همشهری‌آنلاین - مجیدجباری: صیادان چاف گیلان این روزها با پدیده‌ای رو به رو شده‌اند که حتی قدیمی‌های منطقه هم شبیه آن را به یاد ندارند. تقی فاضلی از ساکنان چاف می‌گوید: «سال‌های گذشته اگر تورها جایی گیر می‌کرد، معمولا پای لنگر کشتی‌ها یا زباله‌های دریا در میان بود، اما امسال تورهای ماهیگیری (پره) به حجم‌هایی سخت و سیمانی رنگ برخورد می‌کند که مثل تپه‌های سنگی از کف خزر بیرون زده‌اند.» روایت‌های محلی از سکوهای نفتی تا زمین‌لرزه اخیر دست‌به‌دست می‌شود، اما سرنخ‌های علمی مسیر دیگری را نشان می‌دهد.
پدیده‌ای تازه در ساحل چاف ذهن صیادان محلی را مشغول کرده است. تورهای پره که سال‌های گذشته گاه به لنگر کشتی‌ها یا توده‌های معمول کف دریا گیر می‌کرد، امسال به جسم‌هایی سخت، فشرده و سیمانی‌رنگ برخورد می‌کند. تقی فاضلی، از اهالی چاف که از نزدیک با این موضوع روبه‌رو شده، توضیح می‌دهد: «غواص که فرستادیم پایین، دیدیم حجم‌هایی دو سه متری مثل سنگ از کف دریا بیرون زده است. بخشی را شکستیم و از دریا بیرون کشیدیم اما بخش از این توده‌های سنگی سر جایش مانده است.»
او ادامه می‌دهد: «برخی از افراد محلی منبع این سنگ‌ها را پسماند سکوهای نفتی می‌دانند و برخی دیگر آن را پیامد زمین‌لرزه چند ماه پیش تصور می‌کنند. مواد بالا آورده‌شده شبیه ساروج یا بتن هستند، اما پس از چند روز زیر آفتاب سفتی خود را از دست می‌دهند.»
برای بررسی علمی این ماجرا با یک زمین‌شناس و زلزله‌شناس گفت‌وکو کردیم. دکتر مهدی زارع در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین ارتباط این پدیده با زمین‌لرزه اخیر را رد می‌کند و منشا آن را در فرآیندهای رسوب‌گذاری طبیعی می‌داند.
او می‌گوید: «رسوبات حمل‌شده توسط رودخانه‌ها و جریان‌های ساحلی در گذر زمان در کف خزر فشرده و تا حدی سیمانی می‌شوند. پایین‌رفتن سطح آب باعث شده صیادان در عمق‌های کمتر تور بیندازند و همین برخورد بیشتری با این توده‌های سخت به‌وجود می‌آورد.»
زارع تاکید می‌کند که در مناطقی که مثل چالوس و رامسر که البرز به دریا نزدیک است، ساحل و بستر خزر سنگی‌تر و ناهموارتر است، در حالی‌که در سواحل پست‌تر نظیر نور و محمودآباد این وضعیت کمتر دیده می‌شود. بنابراین وجود نواحی رسوبی سخت در چاف نیز به دلیل موقعیت جغرافیایی این منطقه می‌تواند به همین دلیل باشد.
این استاد زمین شناسی تصریح می‌کند: «به عقیده من آنچه صیادان چاف از آن به‌عنوان سنگ‌های سیمانی‌رنگ یاد می‌کنند، نه بقایای سکوهای نفتی و نه پیامد مستقیم زمین‌لرزه است. بلکه فرآورده طبیعی رسوب‌گذاری و تحکیم مواد در بستر خزر است. فرآیندی که سال‌ها در سکوت ادامه داشته و اکنون با کاهش سطح آب دریای کاسپین، خود را آشکارتر کرده است. این توده‌های سخت هرچند برای صیادان دردسر ایجاد کرده، اما در واقع بخشی از پویایی زمین‌شناختی دریای خزرند که اکنون بیشتر از گذشته دیده می‌شوند.»