به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، شهرهای امروز اگر بخواهند فراگیر، سالم و امن باشند، باید نیازهای نسل جوان را در اولویت قرار دهند. نوجوانان و جوانان به فضاهایی نیاز دارند که نه‌تنها امکان رفت‌وآمد ایمن را فراهم کند، بلکه بستری برای تعامل اجتماعی، خلاقیت و شکل‌گیری هویت جمعی آن‌ها باشد. خیابان‌ها، بلوک‌های شهری و میدان‌ها می‌توانند با تغییر کاربری و طراحی هوشمندانه، از مسیرهای عبوری صرف به محیط‌هایی تبدیل شوند که زندگی روزمره جوانان را غنی‌تر و جذاب‌تر کنند.
بسیاری از شهرهای جهان در سال‌های اخیر با درک این ضرورت، پروژه‌های متنوعی را از خیابان‌های ایمن و رنگارنگ گرفته تا پارک‌های چندفرهنگی و میدان‌های اجتماعی محله‌ای برای بازطراحی فضاهای عمومی با محوریت نوجوانان و جوانان اجرا کرده‌اند. این اقدامات نشان می‌دهد که نگاه تازه به طراحی شهری می‌تواند خیابان‌ها را به محیط‌هایی امن برای ورزش، هنر، یادگیری و تعامل اجتماعی تبدیل کند. تجربه شهرهایی همچون سانتیاگو، کپنهاگ، سئول، ملبورن و ونکوور ثابت کرده است که سرمایه‌گذاری در چنین پروژه‌هایی نه‌تنها امنیت و سلامت نسل جوان را تضمین می‌کند، بلکه کیفیت زندگی شهری را ارتقا می‌دهد و حس تعلق اجتماعی را در میان نوجوانان و جوانان تقویت می‌کند.
برلین؛ شهری برای گرافیتی، موسیقی و ورزش جوانان
شهرداری برلین در محله فریدرشاین با همراهی گروه‌های جوانان محلی دست به اجرای پروژه‌ای زده که هدف اصلی آن خلق فضایی عمومی ویژه نوجوانان و جوانان است تا نه‌تنها پاسخگوی نیازهای ورزشی و هنری آنان باشد، بلکه بستری برای شکل‌گیری تعاملات اجتماعی و تقویت حس تعلق به محله فراهم کند. دیوارهایی برای گرافیتی قانونی در نظر گرفته شده است تا جوانان بتوانند آزادانه هنر خیابانی خود را به نمایش بگذارند.
زمین‌های ورزشی چندمنظوره در این محله ساخته شده است تا امکان فعالیت‌های گروهی و رقابتی فراهم شود و محوطه‌های باز برای اجرای موسیقی خیابانی طراحی شده است تا انرژی و خلاقیت نسل جوان در قلب محله جریان پیدا کند. طراحی این پروژه بر پایه اصول ایمنی و انعطاف‌پذیری انجام شده است به‌گونه‌ای که سازه‌ها و تجهیزات بتوانند در برابر شرایط متغیر آب‌وهوایی مقاومت کنند و استفاده از آن‌ها در تمام طول سال امکان‌پذیر باشد. این نگاه آینده‌نگرانه موجب شده است که فضا نه‌تنها کارکردی موقت، بلکه نقشی پایدار در زندگی روزمره جوانان ایفا کند.
شهرداری پیش از هر اقدام عمرانی از طراحی دیوارهای گرافیتی قانونی گرفته تا ایجاد زمین‌های ورزشی چندمنظوره و محوطه‌های باز برای اجرای موسیقی خیابانی، جلسات مشورتی متعددی با جوانان محله برگزار می‌کرد تا دیدگاه‌ها و خواسته‌های آنان شنیده شود. این جلسات به بستری تبدیل شده بود که نوجوانان و جوانان بتوانند آزادانه ایده‌های خود را مطرح کنند. بسیاری از عناصر نهایی پروژه بر اساس همین پیشنهادها شکل گرفت و همین امر موجب شد فضا به‌طور کامل با نیازهای نسل جوان هماهنگ باشد.
