به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، کشور ایران در تمام دوره‌های تاریخ خود، شاهد حضور موثر زنان تمدن‌ساز بوده است، زنان ایرانی در بزنگاه‌های حساس سرزمینشان با شجاعت، ایستادگی، مقاومت و مسئولیت‌پذیری در عرصه‌های صیانت فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی و اقتصادی کشور نقش‌آفرین بوده‌اند.
برخی از این زنان نامشان در تاریخ ماند و اما میلیون‌ها زن بی‌نام دیگر در متن زندگی روزمرّه ستون پایداری این ملت بوده‌اند. مرور تاریخ ایران نشان می‌دهد نقش مقاومتی زنان منحصر به یک دوره از زمان و تاریخ نیست از دوران هخامنشی و اشکانی تا دوره ورود اسلام به ایران، مشروطه، پهلوی و جمهوری اسلامی این نقش تداوم دارد.
این استمرار، هویت زن ایرانی را به یک میراث تمدنی فعال و نه یک عنصر و موضوع نمادین و مناسبتی تبدیل کرده است. در ایران باستان زنان در سطح حکومتی نه تنها نقش تشریفاتی نداشتند بلکه اثرگذار و تصمیم‌ساز بودند چه بسا در برخی از دوران زنان پادشاه و حاکم برخی ایالات بودند و سرنوشت مردم و میهنشان را رقم می‌زدند مانند پادشاه پوراندخت که نمونه‌ای ثبت شده در تاریخ است.
پیوند عمیق الگوی مقاومت در زنان ایرانی با هویت دینی
در فرهنگ حماسی نیز تصویر گردآفرید در شاهنامه، نمونه آشکار زن ایرانی آگاهی است که در سخت‌ترین صحنه جنگ در برابر تهدید ایستادگی می‌کند. پس از ورود اسلام به کشور ایران الگوی مقاومت در زنان این سرزمین با هویت دینی پیوند عمیق‌تری می‌یابد و حضرت فاطمه( س)و حضرت زینب( س) به عنوان نماد ایستادگی تا قرن‌ها الگوی فکری ایرانیان در فهم عدالت‌خواهی، کرامت و عزت بوده و هستند.
ورود ایران به دوران مشروطه مرحله جدیدی از کنشگری زنان است از سال 1285 به بعد، زنان ایرانی در ساخت انجمن‌ها، مدارس و مطبوعات نقش گرفتند هرچند حقوق زنان در قانون مشروطه کامل محقق نشد، اما همان کنشگری بنیان حقوق زن ایرانی در دوران معاصر را بنیان گذاشت.
بی‌بی مریم بختیاری نمونه زن تمدن‌ساز و باوقار ایرانی است که علاوه بر نقش خواهری و مادری خود در عرصه سیاست و جنگاوری و حتی نویسندگی حضور موثری داشته و نام خود را در تاریخ چهارمحال و بختیاری و کشور به عنوان زنی موثر و تاریخ‌ساز در زمان قاجار ثبت کرده است.
در چند دهه قبل از انقلاب اصلاحاتی ساختاری در حوزه آموزش و حضور اجتماعی زنان رخ داد و به موازات آن، زنان بزرگی نیز در خلق سرمایه فرهنگی ایران ظهور کردند، پروین اعتصامی با شعر مناظره‌محور اخلاقی و سیمین دانشور با سووشون و زنی چون فریده گلبو با آثار پژوهشی ادبی حقیقتی را ثابت کردند که زن ایرانی در تولید اندیشه و خلق فرهنگ، نقش سازنده و موثر دارد و صرفا مصرف‌کننده مدرنیته وارداتی نیست.
در دوران دفاع مقدس، تصویر مقاومت زن ایرانی به اوج خود رسید
در سال 1357 زمان انقلاب اسلامی ایران زن ایرانی مانند مرد ایرانی در متن میدان حضور داشت و در تظاهرات، شعاردادن، یاری‌رسانی و خدمات داوطلبانه شرکت موثری داشت، به طوری که انقلاب اسلامی از معدود انقلاب‌های جهان است که حضور زنان در آن کمی و کیفی و قابل رصد و مستندسازی میدانی است.
