به گزارش خبرگزاری ایمنا، مانور زلزله چیست و چرا مانور زلزله ۱۴۰۴ تا این حد مهم بود؟ در این مطلب از ایمنامگ، تمام جزئیات مانور، اهداف، مراحل اجرا، آموزشهای حیاتی و نکات نجاتبخش را که هر خانواده، دانشآموز و شهروند باید بداند، به زبان ساده و کاربردی میخوانید.
مانور زلزله چیست و چرا برگزار میشود؟
اگر زلزله یک «اتفاق ناگهانی» است، مانور زلزله دقیقاً تمرینی است برای اینکه در آن چند ثانیه طلایی بدانیم چه باید بکنیم. مانور زلزله یک برنامه آموزشی، تمرینی و هماهنگشده است که با هدف کاهش تلفات، افزایش سرعت واکنش و آموزش رفتارهای صحیح در زمان زلزله برگزار میشود.
در مدارس، ادارات، محلهها و حتی مجتمعهای مسکونی، مانور زلزله کمک میکند افراد:
- رفتار درست هنگام لرزش را یاد بگیرند.
- مسیرهای خروج امن را بشناسند.
- بدانند بعد از لرزش چه کنند و چه نکنند.
- با نقش دستگاههای امدادی آشنا شوند.
- و مهمتر از همه، ترس غیرمنطقی را با «آگاهی» جایگزین کنند.
هدف این مانورها فقط آموزش نیست؛ هدف ساختن ذهنی آماده برای لحظهای است که هیچکس فرصت فکر کردن ندارد.
مانور زلزله ۱۴۰۴؛ مهمترین نکات و اهداف
مانور زلزله ۱۴۰۴ با همکاری پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی، سازمان مدیریت بحران کشور، جمعیت هلالاحمر و وزارت آموزشوپرورش اجرا شد. امسال تمرکز اصلی بر سه محور بود:
آموزش مهارتهای فوری و نجاتبخش زلزله
پناهگیری صحیح با روش «بنشین – پناه بگیر – محکم نگه دار»، استفاده از میز یا نقاط امن، محافظت از سر و گردن و دوری از شیشهها از اصلیترین بخشهای آموزش بود.
تمرین خروج امن
پس از پایان لرزش، خروج از ساختمان با سرعت مناسب اما بدون panic تمرین شد. مربیان به دانشآموزان آموزش دادند:
- از راهپله استفاده کنند، نه آسانسور؛
- دستها را روی سر بگیرند؛
- در جای تعیینشده صف بسته و منتظر ارزیابی بمانند.
هماهنگی بین نهادهای امدادی
در مانور ۱۴۰۴ علاوه بر آموزش مدارس، سناریوی امداد اولیه، اطفا حریق اولیه، ارزیابی مصدوم و گزارشدهی نیز اجرا شد.
مهمترین سناریوهای مانور زلزله ۱۴۰۴ چه بود؟
برای اینکه مانور فقط یک تمرین ساده نباشد، چند سناریوی واقعیسازیشده اجرا شد:
سناریوی اول: لرزش اولیه و پناهگیری
با صدای آژیر، دانشآموزان به سرعت زیر میز یا کنار دیوارهای باربر قرار گرفتند. مربیان روی موارد زیر تأکید داشتند:
- دوری از پنجره
- فاصله گرفتن از قفسهها
- محافظت از سر با کیف یا دست
سناریوی دوم: خروج از ساختمان
بعد از «پایان لرزش» زنگ خروج اضطراری زده شد. دانشآموزان از مسیرهای خروج که قبلاً آموزش دیده بودند، بیرون رفتند و مقابل آموزگار خود صف بستند.
سناریوی سوم: آتشسوزی یا حادثه ثانویه
بهطور نمادین آتشسوزی کوچک شبیهسازی شد تا تیمهای اطفا حریق مدرسه روش صحیح استفاده از خاموشکن دستی را نمایش دهند.
سناریوی چهارم: امداد اولیه
مربیان هلالاحمر آموزشهای کوتاه و کاربردی ارائه دادند:
- ارزیابی اولیه مصدوم
- چک کردن تنفس
- بانداژ ساده
- کنترل خونریزی
- زمان صحیح جابهجایی مصدوم
آموزشهای کلیدی مانور زلزله ۱۴۰۴
- پناهگیری درست: مهمترین بخش، همین مرحله است. «چند ثانیه نخست» بیشترین نقش را در حفظ جان دارد.
- خروج بدون شتاب: بسیاری از تلفات در زلزلهها، هنگام خروج عجولانه از ساختمان رخ میدهد.
- شناخت نقاط امن خانه و مدرسه: نقاط امن در هر ساختمان متفاوت است؛ افراد باید آنها را از قبل بدانند.