این مشارکت مستقیم حس مالکیت و تعلق اجتماعی را در میان جوانان تقویت کرد. وقتی جوانان می‌بینند که ایده‌هایشان به واقعیت تبدیل شده است، حضورشان در محله معنا تازه‌ای پیدا می‌کند. پس از اجرای پروژه، میزان رفتارهای پرخطر در خیابان تا ۲۰ درصد کاهش یافته و مشارکت جوانان در فعالیت‌های اجتماعی تا ۳۵ درصد افزایش داشته است، همچنین استفاده از زمین‌های ورزشی و فضاهای هنری توسط نوجوانان به‌طور قابل توجهی رشد کرده و رضایت ساکنان محله از کیفیت زندگی شهری افزایش یافته است. این نتایج نشان می‌دهد که طراحی شهری با محوریت جوانان می‌تواند تأثیر مستقیم بر امنیت اجتماعی و تعامل فرهنگی داشته باشد.
خیابان‌های هنری ملبورن؛ جایی که دیوارها سخن می‌گویند
ملبورن با استفاده از نقاشی‌های دیواری و اینستالیشن‌های هنری، خیابان‌های مرکزی خود را به محیطی جذاب و الهام‌بخش برای نوجوانان و جوانان تبدیل کرده است. دیوارهای بزرگ شهری به بوم‌های هنری تبدیل شده و آثار تعاملی در مسیرهای پیاده‌روی نصب شده است تا رفت‌وآمد روزانه نسل جوان به تجربه‌ای متفاوت و یک ماجراجویی فرهنگی روزانه بدل شود. این تغییرات شامل بازطراحی دیوارها، نصب سازه‌های هنری و ایجاد مسیرهای امن برای توقف و تعامل است.
دیوارها و فضاهای عمومی با مصالح مقاوم در برابر شرایط آب‌وهوایی پوشانده شده‌اند تا نقاشی‌ها و آثار هنری در برابر باران و آفتاب دوام بیاورند. سازه‌های هنری مدرن و مقاوم در نقاط مختلف خیابان نصب شده‌اند تا جلوه بصری تازه‌ای ایجاد کنند و امکان تعامل مستقیم با هنر را برای جوانان فراهم سازند. مسیرهای ویژه‌ای در این خیابان‌ها طراحی شده است تا افراد بتوانند در امنیت کامل توقف کنند، آثار را تماشا کنند و با دوستانشان به گفت‌وگو بپردازند، بی‌آنکه مزاحم جریان ترافیک یا رفت‌وآمد دیگران شوند.
شهرداری ملبورن با همکاری هنرمندان جوان و دانشگاه‌های هنر، فضایی را طراحی کرده است که علاوه‌بر زیبایی بصری، بستری برای بروز خلاقیت و تعامل اجتماعی باشد. نوجوانان و جوانان می‌توانند در این خیابان‌ها آثار خود را به نمایش بگذارند، در کارگاه‌های هنری شرکت کنند و در پروژه‌های جمعی نقاشی دیواری مشارکت داشته باشند. هنرمندانی همچون کسپر لوکاس کارگاه‌های خیابانی برای مدارس و گروه‌های جوانان برگزار می‌کنند. در این کارگاه‌ها نوجوانان از مراحل ابتدایی طراحی تا اجرای کامل یک اثر خیابانی را تجربه می‌کنند و در پایان، آثارشان بخشی از فضای شهری می‌شود. این رویکرد موجب شده است خیابان‌ها از مسیرهای فقط عبوری به محیطی فرهنگی و آموزشی تبدیل شوند.
خیابان‌های هنری ملبورن سالانه بیش از ۵۰۰ هزار بازدیدکننده دارند و به یکی از جاذبه‌های فرهنگی شهر تبدیل شده‌اند. حضور گردشگران بین‌المللی در این خیابان‌ها ارزش اقتصادی و فرهنگی شهر را افزایش داده است. میزان مشارکت جوانان در پروژه‌های هنری شهری تا ۴۵ درصد افزایش یافته و رضایت ساکنان از کیفیت زندگی شهری رشد قابل توجهی داشته است.
