بیمهری نسبت به همتآباد و ساکنان آن، جملهای است که میتوان در وصف کمبودهایی که از جانب مسئولان شهری برای این روستا و مردم آن ایجاد شده، گفت. با وجود اینکه مسئولان این روستا تلاشهای زیادی در راستای رفع مشکلات انجام دادهاند؛ اما این تلاشها به دلیل بیتوجهی مسئولان شهری تا الان آنطور که باید نتیجهبخش نبوده است.
در گزارشی با عنوان «سایه بیهمتی بر سر همتآباد» شرحی از مشکلات مردم این روستا را عنوان کردیم و انبارهای ضایعات و نبود دبیرستان دخترانه از مواردی بود که دربارهشان مطالبه جدی وجود داشت. پیگیری برای اینکه بدانیم تا به حال چه اقدامی به منظور بهبود شرایط صورت گرفته و چرا این مسائل بسیار مهم که به طور جدی با سلامت مردم و موفقیت نسل آینده مرتبط هستند، حل نشدهاند، به گفتوگو با عضو شورای این روستا منجر شد.
تلاشهای بیثمر برای پای کار آمدن مسئولان
مرتضی حسینی کیا با اشاره به شیوهنامه ساماندهی و واگذاری عملیات اجرایی پسماندها به افراد حقیقی و حقوقی گفت: این نامه کلی وزیر کشور به استانداران است که طبق آن وظیفه برنامهریزی، ساماندهی، مراقبت و عملیات اجرایی مربوط به تولید، جمعآوری، ذخیرهسازی، جداسازی، حمل و نقل، بازیافت، پردازش، دفع، آموزش و اطلاعرسانی همه پسماندها غیر از صنعتی و ویژه در شهرها و حریم آنها به عهده شهرداریها به عنوان مدیریت اجرایی این گونه پسماندها قرار دارد و در متن آن آمده است «برخی اشخاص حقیقی و حقوقی، غیرمجاز، بدون ساز و کار قانونی و نظارتی با قصد سوداگری و سودجویی در این حوزه فعالیت میکنند که عدم ساماندهی و مدیریت آنها سبب بروز مشکلات محیط زیستی، بهداشتی، امنیتی، اجتماعی و اقتصادی میشود. بنابراین با هدف ارائه شیوه اقدام و ایجاد وحدت رویه به منظور ساماندهی صدور مجوزهای فعالیت همه اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در حوزه پسماند، شیوهنامه نحوه ساماندهی و واگذاری عملیات اجرایی پسماندها به اشخاص حقیقی و حقوقی که توسط سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور و با همکاری سایر دستگاههای ذیربط تهیه و تدوین شده، ابلاغ میشود».
وی افزود: با توجه به این شیوهنامه، ساماندهی انبارها کاری است که شهرداری مشهد موظف به انجام آن شده؛ اما هیچ اقدامی در این راستا صورت نگرفته است. اگر در همتآباد انبارهای ضایعات ساماندهی شوند، ما مشکلی با فعالیت آنها نداریم. درخواست این است که یک متولی بیاید و این انبارها را ساماندهی و پلاکگذاری کند. دوربین نصب شود و خودروهای این انبارها را کنترل کنند.
سودهای کلان برای شهرداری، آلودگی برای ساکنان
عضو شورای روستای همتآباد ادامه داد: با وجود اینکه بخشداری پیگیر این مسئله است؛ اما حوزه روستایی چارچوبی دارد و برای محدودههایی که خارج از طرح هادی روستا قرار دارند، دهیاری، شورای روستا یا بخشداری نمیتوانند کاری انجام دهند و به شهرداری ارتباط دارد. در حال حاضر شهرداری یکی از مناطق مشهد، تنها از یک انبار ضایعات در همتآباد بابت جمعآوری ضایعات آن ماهانه ۲۰۰میلیون تومان عوارض دریافت میکند. این هزینه باید در روستا و برای مردم آن صرف شود، نه اینکه تنها زباله و آلودگی آن سهم ما باشد. اگر مجوزهای لازم به ما داده شود، در مدت ۶ ماه انبارهای ضایعات را ساماندهی خواهیم کرد.
