سرویس فرهنگ و هنر مشرق -مستند «پرونده‌های بی‌بی» با تمرکز بر کارنامه‌ی سیاسی بنیامین نتانیاهو، به تحلیل یکی از جسورانه‌ترین ادعاهای مطرح‌شده درباره‌ی این سیاستمدار خونخوار قرن بیست و یکم می‌پردازد.
هسته مرکزی این فیلم، بر این استدلال استوار است که سیاست‌ها و راهبردهای تهاجمی نخست‌وزیر اسرائیل در جنگ غزه، تا حد زیادی تحت‌تأثیر تمایل شخصی او برای مصون ماندن از پیگرد قانونی به دلیل اتهامات فساد مالی شکل گرفته است.
ویدئوی از اثبات پشت پرده روابط غیراخلاقی نتانیاهو و خیانت به همسرش/بخشی از مستند «پرونده‌های بی‌بی» (دانلود)
این مستند با بهره‌گیری از دسترسی ویژه به آرشیوی منحصربه‌فرد، پرده از جنبه‌های پنهان زندگی سیاسی و خانوادگی نتانیاهو برمی‌دارد.
یکی از محورهای مهم، بررسی نقش کلیدی «یونی نتانیاهو»، برادر بنیامین، در مسیر صعود او به قدرت است. «یونی» که در عملیات مشهور «انتَبِه» در سال ۱۹۷۶ کشته شد، با حضورش در آن مأموریت پیچیده، بنیامین را به کانون توجهات سیاسی اسرائیل پرتاب کرد؛ رویدادی سرنوشت‌سازی که بعدها اساس چندین فیلم سینمایی، از جمله فیلم «حمله به اِنْتَبِه» (۱۹۷۷) قرار گرفت.
اما یکی از جذاب‌ترین و تأثیرگذارترین بخش‌های این مستند، استفاده گسترده از فیلم‌ها و نوارهای درزکرده از بازجویی‌های پلیس از بنیامین نتانیاهو و سایر چهره‌های کلیدی است. این تصاویر و صداهای منتشرنشده، بینشی بی‌سابقه و مستقیم از چگونگی مدیریت قدرت و مواجهه‌ی او با اتهامات سنگین قضایی ارائه می‌دهد.
«الکس گیبنی»، تهیه‌کننده مستند پرونده‌های بی‌بی- «الکسیس بلوم»، کارگردان
نوارهای بازجویی نتانیاهو که همچون بمب صدا کرد
مستند جنجالی «پرونده‌های بی‌بی»که پخش سراسری آن با تأخیرها و حواشی بسیار همراه بود، به یکی از پرسر و صداترین آثار سالهای اخیر تبدیل شد. این اثر، یک فیلم مستند افشاگرانه است که به شکلی بی‌سابقه به اتهامات فساد مالی و سیاسی مطرح‌شده علیه «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر اسرائیل، و خانواده او می‌پردازد.
پشت این پروژه بزرگ، تیمی از برجسته‌ترین چهره‌های مستندسازی جهان قرار دارند. این فیلم را «الکس گیبنی»، تهیه‌کننده برنده جایزه اسکار که آثاری چون «تاکسی به سوی تاریکی» و «پاک شدن: ساینتولوژی و زندان باور» را در کارنامه دارد، تهیه کرده و «الکسیس بلوم»، کارگردان نامزد سه جایزه امی و خالق مستند مشهور «ما اسرار را می‌دزدیم: داستان ویکی‌لیکس»، آن را کارگردانی کرده است. این مستند در جشنواره معتبر تورنتو (TIFF) در سال گذشته با استقبال گسترده و تحسین منتقدان روبه‌رو شد.
تصاویری از وحشت نتانیاهو در بازجویی پلیس //بخشی از مستند «پرونده‌های بی‌بی»
از ویکی‌لیکس تا کاخ نخست‌وزیری: مسیر یک افشاگر
بلوم، کارگردان این اثر، که پیش از این با ساخت پرتره‌هایی عمیق از شخصیت‌هایی همچون «کری فیشر و دبی رینولدز»، «راجر آیلز» و «آنیتا پالنبرگ» توانایی خود را در پرداختن به سوژه‌های پیچیده اثبات کرده، بار دیگر مهارت قابل توجهش را در این ژانر به نمایش گذاشت. از نگاه بسیاری از کارشناسان، دسترسی بلوم به نوارهای محرمانه بازجویی‌ها که قلب تپندهٔ این مستند را تشکیل می‌دهد، یک دستاورد بزرگ رسانه‌ای محسوب می‌شود.