سوپر بلاک‌های بارسلونا؛ خیابان‌هایی آزاد برای هنر و زندگی
پروژه سوپر بلاک‌ها در بارسلونا یکی از مهم‌ترین نمونه‌های بازطراحی شهری با محوریت نوجوانان و جوانان است. این طرح با هدف کاهش ترافیک و بازپس‌گیری خیابان‌ها برای مردم اجرا شده و خیابان‌های پرتردد به بلوک‌های بزرگ‌تر تقسیم شده‌اند تا ورود خودروها به‌شدت محدود شود. فضاهای آزاد به مسیرهای دوچرخه‌سواری، زمین‌های ورزشی و فضاهای هنری تبدیل شده‌اند. این تغییرات شامل بازطراحی کامل شبکه خیابانی، نصب تجهیزات ایمنی و ایجاد زیرساخت‌های جدید برای حمل‌ونقل پایدار است.
این پروژه با همکاری معماران شهری، متخصصان حمل‌ونقل و جامعه‌شناسان طراحی شد. تمرکز اصلی بر ایجاد محیطی امن برای نوجوانان و جوانان بود تا بتوانند آزادانه دوچرخه‌سواری کنند، در فعالیت‌های هنری مشارکت داشته باشند و از خیابان‌ها به‌عنوان فضایی برای تعامل اجتماعی استفاده کنند. برنامه‌های فرهنگی و آموزشی گوناگونی در این فضاها برگزار می‌شود تا نسل جوان بتواند علاوه‌بر سرگرمی، مهارت‌های اجتماعی و فرهنگی خود را تقویت کند.
پروژه سوپر بلاک‌ها با حمایت مالی شهرداری بارسلونا و اتحادیه اروپا اجرا شد. بخش عمده هزینه‌ها صرف بازطراحی خیابان‌ها، نصب تجهیزات ایمنی و ایجاد فضاهای فرهنگی شد. این سرمایه‌گذاری علاوه‌بر بهبود کیفیت زندگی شهری، ارزش اقتصادی و گردشگری منطقه را نیز افزایش داد و بارسلونا را به یکی از پیشگامان جهانی در زمینه طراحی شهری پایدار و جامعه‌محور تبدیل کرد.
داده‌های اجتماعی نشان می‌دهد که میزان مشارکت نوجوانان و جوانان در فعالیت‌های هنری و فرهنگی رشد چشمگیری داشته است. خیابان‌های آزادشده به محل اجرای نقاشی‌های دیواری، کارگاه‌های هنری و رویدادهای اجتماعی تبدیل شده‌اند و حضور جوانان در این برنامه‌ها تا ۳۵ درصد بیشتر شده است. رضایت ساکنان از کیفیت زندگی شهری نیز به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است و بسیاری از خانواده‌ها اعلام کرده‌اند که محله‌هایشان پس از اجرای پروژه، محیطی دوستانه‌تر و اجتماعی‌تر برای فرزندانشان شده است.
سوپرکیلن؛ پارکی با رنگ‌ها و فرهنگ‌های جهان
پارک سوپرکیلن در منطقه نوربروی کپنهاگ به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های طراحی شهری با محوریت نوجوانان و جوانان شناخته شده و توانسته است جایگاهی ویژه در میان پروژه‌های نوآورانه شهری پیدا کند. این پارک با مساحت ۳۰ هزار متر مربع، به سه بخش اصلی تقسیم شده است: میدان قرمز برای فعالیت‌های ورزشی و اجتماعی طراحی شده است، میدان سیاه محلی برای برگزاری رویدادهای فرهنگی است و پارک سبز که فضایی برای آرامش و تعامل اجتماعی فراهم کرده است. طراحی این فضاها به‌گونه‌ای انجام شده است که جوانان بتوانند در محیطی امن و جذاب ورزش کنند، موسیقی اجرا کنند و با حضور در جمع‌های دوستانه، تجربه‌ای متفاوت از زندگی شهری داشته باشند.
