایج همایش بیشتر قابل بحث خواهد بود.
این عضو مجلس خبرگان در تبیین محور دوم سخنان خود گفت: در حوزه عمل، با تعارضات و چالش‌هایی مواجهیم. بسیاری از نظریاتی که روی کاغذ طراحی می‌شوند، هنگام اجرا با مشکلات جدی مواجه می‌گردند. ساختارهای حقوقی بین‌المللی نیز که با شعار دفاع از حقوق مردم تأسیس شدند، در بزنگاه‌های عملیاتی یا نمی‌خواهند یا نمی‌توانند از حقوق انسان‌ها صیانت کنند. نمونه اخیر آن را در جنگ ۱۲ روزه مشاهده کردیم.
آیت‌الله سعدی تأکید کرد: در حوزه حقوق ملت و حقوق عامه، مسئله اصلی صیانت از حقوق شهروندان در برابر قدرتمندان و حاکمان است. رهبر معظم انقلاب در عرصه نظری خلق اندیشه کرده‌اند و در دوران زعامت‌شان نیز برگ زرینی به تجربه حکمرانی نوین افزوده‌اند که نشان می‌دهد چگونه یک حاکم دینی از موضع ولایت فقیه از حقوق عامه مردم خود صیانت می‌کند.
وی با اشاره به نقش این همایش در تبیین سیره رهبری گفت: یکی از مأموریت‌های جدی این همایش، نشان‌دادن نحوه صیانت از حقوق عامه در سیره عملی مقام معظم رهبری است. در حکمرانی نوین با پیچیدگی‌هایی مواجهیم، اما می‌توان مدیریت ایشان را نمونه‌ای از صیانت واقعی از حقوق مردم معرفی کرد؛ حتی با وجود هزینه‌هایی که ایشان برای این مسیر تقبل کرده‌اند.
آیت‌الله سعدی با اشاره به موارد متعدد صیانت رهبری از حقوق ملت، گفت: این موارد متعدد است و باید در پرتو قانون اساسی جمهوری اسلامی و اندیشه امامین انقلاب تحلیل شود. رهبر معظم انقلاب از موضع ولایت فقیه، بهتر و کامل‌تر از حقوق عامه پاسداری کرده‌اند.
وی در پایان با اشاره به تحولات اخیر منطقه گفت: وقایع جنگ اخیر نیز نشان داد که چگونه ایشان از مهم‌ترین حقوق ملی، یعنی استقلال و آزادی ملی، دفاع و صیانت کردند.
غفاری: رهبری بر برابری زن و مرد و نقش زنان در تمدن‌سازی تأکید دارند
در ادامه نشست خبری هدی غفاری، عضو هیات علمی دانشگاه علامه با تقدیر و سپاسگزاری ویژه از برگزارکنندگان همایش گفت: یکی از محورهای مهم همایش، بحث حقوق زنان از منظر مقام معظم رهبری و بایسته‌های آن در جامعه است. همان‌طور که بزرگواران مستحضرند، در قانون اساسی ما توجه ویژه‌ای به حقوق زنان شده است؛ از مقدمه قانون اساسی گرفته تا اصول نوزدهم و بیستم، همه افراد ملت اعم از زن و مرد در حمایت قانون برابر بوده و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برخوردارند.
غفاری ادامه داد: در اندیشه مقام معظم رهبری نیز حقوق زنان تجلی ویژه‌ای دارد. ایشان همواره بر نقش زنان در تمدن‌سازی و تأثیر آنان در جامعه و خانواده تأکید داشته‌اند. زن و مرد از کرامت ذاتی یکسان برخوردارند و برای رسیدن به کرامت اکتسابی نیز اختیار و توان مسئولیت‌پذیری، شاخص‌های انسانی هستند که تفاوت جنسیتی در آن تأثیری ندارد. بنابراین زنان نقش ممتازی در حوزه خانوادگی و اجتماعی دارند و هیچ محدودیتی در بهره‌مندی از فرصت‌های علمی، پژوهشی و فرهنگی ندارند.