حتی جریمه هم چارهساز نیست
حسینی کیا با اشاره به اینکه قرار بوده شهرداری مکانهای مشخصی را برای جابهجایی انبارها اختصاص دهد، بیان کرد: هیچ خبری از این موضوع نیست و نه تنها یکی از این انبارها جابهجا نشده؛ بلکه روز به روز هم آلودگی آنها بیشتر شده است. ما این انبارها را به محیط زیست معرفی میکنیم و جریمه هم میشوند؛ اما جریمهها در برابر درآمدهای میلیاردی این انبارها هیچ بوده و جریمههای مقطعی هم هیچ اتفاق مثبتی را رقم نزده است.
وقف بیثمر!
وی با گلایه از اینکه مسئله دبیرستان مقطع دوم روستا با وجود پیگیریهای چند ساله سرانجامی نداشته، گفت: پس از چهار سال پیگیری توانستیم یک کد مشترک با دبستان روستا برای دانشآموزانی که در پایههای هفتم، هشتم و نهم تحصیل میکنند، بگیریم و تا حد ممکن از ترک تحصیل کردن دختران روستا در این مقطع جلوگیری به عمل بیاوریم؛ اما همچنان پیگیریهای ما برای مدرسه دخترانه متوسطه دوم که در حال حاضر دانشآموزان پسر روستای گرجی سفلی از آن استفاده میکنند، به نتیجهای نرسیده؛ هرچند واقف این زمین را به منظور مدرسه دخترانه وقف کرده؛ اما دختران ما برای تحصیل در مقطع متوسطه دوم هنوز بلاتکلیف هستند.
نبود دبیرستان پسرانه در منطقهای گسترده
هرچند روابط عمومی اداره کل آموزش و پرورش در جوابیهای با این توضیح که ۹ کد مدرسه دخترانه متوسطه اول در این محدوده وجود دارد و هیچ دبیرستان پسرانه دوره دومی تا انتهای جاده سیمان دایر نیست و به همین دلیل کاربری مدرسه تغییر کرده، به پیگیری این رسانه و گلایه خانوادهها پاسخ داد، این پرسش همچنان وجود دارد که نظر واقف این مدرسه و وقفنامه آن دقیقاً در زمان تصمیمگیری برای تغییر جنسیت دانشآموزان این مدرسه چقدر مورد توجه مسئولان بوده و آیا اصلاً به حکم شرعی آن توجه شده است؟ هرچند نبود یک دبیرستان پسرانه در محدودهای با این وسعت زیاد، تعداد مهاجران داخلی و خارجی بالا و دانشآموزانی که تعدادشان کم هم نیست، در جای خودش اهمیت دارد و بیشتر نشاندهنده بیتوجهی متولیان به مسئلهای است که به طور مستقیم با آینده نسل جوان کشور ارتباط دارد!
کمکاری از شهرداری است
از آنجایی که مسئله انبارهای ضایعات روستای همتآباد به طور مستقیم به سلامت و امنیت مردم مربوط میشود، به سراغ بخشدار بخش مرکزی مشهد رفتیم تا از اقدامهای این بخشداری برای ساماندهی و مدیریت انبارهای ضایعات مطلع شویم.
وحید سلیمانی مقدم ضمن ابراز گلایه از اینکه شهرداری همکاری لازم را برای ساماندهی این انبارها ندارد، اظهار کرد: از انباردارها بپرسید عوارض را به چه ارگانی میپردازند؟ بودجه نظافت خیابان و کوچههای روستا را بخشداری تأمین میکند؛ اما عوارض را نیروهای اجرایی شهرداری دریافت میکنند. بارها گفته شده اختیار رسیدگی به این انبارها را به بخشداری واگذار کنید تا به آنها رسیدگی شود؛ اما وقتی اختیاری به ما داده نشده، چطور مسئله را حل کنیم؟
وی ادامه داد: این حوزه به طور علنی حوزه شهرداری منطقه ۳ است و طبق بررسیها متولی کسی است که عوارض دریافت میکند. مسئله را در شورای تأمین هم مطرح کردیم و قرار بود دهیار ما شهرکی را برای ساماندهی این اوضاع ایجاد کند تا بتوانیم انبارهای ضایعات را مدیریت کنیم؛ اما از سوی شهرداری هیچ همکاری انجام نمیشود. در صورتی که اختیارات لازم به ما داده شود، در مدت سه ماه اوضاع را ساماندهی خواهیم کرد.