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این پروژه وارد کردن تجهیزات و اشیای فرهنگی از ۶۰ کشور مختلف است. تاب‌هایی از عراق، نیمکت‌هایی از برزیل، چراغ‌های نئون از قطر و تیرهای چراغ برق از امارات تنها بخشی از عناصری است که در پارک نصب شده‌اند. این تنوع فرهنگی نه‌تنها محیطی جذاب برای بازی و یادگیری فراهم کرده، بلکه حس احترام به تفاوت‌ها و تعلق اجتماعی را در میان نوجوانان و جوانان تقویت کرده است. سوپرکیلن به فضایی چندفرهنگی تبدیل شده است که نسل جوان در آن با فرهنگ‌های مختلف آشنا شوند و هویت اجتماعی خود را در محیطی باز و آزاد شکل دهند.
سوپرکیلن سالانه بیش از یک میلیون بازدیدکننده دارد و بخش قابل توجهی از آن‌ها نوجوانان و جوانان هستند که از امکانات ورزشی و فرهنگی پارک استفاده می‌کنند. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد میزان مشارکت جوانان در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی پس از افتتاح این پارک تا ۴۰ درصد افزایش یافته و رضایت ساکنان محله نوربروی از کیفیت زندگی شهری به‌طور چشمگیری رشد کرده است. این آمارها نشان داده‌اند که پارک توانسته تأثیر مستقیمی بر ارتقای کیفیت زندگی و افزایش تعامل اجتماعی در محله داشته باشد.
سرمایه‌گذاری این پروژه توسط شهرداری کپنهاگ، بنیادهای فرهنگی و اتحادیه اروپا انجام شد و بخش عمده هزینه‌ها صرف واردات تجهیزات از کشورهای مختلف و بازطراحی فضاهای عمومی شد. نتیجه این سرمایه‌گذاری نه‌تنها افزایش ارزش اجتماعی و فرهنگی محله بود، بلکه به جذب گردشگران و ارتقای جایگاه کپنهاگ به‌عنوان یکی از شهرهای پیشرو در طراحی شهری جامعه‌محور کمک کرد.
خلاقیت در ونکوور دوستدار جوان
ونکوور در سال‌های اخیر با تمرکز ویژه بر طراحی شهری برای نوجوانان و جوانان توانسته جایگاه خود را به‌عنوان یکی از شهرهای پیشرو در این حوزه تثبیت کند. شهرداری این شهر با ایجاد مسیرهای دوچرخه‌سواری ایمن و شبکه‌های پیاده‌روی جداگانه، امکان رفت‌وآمد مستقل و سالم را برای نسل جوان فراهم کرده است. مسیرها با تجهیزات ایمنی مدرن، علائم راهنمایی و نورپردازی مناسب طراحی شده‌اند تا خطرات ناشی از ترافیک و تصادفات به حداقل برسد.
ابعاد تخصصی این طرح نشان می‌دهد که شهرداری ونکوور تنها به زیرساخت‌های فیزیکی بسنده نکرده و با همکاری متخصصان سلامت عمومی و جامعه‌شناسان، رویکردی جامع برای ارتقای کیفیت زندگی جوانان به کار گرفته است. فضاهای عمومی نوآورانه‌ای طراحی شده‌اند که ترکیبی از سرگرمی، ورزش و یادگیری هستند. زمین‌های ورزشی چندمنظوره، پارک‌های مجهز به تجهیزات مدرن و فضاهای باز برای اجرای موسیقی و هنر خیابانی محیطی فراهم کرده‌اند که نوجوانان و جوانان بتوانند خلاقیت خود را بروز دهند و هویت اجتماعی‌شان را شکل دهند.
پس از اجرای این پروژه، میزان استفاده از دوچرخه در میان جوانان ۴۰ درصد افزایش یافته و رضایت خانواده‌ها از کیفیت زندگی شهری رشد قابل توجهی داشته است. بررسی‌های انجام‌شده نشان داده‌اند که میزان تعامل اجتماعی میان نوجوانان در فضاهای عمومی جدید ۳۰ درصد افزایش یافته و سطح فعالیت بدنی آنان به‌طور چشمگیری ارتقا یافته است. این نتایج نشان می‌دهد که طراحی شهری با محوریت جوانان نه‌تنها بر سلامت جسمی آنان تأثیر مثبت دارد، بلکه بر روحیه و تعامل اجتماعی‌شان نیز اثرگذار است.