وی افزود: به حمدالله، حضور موفق و مؤثر زنان در مناصب مختلف علمی، پژوهشی و فرهنگی جامعه ما نشان‌دهنده تحقق این نگاه است و در اندیشه مقام معظم رهبری هیچ تفاوتی میان زن و مرد برای ارتقا و بهره‌مندی از فیوضات وجود ندارد. نکته مهم این است که زنان جامعه ما باید از حقوق خود آگاه باشند و در عرصه‌های بین‌المللی نیز حقوق زنان را مطالبه کنند. همچنین، نقش متوازن زنان در مسئولیت‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی، یکی از اصول اساسی مورد تأکید رهبری است.
همایش حقوق ملت و آزادی‌های مشروع گامی اساسی در پاسداری از قانون اساسی است
محمد اسحاقی، معاون پژوهشی موسسه انقلاب اسلامی این همایش یک وظیفه ملی نیز به شمار می‌رود، زیرا روز قانون اساسی در ۱۲ آذر یادآور میثاق ملی ماست. ملت ایران برای برپایی نظامی مستقل و برخوردار از حقوق مترقی، نیازمند پردازش، بازخوانی، بحث و نظریه‌پردازی درباره قانون اساسی است. پژوهشکده شورای نگهبان با مسئولیت پاسداری از قانون اساسی، این فرصت را به خوبی فراهم کرده است.
اسحاقی ادامه داد: اولین گام برای حفظ قانون اساسی، شناخت صحیح آن است. این شناخت از مسیر اندیشه‌ورزی، گفتگو و بررسی دقیق حاصل می‌شود. این همایش با انسجام ملی و ابعاد بین‌المللی، گامی اساسی و فاخر در این مسیر برداشته است و اندیشمندان جهانی نیز در آن حضور یافته‌اند.
وی با اشاره به اهمیت حقوق و آزادی‌ها در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب گفت: موضوع حقوق ملت و آزادی‌ها حداقل در سه مقطع قابل شناسایی است: قبل از انقلاب، دوران پس از انقلاب و دوران رهبری. در مقطع قبل از انقلاب، ایشان به نقد آزادی غرب و تبیین مفهوم آزادی از منظر اسلام پرداختند. در دوران پس از انقلاب و پیش از رهبری، تبیین شعار استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی در قالب‌های مختلف صورت گرفت. اما در مقطع رهبری، علاوه بر تبیین و تفسیری، مقام اجرایی و تضمین تحقق حقوق و آزادی‌ها نیز دنبال شد.
معاون پژوهشی موسسه انقلاب اسلامی افزود: از منظومه فکری رهبر انقلاب درباره حقوق ملت و آزادی‌ها می‌توان به سه بخش اصلی اشاره کرد: تعریف درست حقوق و آزادی، سازوکارهای اجرایی برای تحقق آن و ضمانت اجرای حقوق و آزادی‌ها. این مفاهیم هم در سطح فردی و هم در سطح جمعی و ملی مورد توجه قرار گرفته است.
وی به مصادیق عملی این حقوق پرداخت و گفت: از منظر فردی، شامل حق آزادی و تأمین امنیت، مشارکت فعال در امور کشور، حق اشتغال و حضور زنان در عرصه‌های مختلف علمی، پژوهشی، اجتماعی و ورزشی است. در سطح ملی، حقوق شامل استقلال، حفظ حاکمیت و هویت ملی، عزت، امید و امنیت ملی، پیشرفت همه‌جانبه کشور و حقوق هسته‌ای و فناوری است. همچنین در حوزه قضایی و محیط زیست نیز پیگیری حقوق ملت صورت گرفته است.
اسحاقی با اشاره به مشارکت گسترده پژوهشگران گفت: بیش از ۵۰۰ مقاله و بیش از ۷۰۰ نویسنده در همایش حضور داشته‌اند. این تازه آغاز مسیر است و با استمرار فعالیت‌های علمی و جلب مشارکت بیشتر نهادها و مراکز پژوهشی، می‌توان امیدوار بود که ثمرات عینی و نظری این همایش محقق شود.