- داشتن کیت ۷۲ ساعته
در مانور ۱۴۰۴ دوباره بر وسایل ضروری تأکید شد:
- ۳ بطری آب
- غذاهای کنسروی
- چراغ قوه و باتری
- پتو
- لباس اضافی
- داروهای ضروری
- کپی مدارک
- پاوربانک شارژ شده
مانور زلزله فقط برای مدارس نیست!
اگرچه بیشتر مردم مانور زلزله را با مدارس بهخاطر میسپارند، اما این تمرین برای:
- ادارات
- بیمارستانها
- مجتمعهای مسکونی
- مراکز خرید
- بانکها
- سازمانهای خدماتی
- و حتی محلهها
اجرا میشود.
یکی از اهداف ملی مانور ۱۴۰۴، ایجاد تیمهای واکنش سریع محلی بود؛ گروههایی از اهالی هر محله که بتوانند قبل از رسیدن امدادگران حرفهای، کمکهای اولیه را آغاز کنند.
چگونه خودمان یک «مانور کوچک خانگی» برگزار کنیم؟ (راهنمای عملی)
برای ارتقای ایمنی خانواده، یک مانور کوتاه در خانه میتواند همه چیز را تغییر دهد. کافی است این مراحل ساده را اجرا کنید:
مرحله ۱: محلهای امن خانه را مشخص کنید
- کنار ستون
- گوشههای داخلی
- زیر میز محکم
مرحله ۲: پناهگیری را تمرین کنید
با گفتن «زلزله شد!» اعضای خانواده باید بلافاصله پناه بگیرند. این کار ترس را کم و ذهن را آماده میکند.
مرحله ۳: مسیر خروج را بررسی کنید
درها باید قفل نباشند، مانع در راه قرار نگیرد، کف سر نلغزد.
مرحله ۴: محل تجمع بیرون از ساختمان را تعیین کنید
یک نقطه امن در کوچه یا حیاط انتخاب کنید.
مرحله ۵: کیت اضطراری آماده کنید
در مکانی قابل دسترسی قرار دهید.
چرا مانور زلزله مؤثر است؟ ۳ دلیل علمی
- کاهش خطای انسانی: در لحظه بحران، انسان به جای فکر کردن، طبق عادت عمل میکند. مانور دقیقاً این عادت را «درست» میسازد.
- کاهش تلفات ثانویه: بر اساس تجربه زلزلههای اخیر، بسیاری از آسیبها از مواردی مانند فرار عجولانه، شکستن شیشهها یا ازدحام ایجاد میشود.
- افزایش هماهنگی و سرعت عمل: وقتی هر فرد نقش خود را بداند، روند امداد و خروج بسیار سریعتر و کمخطرتر انجام میشود.
مانور زلزله ۱۴۰۴ چه پیام مهمی برای ما دارد؟
پیام اصلی این مانور ساده اما حیاتی است: آمادگی هزینه بسیار کمتری از بحران دارد.
زلزله خبر نمیدهد؛ اما آمادگی میتواند اثرات آن را به حداقل برساند. مانور ۱۴۰۴ تنها یک تمرین نبود، بلکه یادآوری بود که:
- خانوادهها باید آموزش ببینند.
- مدارس باید آماده باشند.
- مسیرهای خروج باید مشخص باشد.
- تیمهای محلی باید تشکیل شوند.
- کیت اضطراری باید همیشه آماده باشد.
پرسشهای مهم درباره مانور زلزله
مانور زلزله چند بار در سال برگزار میشود؟
بهصورت سراسری یک بار، اما مدارس و ادارات تشویق میشوند سالی ۲ تا ۳ بار تمرین جداگانه داشته باشند.
در مانور ۱۴۰۴ دانشآموز چه مهارتی یاد گرفت؟
پناهگیری صحیح، خروج ایمن، آرامسازی اضطراب، اطفای حریق اولیه و کمکهای اولیه ساده.
اگر کسی حین مانور آسیب ببیند چه میشود؟
مسئولان مدرسه یا مربیان هلالاحمر پروتکل امدادی را اجرا میکنند و روند ثبت و بررسی حادثه انجام میشود.
مانور زلزله ۱۴۰۴ یک تمرین نمادین نبود؛ یادآوری جدی بود از اینکه خطر زلزله همیشه در کمین است و آمادگی، تنها سپر ماست. آموزشهایی مانند پناهگیری، خروج صحیح، شناخت نقاط امن و داشتن کیت اضطراری، مهارتهایی ساده اما حیاتیاند که میتوانند در روز حادثه جان انسانها را نجات دهند.
ایمنی از «دانستن» شروع میشود و با «تمرین» ادامه پیدا میکند. امروز بهترین زمان برای تمرین، آموزش و آمادهسازی است.