انبارهایی بدون متولی!
تماس خبرنگار ما با شهرداری منطقه ۳ مشهد درباره موضوع انبارهای ضایعات با این پاسخ مواجه شد که رسیدگی به این مسئله در حوزه خدمات شهرداری نیست و باید از معاونت خدمات شهری پرسیده شود که دقیقاً چه کاری در زمینه رسیدگی به انبارهای ضایعات روستای همتآباد انجام شده و تماس با این سازمان هم در نهایت خبرنگار ما را به طرح پرسش از سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فراوردههای کشاورزی رساند و آنچه از پاسخ این سازمان برداشت میشود، این است که برخورد با انبارهای ضایعات و سایر مشاغل مزاحم آلاینده توسط کمیسیون بند ۲۰ شهرداری تنها داخل شهر انجام میشود و اگر قرار است اقدامی در این راستا صورت بگیرد، دهیاری باید موضوع را از ارگانهای دیگر پیگیری کند و سایت شترک، شاهنامه و مهدیآباد هم برای ساماندهی این انبارها پیشبینی شدهاند.
ستاد حاشیه شهر، تنها هماهنگکننده است
در میان همه سازمانهایی که به نوعی میتوانند نقشی در ساماندهی برخی مشکلات این روستا داشته باشند، ستاد حاشیه شهر به این دلیل که منحصراً نام حاشیه شهر را یدک میکشد، پررنگتر است. پس برای اینکه بدانیم این ستاد چه اقدامهایی در این راستا انجام داده، به سراغ مسئول پهنه شهید رستمی رفتیم.
علی رستمی با اشاره به فعالیتهای فرهنگی انجام شده در روستای همتآباد گفت: فعالیتهای فرهنگی، تربیتی و اجتماعی از جمله مواردی هستند که توسط این ستاد صورت گرفته و در زمینه معضلاتی مثل کارگاهها و انبارهای این روستا چندین جلسه برگزار شده و سعی کردیم با ایجاد هماهنگی میان مسئولان روند رسیدگی به این موضوعات را تسریع کنیم؛ اما در واقع ما ستاد هماهنگکننده هستیم و کار خاصی انجام ندادهایم؛ چون نه بودجه داریم و نه مسئولیت عمرانی. ما وظیفه داریم راه را برای مردم باز کنیم.
وی افزود: در زمینههای فرهنگی، تربیتی، اجتماعی و حتی فعالیتهای عمرانی از طریق مساجد این منطقه اقدام کردیم. این منطقه با اینکه امکانات محدودی دارد؛ اما از فضای همدل، پویا و زندهای برخوردار است و این پویایی خودش را در مناسبتهای مختلفی مثل اعیاد مذهبی و ماههای محرم و صفر نشان میدهد.
وعده کافی است، به عمل کار برآید
هرچند مسئولان مختلف برای برطرف شدن مشکلات همتآباد وعدههایی دادهاند؛ اما شواهد نشان میدهد دستکم تا الان و با وجود پیگیری مسئولان این روستا، اقدام چندان مؤثری برای حل مسائلی که نادیده گرفتن آنها میتواند به چالشهای بهداشتی و محیط زیستی منجر شود، صورت نگرفته است. البته نمیتوان نقش فعالیتهای فرهنگی و تأثیر آن را نادیده گرفت؛ اما نکته اصلی این است که آیا این فعالیتهای فرهنگی، کمبود امکانات و کمکاری مسئولان شهری در رسیدگی به مسائل مهم و بنیادی این روستا را جبران خواهد کرد؟