عباسعلی کدخدایی، رئیس همایش و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، در پاسخ به سوال خبرنگار درباره تأثیر تحریم‌ها بر آزادی بیان، گفت: بحث تحریم‌ها موضوعی جدید نیست؛ دولت‌های استکباری معمولاً با بهره‌برداری از امکانات خود علیه ملت‌های دیگر به ناحق استفاده می‌کنند که امری نامشروع در حقوق بین‌الملل است. یکی از نکات مهم، سلب آزادی‌هاست؛ تحریم‌ها فرصت‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سلامت مردم را محدود می‌کنند. این اقدام، آزادی اقتصادی، آزادی سلامت و آزادی اجتماعی مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. حتی برخی سازمان‌های بین‌المللی این تحریم‌ها را محکوم کرده و ممنوع اعلام کردند، اما دولت‌های زورگو به توصیه‌ها توجهی ندارند و با اعمال تحریم‌ها آزادی‌های مردم را در حوزه‌های مختلف سلب می‌کنند.
محمد اسحاقی، معاون پژوهشی موسسه انقلاب اسلامی، نیز در ادامه افزود: تحریم‌ها در حوزه‌های مختلف اعمال می‌شوند؛ تحریم دارویی، تحریم علمی و حتی تحریم ورزشی. اخیراً شاهد محدودیت‌هایی در مسابقات بین‌المللی هستیم، در حالی که بر اساس کنوانسیون‌ها، ورزش باید زمینه‌ای برای روابط سازنده بین ملت‌ها باشد. در حوزه علم نیز با آپارتاید علمی مواجه هستیم؛ در حالی که علم میراث همه جهانیان است، نظام‌های سلطه آن را برای خود حفظ کرده و دیگران را محروم می‌کنند. راهکار مقابله با این محدودیت‌ها، استقلال علمی و فناوری است که رهبری معظم انقلاب بر آن تأکید داشته‌اند تا جلوی تحریم و آپارتاید علمی گرفته شود.
معاون پژوهشی موسسه انقلاب اسلامی، در پاسخ به سوالی مبنی بر چگونگی رعایت حقوق بشر و آزادی‌ها توسط دولت‌های غربی گفت: در چند سال اخیر، چهره واقعی معیارهای آزادی و حقوق بشر در نظام‌های غربی بیش از پیش آشکار شده است. آنچه سال‌ها در فضای دانشگاهی و علمی به عنوان حقوق بنیادین تبیین می‌شد، اکنون در عمل با معیارهای غیرواقعی و حداقلی مواجه است و اتفاقات اخیر نشان داد که بسیاری از دولت‌های غربی از همان اصولی که خودشان نظریه‌پردازی کرده و در کتب درسی تدریس می‌کنند، عبور می‌کنند و آزادی‌ها و حقوق انسانی را در عمل نقض می‌کنند.
وی افزود: این وضعیت شامل اسناد و رویه‌های بین‌المللی نیز می‌شود؛ اسنادی که برای ایجاد نظم جهانی و رعایت حقوق بشر تدوین شده‌اند، به صورت یک‌طرفه و انتخابی اجرا می‌شوند. نمونه‌های آشکار آن، تحریم‌ها و اقدامات یک‌جانبه مانند محدودیت‌های پروازی علیه کشورهای دیگر است، در حالی که سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی کمترین کارکرد عملی ندارند. همچنین جنایت‌هایی مانند اشغال عراق و نقض حقوق زندانیان در زندان‌های ابو غریب نمونه‌های صریح نقض همان اسناد بین‌المللی است که خود این کشورها تدوین کرده‌اند.
اسحاقی در پایان تأکید کرد: با وجود مبانی قابل طرح در حوزه حقوق بشر از منظر نظام جمهوری اسلامی، همواره باید مطالبه و پیگیری شود که همان نهادها و اسنادی که غرب ایجاد کرده است نیز به اصول خود پایبند باشند و حقوق انسانی را رعایت کنند.
انتهای پیام/