به گزارش برنا؛ استان آذربایجان‌غربی با بیش از ۱۲ هزار کیلومتر راه و هم‌مرزی با چند کشور، از موقعیت راهبردی و حساسی در شبکه حمل‌ونقل کشور برخوردار است. گستردگی مسیرها و تعدد عوامل انسانی و فیزیکی، نگهداری و صیانت از حریم راهها را به چالشی اساسی تبدیل کرده و تجاوز به حریم جاده‌ها، حفاری‌های بدون مجوز و ساخت‌وسازهای غیرمجاز نه تنها ایمنی تردد را تهدید می‌کند، بلکه بار اجتماعی و اقتصادی سنگینی نیز بر استان تحمیل می‌کند.
حریم راهها به عنوان یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های حمل‌ونقل و سرمایه‌های ملی، نقش حیاتی در ایمنی، توسعه اقتصادی و دسترسی آسان به خدمات دارد و مدیریت صحیح آن علاوه بر تضمین ایمنی شهروندان، زمینه‌ساز اشتغال و توسعه پایدار منطقه‌ای است.
با وجود اقداماتی همچون حدنگاری، صدور مجوزهای قانونی، انسداد مسیرهای دسترسی غیرمجاز و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در پایش حریم راهها، نبود مدیریت یکپارچه، فقدان یگان حفاظتی و هماهنگی ناکافی میان دستگاه‌ها همچنان یکی از چالش‌های اصلی استان محسوب می‌شود و نیازمند برنامه‌ریزی فوری و اقدامات مؤثر برای حفاظت از این سرمایه ملی است.
صدور ۳۰۰مورد مجوز تاسیسات در سطح راههای آذربایجان غربی
مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای آذربایجان‌غربی در همین ارتباط گفت: صیانت از حریم راهها به‌عنوان سرمایه ملی یک ضرورت اجتماعی است.
ارسلان شکری با اشاره به جدیت این اداره کل و دادستانی استان برای برخورد با متخلفان متجاوز به حریم راهها، اظهار کرد: تاکنون ۵۸ مجوز برای ایجاد راههای دسترسی و حدود ۳۰۰ مورد مجوز تاسیسات در سطح راههای استان صادر شده که این مجوزها نقش مؤثری در اشتغال‌زایی دارند.
وی افزود: حریم راهها بخش بدون استفاده یا فرعی نیست، بلکه جزئی مهم و اساسی از مسیر است که از مرحله مطالعاتی برای ساخت و توسعه راهها پیش‌بینی می‌شود و باید به‌عنوان سرمایه ملی از آن صیانت شود.
مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای آذربایجان‌غربی با اشاره به اینکه همکاری بین دستگاه‌های مختلف برای حفاظت از حریم راهها در استان وجود دارد، اظهارکرد: توجه به زیرساخت‌های حمل‌ونقل ضروری است و حریم راهها نیز باید هم‌راستا با این زیرساخت‌ها مورد مراقبت و مدیریت قرار گیرد.
وی ادامه داد: وجود هزار کیلومتر راه ترانزیتی و قرار گرفتن بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین مرز کشور و نیز مرزهای متعدد در آذربایجان‌غربی، ایجاب می‌کند که توجه ویژه‌ای به زیرساخت‌ها، حریم راهها و نگهداری شبکه جاده‌ای داشته باشیم.
شکری خبر داد که قرارداد ۴۰ میلیارد ریالی برای سنددار کردن حریم راههای استان منعقد شده و در اختیار مشاور است و امیدواریم با اجرای این قرارداد، اسناد مربوط به حریم‌ها به سرعت اخذ شود.
وی خاطرنشان کرد: توجه قضات در زمان صدور رأی به اهمیت صیانت از حریم و میزان قانونی آن، تسهیل در تملک حریم هنگام ساخت راهها و مدیریت نوارهای تاسیساتی، از جمله راهکارهای پیشنهادی اداره کل برای حفاظت مؤثر از راهها است.
حدنگاری و تهیه نقشه دقیق حریم راههای استان از مطالبات دستگاه قضایی
دادستان انقلاب و عمومی مرکز آذربایجان‌غربی با بیان اینکه صیانت از حریم راهها یکی از مصادیق مهم حقوق عامه است، گفت: دادستانی به عنوان یکی از نهادهای اصلی پاسدار حقوق عامه، صیانت از حریم راهها را در اولویت جدید خود قرار داده و تاکنون حمایت‌ها و پشتیبانی‌های لازم در این حوزه انجام گرفته است.
حسین مجیدی با اشاره به گستردگی راههای روستایی، مرزی و فرعی استان اظهار کرد: برای حفاظت مؤثر از حریم راهها باید رویکرد و نگرشی جدید در حوزه حریم راه ها شکل بگیرد.
وی بیان کرد: هرچند در سال‌های اخیر اقدامات خوبی در حوزه ایمن‌سازی راهها انجام شده، اما برای صیانت از حریم راهها نیازمند تحول جدی در شیوه مدیریت و نظارت هستیم.
دادستان انقلاب و عمومی ارومیه با اشاره به اینکه اعتبارات ملی حوزه راه در آذربایجان‌غربی باید افزایش یابد، افزود: حدنگاری و تهیه نقشه دقیق حریم راههای استان از مطالبات جدی دادستانی و دستگاه قضایی است.