اما در دوران دفاع مقدس، تصویر مقاومت زن ایرانی به اوج خود رسید و هزاران پزشک و امدادگر زن به جبهه‌های حق علیه باطل رفتند و تعداد زیادی از این زنان شهید، جانباز و آزاده شدند و زنان بسیاری در پشت جبهه‌ها فعالیت می‌کردند.
زنان ایرانی در خط مقدم شهرهای جنگی مثل خرمشهر و سوسنگرد نیز جنگیدند و دلاوری کردند و بسیاری از نیروهای بعثی متجاوز به حریم و خاک کشور خود را از پای درآوردند، شجاعت و مقاومت زنان این شهرها مثال زدنی است، به طوری که پیرزن سوسنگردی در زمان تجاوز نیروهای بعثی به سوسنگرد چند نیروی دشمن را با عصای خود از پا درآورد و نماد شجاعت گرفت.
زن ایرانی همواره بیدار و هوشیار از خاک مادری و وطن خود دفاع می‌کند
در جنگ 12 روزه ایران و رژیم صهیونیستی نیز زنان ایرانی همچنان با شجاعت و مقاومت خود ایستادگی کردند و برگ زرین دیگری در تاریخ ایران ثبت کردند.
بانویی همچون سحر امامی در زمان حمله دشمن به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نه تنها نترسید بلکه با شجاعت بر روی آنتن زنده سیما برای دشمن رجزخوانی کرد و ندای الله اکبر سر داد و نشان داد زن ایرانی همواره بیدار و هوشیار از خاک مادری و وطن خود دفاع می‌کند و هراسی ندارد.
تاریخ ایران همواره نشان می‌دهد زن ایرانی، نگهبان هویت، حافظ حافظه تمدنی و مسئولیت‌پذیر بوده و هست زن ایرانی همواره نشان داده در عرصه‌های مختلف حاکمیتی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... نه در حاشیه تاریخ که متن تاریخ است.
شناخت این میراث، برای دختران امروز ایران نه یک حس نوستالژی بلکه ریشه‌دار کردن اعتمادبه‌نفس و آینده‌سازی است. این یک حقیقت است که ایستادگی زن ایرانی همواره یکی از ستون‌های بقاء و استمرار تمدن ایرانی بوده و هست.
بی معنایی زندگی بدون حضور زنان
عباس قنبری عدیوی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهارداشت: کلمه تمدن از مدون به معنی شهر می‌آید وقتی صحبت از تمدن می‌شود یعنی به ظاهر باید دنبال زیست شهری و زیست اجتماعی مبتنی بر قانون و دورانی که مردم قانون تعریف کردند بگردیم که مبتنی بر آن نهادهای مختلف حاکمیتی، خدمت‌رسانی ،بانک، شهرداری، مدرسه، کارهای صنعتی، درمانی و ... تعریف شد.
رییس بنیاد ایرانشناسی شعبه چهارمحال و بختیاری افزود: وقتی صحبت از مدنیت می‌شود 4 عنصر آموزش، بهداشت،رفاه و امنیت را همزمان باید ببینیم که آموزش برای همه مراحل از دوران پیش‌دبستانی تا دانشگاه و همچنین آموزش عمومی تعریف می‌شود، دربحث رفاه هم باید عناصر آن دیده شود، در بحث امنیت نیز نهادهای قانون‌گذاری، نظامی و سیاسی به دنبال ایجاد امنیت اجتماعی، داخلی و خارجی هستند.
وی گفت: در موضوع مدنیت و تمدن سازی از یک دیدگاه زن بخشی از جامعه است که حداقل 50 درصد از آن جامعه را تشکیل می‌دهد، زنان در کارکردهای اجتماعی، آموزشی ،امنیتی، رفاهی و بهداشتی حضور فعال دارند. در عرصه پزشکی، بانکداری، آموزشی و امنیتی زنانی داریم که همپای مردان آمده‌اند. نگاه ما به زن الزاما برای اینکه بخواهیم به او امتیازی دهیم نیست، زنان خود به خود بخشی از جامعه فعال و پویا هستند که بدون حضور آنها زندگی ناقص است و معنایی ندارد.
قنبری ادامه داد: کارکرد دیگر زن در خانواده به عنوان مادر،همسر و کسی که مدیریت خانواده را دارد است و قطع به یقین زن‌ها کمتر از مردان در بحث انسجام خانواده و انسجام نهاد اجتماعی نیستند، چه بسا نقش بیشتری در این موضوع دارند.
