به گزارش شهرآرانیوز، پس از امضای عقد ازدواج، یکی از مهمترین حقوق مالی زن، حق مطالبه مهریه است. مهریه میتواند در انواع مختلف و با مبالغ گوناگون تعیین شود. بااینحال، گاهی ممکن است زوجین هنگام عقد، مهریه مشخصی تعیین نکنند یا تصمیمگیری درباره آن را به زمان دیگری موکول کنند. در چنین شرایطی، براساس عرف هر منطقه و با توجه به ویژگیهای فردی و اجتماعی زن ازجمله تحصیلات، موقعیت خانوادگی و جایگاه اجتماعی مهریهای برای او تعیین میشود که «مهرالمثل» نام دارد. در این نوشتار، با مفهوم مهرالمثل و مبانی تعیین آن آشنا میشویم.
مهرالمثل بر چه اساسی تعیین میشود؟
هرچند در عرف، مهریه معمولاً هنگام عقد و در سند ازدواج ذکر میشود، اما از نظر قانونی هیچ الزامی برای تعیین آن در همان زمان وجود ندارد و زن و مرد میتوانند بعداً درباره آن توافق کنند.
براساس ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی، ملاک تعیین مهرالمثل، ویژگیهای خانوادگی و فردی زن مانند تحصیلات، جایگاه اجتماعی و خصوصیات مشابه است. این ویژگیها با مهریه زنان همرده او، اعم از بستگان، افراد همسن یا همطبقه اجتماعی مقایسه میشود و بر همان اساس، مهریه مناسب تعیین خواهد شد.
تعیین میزان مهرالمثل بر عهده دادگاه است و پس از بررسی کارشناسی، مبلغ نهایی بدون توجه به رضایت زوجین اعلام میشود.
شرایط تعیین مهرالمثل چیست؟
مهرالمثل زمانی برای زن تعیین میشود که مهریه در عقد مشخص نشده باشد یا توافق طرفین به هر دلیلی معتبر نباشد.
براساس ماده ۱۱۰۰ قانون مدنی، اگر مهریه تعیینشده مجهول، نامشروع یا فاقد مالیت باشد، مهرالمثل به زن تعلق میگیرد.
همچنین مطابق ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی، اگر عقد ازدواج باطل باشد و زن از بطلان آن بیاطلاع بوده باشد، باز هم مستحق مهرالمثل خواهد بود.
دادخواست مطالبه مهرالمثل
برای مطالبه مهرالمثل، ابتدا باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و دادخواست مربوط را ثبت کنید. پس از ارسال دادخواست به دادگاه، قاضی پرونده را بررسی میکند و اگر شرایط دریافت مهرالمثل فراهم باشد، حکم پرداخت آن را صادر خواهد کرد.
دادگاه صلاحیتدار برای رسیدگی به این موضوع، دادگاه خانواده است. در بیشتر موارد نیز قاضی برای تعیین دقیق میزان مهرالمثل، پرونده را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع میدهد.
نکتههای تکمیلی درباره مهرالمثل
اگر زوجین هنگام عقد دائم مهریه را تعیین نکرده باشند و بعداً به طلاق برسند، این موضوع باعث از بین رفتن حق مهریه زن نمیشود؛ زن همچنان مستحق دریافت مهرالمثل است.
اگر مهریه تعیینشده باطل باشد، مثلاً نامشروع یا فاقد ارزش مالی باز هم مهرالمثل جایگزین آن خواهد شد.
براساس ماده ۱۰۹۰ قانون مدنی، اگر تعیین مهریه به زن واگذار شده باشد، او نمیتواند مبلغی بیش از مهرالمثل برای خود تعیین کند؛ حتی در صورت رضایت شوهر.