وی با تاکید به اینکه با نهایی شدن نقشه‌های حدنگاری، دستگاه قضایی می‌تواند در برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز سریع‌تر و مؤثرتر وارد عمل شود؛ اظهارکرد: موضوع تملک حریم راهها از محورهای مهم صیانت از حریم راه ها است که دستگاه قضایی در فرآیند آن حمایت‌های لازم را انجام خواهد داد.
مجیدی ایجاد یگان حفاظت را از نیازهای اساسی این حوزه اعلام کرد و افزود: برای مدیریت و حفاظت یکپارچه از حریم راهها باید مجموعه‌ای واحد ایجاد شود چرا که در صورت بی‌توجهی به مدیریت حریم راهها، بخش قابل توجهی از تصادفات و امنیت شهروندان با مخاطره مواجه می‌شود.
وی درباره لزوم بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در پایش حریم راهها نیز خاطرنشان کرد: روش‌های سنتی دیگر پاسخگوی نیازها نیست و در چارچوب پنجره واحد باید از تجهیزات مدرن در حوزه رصد و پایش حریم راهها استفاده شود.
دادستان انقلاب و عمومی ارومیه یادآورشد: یکی از چالش‌های موجود در بحث حریم راه ها ،فعالیت شرکت‌های خدمات‌رسان و حفاری در حریم راهها است بنابراین از شرکت های خدمات رسان خواستار هماهنگی و تعامل بیشتر برای رفع این مشکل هستیم.
وی، ادامه داد: انسداد ۱۲۳ مورد راه دسترسی غیرمجاز و برخورد با ۲۳۶ مورد دست‌فروشی در حریم راهها از جمله اقدامات دستگاه قضا در ماه های اخیر است.
-
بیشتر بخوانید
پایش حریم راهها با روش سنتی نتیجه بخش نیست
مشاور حقوقی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای در این باره معتقد است که پایش فقط با روش‌های سنتی نمی‌تواند راهداری را به نتایج مطلوب و درست برساند بنابراین پایش نیازمند بهره مندی از فناوری‌های نوین برای کنترل و صیانت از حریم راه‌هاست.
محسن صادقی با بیان اینکه در صورت فرهنگ سازی در این زمینه نیاز به برخوردهای سخت و پرهزینه کاهش می‌یابد اظهار کرد: با این اقدام می‌توان از عوارض ناشی از تعرض به حریم راهها جلوگیری کرد.
وی با اشاره به نقش آموزش و فرهنگ‌سازی در زمینه صیانت از حریم راه ها اضافه کرد: آموزش افراد مسئول در راستای اجرای اقدامات پیشگیرانه، فرهنگ‌سازی عمومی باید همزمان با همکاری و هم‌افزایی بین دستگاه‌ها در دستورکار قرار گیرد.
مشاور حقوقی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای بر اهمیت تشکیل یگان حفاظت در سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای تأکید و یادآورشد: با ایجاد یگان حفاظت می‌توانیم در همه موارد از خدمات انتظامی بهره‌مند شویم بنابراین پیگیری تسریع در فرایند ایجاد این یگان در دستور کار است.
صادقی اقدام به حفاری برخی دستگاه‌های خدمات‌رسان بدون رعایت الزامات قانونی، احداث دیوار و دکه‌های غیرمجاز در حریم راه ها را از چالش های آذربایجان‌غربی اعلام و خاطرنشان‌کرد: مداخله دادستانی و دعوت از دستگاه‌های مسئول برای رعایت حریم راه، می‌تواند این مشکلات را رفع کند.
مشاور حقوقی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای ادامه داد: با تدوین یک شیوه‌نامه جامع و رعایت تدابیر پیشگیرانه، جهادگران عرصه راه می‌توانند به‌راحتی و با امنیت کامل از حریم راهها نگهبانی و مردم نیز با ایمنی از راهها تردد کنند.
مجموع سخنان مسئولان، کارشناسان و نمایندگان دستگاه قضایی نشان می‌دهد که حفاظت از حریم راهها در آذربایجان‌غربی یک ضرورت ملی و اجتماعی است و تنها با اقدامات مقطعی و برخوردهای قضایی قابل تحقق نیست. گستردگی شبکه جاده‌ای، وجود مرزهای متعدد و عوامل انسانی و فیزیکی متعدد، مدیریت این سرمایه ملی را به چالشی اساسی تبدیل کرده است.
برای صیانت مؤثر از حریم راهها، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین پایش، تشکیل یگان‌های حفاظتی، فرهنگ‌سازی عمومی و تعامل و همکاری مستمر میان دستگاه‌های اجرایی، قضایی و خدمات‌رسان، به عنوان چهار محور کلیدی مورد توجه قرار گرفته است. اقدامات اخیر شامل صدور مجوزهای قانونی، سنددار کردن حریم راهها، انسداد دسترسی‌های غیرمجاز و برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز نمونه‌هایی از تلاش‌های عملی برای حفاظت از شبکه جاده‌ای هستند.
با این حال، کارشناسان تأکید دارند که موفقیت در این حوزه نیازمند نگاه پیشگیرانه، برنامه‌ریزی جامع و هماهنگی مستمر بین دستگاه‌هاست. آینده ایمن و پایدار جاده‌های استان، نه تنها به مدیریت مؤثر و فناوری وابسته است، بلکه مشارکت مردم و عزم جدی نهادها برای پاسداری از حریم راهها را نیز می‌طلبد.