زن‌ها می‌توانند تمدن سازی کنند
وی با بیان اینکه زن‌ها می‌توانند تمدن سازی کنند، تشریح کرد: در تاریخ ایران زن‌هایی را می‌بینیم که پادشاه ، قاضی، وزیر ، فرمانده لشکر و فرمانده نیروهای دریایی بودند، در دوره هخامنشیان که شاید درخشان‌ترین دوره حاکمیتی ایران پیش از اسلام است، در جهانشاهی گسترده در برخی ایالت‌های خود که امروز هرکدام کشوری شده‌اند زنانی داشتیم که حاکم آن مناطق بودند حتی تا دوره ساسانیان زنانی مانند پوراندخت پادشاهی می‌کردند.
رییس بنیاد ایرانشناسی شعبه چهارمحال و بختیاری بیان کرد: تاثیر زنان در تمدن سازی نسبت به مردان تفاوتی ندارد، فرهنگ ما ایرانی‌ها نشان داده که زن‌ها نه به عنوان نیروی دوم و حاشیه‌ای و کم‌رنگ‌تر بلکه به عنوان یک عنصر پویا در عرصه‌های مختلف زندگی نقش‌آفرینی کرده و بوده‌اند.در طول تاریخ که نگاه کنیم، بسیاری از زنان ایران در همین ایام معلم، بازرگان، حاکم و شهردار و... بودند.
وی ادامه داد: زنان ایرانی در طول تاریخ کارهای بزرگ علمی و فرهنگی کردند و در عرصه‌های حکومتی حضور داشتند، ما افرادی را داریم که روزنامه‌نگار بودند و یا در بخش‌های مختلف آموزشی، فرهنگی و ... کارهای بزرگی انجام دادند و رسالت‌هایی که یک حکم‌رانی سالم و مبتنی‌بر زیست شهروندی و در زیست تمدنی به آنها عقیده دارد داشتند.
وی عنوان کرد: اگر در تاریخ از گذشته تابه امروز نگاه کنیم می‌بینیم که بعد از قاجار در دوره پهلوی و جمهوری اسلامی زن‌ها به آموزش روی آوردند و میزان حضور زن‌ها در حال حاضر در مدارس و دانشگاه‌ها بسیار فراوان است، امروز زن‌ها در عرصه فعالیت‌های مختلف جامعه بسیار کوشا هستند و این نشان می‌دهد که برمبنای تاریخ، فرهنگ و سنت‌های ایرانی زن‌ها را به عنوان نیروی حاشیه‌ای تعریف نکرده‌ایم زیرا تاریخ ما، هم در کلام و هم اندیشه و گفتمان برای زنان جایگاه فوق‌العاده بالایی را در نظر دارد.
زن مسلمان ایرانی می‌تواند منشأ ایجاد حرکت و تحول نسل‌های آینده باشد
قنبری تشریح کرد: بر خلاف دستور زبان عربی و انگلیسی در دستورزبان فارسی برای مرد و زن ضمیر و فعل جداگانه نداریم اما در زبان عربی و انگلیسی بین زن و مرد فرق وجود دارد و این مونث و مذکر در فرهنگ ایرانی وجود ندارد علت این است که ما اعتقاد نداریم جنسیت مانع شکوفایی توانمندی‌ها و شایستگی‌ها و تمدن‌سازی شود.
وی ادامه داد: زن‌ها کارکردها، باورها و مسئولیت‌های خود را در حوزه‌های مختلف نشان داده‌اند، در دوران جمهوری اسلامی زن‌ها وارد عرصه‌های مختلف مانند مجلس و وزارتخانه‌ها شده‌اند، امروز زنان معلم هستند و در مدارس آموزش می‌دهند و نقش مادری خود را حتی در مدرسه ایفا می‌کنند، ما باید به سمتی برویم که نگاه جنسیتی را به نگاه مبتنی بر شایستگی و لیاقت‌های انسانی و باورمندی‌ها و کارکردهای فراتر از جنسیت تبدیل کنیم، از این رو زن مسلمان ایرانی می‌تواند منشأ ایجاد حرکت، تحول، تغییر، بهسازی و بهروزی نسل خود و نسل‌های آینده باشد.
قنبری افزود: باید باور کنیم که این فرهنگ ریشه تاریخی دارد و امروز نیز باید به شایستگی‌ها و توانمندی‌های زنانمان توجه کنیم، ما در عرصه ایرانشناسی زنان بسیاری را داریم که هم در داخل کشور و هم خارج از کشور توانستند در المپیادهای مختلف، ورزش ،مسائل تاریخ و جغرافیا و فرهنگ و تمدن ایرانی اثرگذار باشند، زنان با توانمندی‌های خود می‌توانند نشان دهند در فرهنگ‌سازی ،تغییر باورها، نگرش‌ها و توانمندسازی کوشاتر، موثرتر و پویاتر حرکت می‌کنند.
بی بی مریم بختیاری الگوی بی بدیل برای دختران و زنان ایران
وی گفت: در استان چهارمحال و بختیاری زن با وقاری مانند بی‌بی مریم را داریم که هم مادر خوبی است و هم خواهر خوبی برای برادرانش است و هم در اصفهان، آزادسازی تهران، ایجاد دموکراسی و مردم‌سالاری در بحث حاکمیت قاجار عمل کرده و هرجا لازم شده تفنگ به دست گرفته و رهبری کرده و یک لشکر را هدایت کرده و سنگر گرفته و شلیک کرده و هرجا لازم بود خودکار به دست گرفته و روزنامه‌نگاری و خاطره نویسی کرده است و از طرف دیگر به عنوان یک مادر موفق شیرمردی مانند شیرعلی مردان خان را تربیت کرد که در بحث مبارزه با استبداد و زورگویی نقش‌آفرینی داشت و یک قهرمان ملی را تربیت کرد این الگوها می‌تواند برای دختران و زنان ما مهم باشد.
وی با اشاره به اینکه زنان در حوزه‌های مختلف توانسته‌اند نقش آفرینی کنند، عنوان کرد: مهم میزان اثرگذاری و اثر بخشی است نه جنسیت افراد، زنان ایرانی با تکیه بر شایستگی‌ها و پاکدامنی و پاک اندیشی و بهروزی‌هایی که دارند می‌توانند بهتر از گذشته موثر باشند.ما باید سرگذشت زنان موفق در زمینه های مختلف را بخوانیم، امروز جدای از بحث تقسیم‌بندی‌های استانی، زنانی که در عرصه‌های علمی موثرند و نقش خودشان را در عرصه‌های جهانی نشان می‌دهند، متعلق به همه ایرانیان هستند. خواه این زنان در ایران زندگی کنند خواه در خارج از کشور، برخی زنان ایرانی خارج از کشور زندگی می‌کنند اما به جامعه جهانی خدمت می‌کنند و به عنوان یک زن ایرانی که به جامعه بشری خدمت می‌کند شناخته می‌شوند.
رییس بنیاد ایرانشناسی شعبه چهارمحال و بختیاری گفت: زنان ایرانی باید با فرهنگ ایرانی انس بگیرند و زمینه‌ای را فراهم کنند که کارهای خوبی را انجام دهند و جایگاه خود را نشان دهند، به طور مثال یک زن ایرانی می‌تواند در عین اینکه مادر خوبی باشد در عرصه‌های مختلف و کارهای اجرایی اثر گذار باشد و حضور پویا داشته باشد.
در گوشه گوشه چهارمحال و بختیاری زنان در روستاها،عشایر و مناطق دوردست پابه پای مردان فعالیت دارند
قنبری مطرح کرد: باید هر کس متناسب با توانمندی و شایستگی خود قلم به‌دست بگیرد و تألیف و تحقیق داشته باشد و هنرمندان در بخش‌های مختلف هنری اثرگذار باشند و در عرصه‌های مختلف زنان فعال باشند. چنانچه در گوشه گوشه چهارمحال و بختیاری زنان در روستاها،عشایر و مناطق دوردست پابه پای مردان می‌روند و زندگی شرافتمندانه خودشان را برای خدمت به هم‌نوعان و هم‌وطنان دارند.
وی گفت: باید یاد بگیریم در عرصه صنعت و مسائل تولیدی و اقتصادی، سرمایه‌گذاری و تولیدی که مبتنی بر آموزه‌های ایرانی ما باشد و صنعت و هنرهای بومی محلی ما را نشان دهد داشته باشیم، زنان در این موارد می‌توانند نقش‌آفرینی بکنند. در حال حاضر یک زن موفق زنی نیست که الزاما در یک نهاد دولتی کار کند، اگر یک زن بتواند کار آفرین خوبی باشد و یک کارگاه خوب راه‌اندازی و برای تعدادی از زنان و دختران دیگر شغل ایجاد کند قطعا می‌تواند یک انسان مفید و موثر باشد.
قنبری عنوان کرد: هر کسی خودش باید میزان اثرگذاریش در جامعه را اثبات کند، حتی اگر در یک منطقه زمینه نباشد، آن شخص باید زمینه را ایجاد کند. قانون اساسی ما این زمینه‌ها را ایجاد کرده که زنان همپای مردان و حتی پیش‌‌گام‌تر از آنها در عرصه‌های مختلف حضور پیدا کنند و تأثیرگذاری خود را اثبات کنند.در حال حاضر در اغلب کارخانه‌ها و کارگاه‌ها و بخش‌های صنایع دستی و دانشگاه‌ها زنان بسیاری در بخش‌های مختلف کار می‌کنند.
وی تصریح کرد: زنان اثرگذار افرادی هستند که ما به آنها دقت نداریم، این زنان با تولید صنایع دستی بومی و محلی به اقتصاد و فرهنگ کمک می‌کنند و برخی هم در عرصه‌های صادرات هستند و پابه‌پای مردانشان کار می‌کنند.این زنان در اقتصاد خانواده و اقتصاد ملی اثر گذارند، خانم بی‌بی ماه بیگم صمصام همسر مرتضی قلی خان صمصام با عنصر اقتصادی وقف در شهرکرد مجتمعی به نام خود شامل یک پرورشگاه و یک مجموعه بازار ساخت که پرورشگاه فرزندان یتیم را مدیریت می‌کند و در بخش اقتصادی آن ده‌ها مغازه وجود دارد و این بانو به عنوان یک انسان اثرگذار و اثر بخش معرفی می‌شود.
رییس بنیاد ایرانشناسی شعبه چهارمحال و بختیاری تشریح کرد: در آثار و متون و مدارک در تاریخ اسلام حضرت خدیجه(س) تاجر است و وقتی با پیامبر اکرم ازدواج می‌کند پیامبر(ص) را هم وارد بخش اقتصادی و تجاری خود می‌کند و ثروت خود را در اختیار او قرار می‌دهد، ضمن اینکه پیامبر (ص) در زمینه تجارت و بازرگانی کار می‌کند از طرفی هم حمایت می‌کند و این پول را برای گسترش فرهنگ و دین هزینه می‌کند. در بخش تاریخ ایران هم مصداق‌هایی داریم به طور مثال زنانی مانند مهری خانم قره‌گوزلو همسر مجید خان در بخش اقتصادی فعالیت کرده و اولین مجموعه اقتصادی پرورش اسب را در چهارمحال و بختیاری راه‌اندازی کرد و مسولیت امور عشایر کشور را عهده‌دار بود، نمونه کار او در دشت زرین کوهرنگ وجود دارد که در اختیار سازمان امور عشایر است، این بانوان نشان دادند که اثرگذاری دارند و محدودیت انجام کار وجود ندارد.
وی ادامه داد: در بحث سپاه دانش زنان ایرانی پا به پای مردان آمدند و زمانی که بسیاری از کشورهای همسایه ما اجازه نمی‌دادند زن‌ها در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی نقش‌آفرینی کنند و حتی حضور داشته باشند، زنان ما در بحث سپاه دانش در ترویج سپاه کشاورزی و سپاه بهداشت کار کردند و حضور داشتند. مهم این است که نگاه حاکمیتی به میزان حضور زنان در جامعه چقدر است، وقتی زمینه ایجاد شود زنان می‌توانند نقش‌آفرینی کنند و این نقش جامعه را برای رفتن به سمت گفتمانی که می‌تواند اثرگذار باشد می‌برد.
گزارش از فاطمه قاسمی
انتهای پیام/7540