بسیار عالی. این بخش پایانی، ابعاد کاملاً جدید و جنجالی به داستان اضافه می‌کند. من آن را با حفظ ساختار روایی و لحن افشاگرانه ویرایش می‌کنم و میان‌تیترهای قدرتمندی نیز برای آن پیشنهاد خواهم داد.
یک سکوت برنامه‌ریزی‌شده: چرا رسانه‌های جریان اصلی آمریکا ساکت ماندند؟
اگرچه «الکس گیبنی» در جشنواره تورنتو از امیدواری خود برای کسب قراردادهای پخش سینمایی در آمریکا سخن گفت، اما این آرزو هرگز محقق نشد. در عمل، این فیلم تنها به نمایشی محدود و فاقد هرگونه کمپین تبلیغاتی در یک سینمای جنوب کالیفرنیا و مرکز IFC در نیویورک بسنده کرد. این سکوت عجیب زمانی معنادارتر شد که شمار قابل توجهی از رسانه‌های بزرگ آمریکایی نیز از پوشش خبری این مستند خودداری کردند.
گیبنی در واکنشی کوتاه و تکان‌دهنده، این واقعیت را اینگونه خلاصه کرد:«هیچ رسانه جریان اصلی، این فیلم را در آمریکا پوشش نخواهد داد.»
از چشم اسکار افتادن؛ یک حذف مشکوک
با وجود همه موانع، «پرونده‌های بی‌بی» توانست جایگاه خود را به عنوان یکی از ۱۵ مستند برتر در فهرست اولیه آکادمی اسکار تثبیت کند. با این حال، در دور نهایی و پیش از اعلام نامزدها، رای‌دهندگان آکادمی به این فیلم رای ندادند و راهی برای ورود آن به جمع پنج نامزد نهایی باز نشد.
نبردی نابرابر: از تلاش برای سانسور در اسرائیل تا استقبال در اروپا
در خاک اسرائیل، بنیامین نتانیاهو به طور فعالانه تلاش کرد تا پخش این مستند را به طور کامل ممنوع کند. اگرچه این تلاش به نتیجه نرسید، اما عملاً فیلم هرگز در این کشور به نمایش درنیامد. این در حالی بود که در سوی دیگر، مستند در قاره اروپا و به ویژه در بریتانیا با استقبال گسترده روبرو شد و موفق شد افکار عمومی را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
واژه کلیدی: چرا واشنگتن «مضطرب» است؟
«الکسیس بلوم»، کارگردان اثر، در اقدامی قابل تأمل، بارها در مصاحبه‌های خود از تعبیر خاص و تاملبرانگیزی استفاده کرد. او با اصرار بر این عبارت، افشا کرد که «دولت ایالات متحده همچنان درباره این فیلم 'مضطرب' است.» این واژه‌گزینی هوشمندانه، به وضوح بر فشارهای پشت پرده و حساسیت بالای محتوای این مستند در سطوح سیاسی دلالت دارد.
پرده برداری از چهره واقعی: ترس، نقاب کهنۀ اقتدار را می‌درد
تنها پس از دقایقی تماشا، دلیل جنجال‌برانگیز بودن «پرونده‌های بی‌بی» آشکار می‌شود. بنیامین نتانیاهو اگرچه با همان لبخند همیشگی اما تهدیدآمیز خود روی پرده حاضر می‌شود، اما در ژست‌ها و حالات چهره‌اش شکافی عمیق خودنمایی می‌کند. یک بی‌قراری محسوس، رفتارهای به ظاهر مطمئن او را تحت‌الشعاع قرار داده است. واکنش‌هایش آکنده از اضطراب است و از آن اعتمادبه‌نفس ساختگی‌ای که در میدان سیاست به نمایش می‌گذارد، خبری نیست. او قادر نیست ضعف ملموس خود را پنهان کند؛ هراسی آرام اما ژرف از خطری قریب‌الوقوع، بی‌وقفه او را می‌کوبد و سرانجام نقاب از چهره‌اش برمی‌دارد.
از چهرi خونخوار تا "موش ترسوده": تضادی که دنیا را شوکه کرد
این، تصویری از نتانیاهو است که جهان هرگز ندیده بود. این چهره در تقابل کامل با سیمای فردی حق‌بجانب و مصمم قرار دارد که مردم ایران از پشت تریبون‌هایش دیده‌اند. همان چهره‌ای که خود را "سرباز قرن بیست‌ویکم" می‌خواند، اکنون در پشت میز بازجویی، بیش از هر چیز به "موشی ترسیده" می‌ماند.
گنجینۀ درزکرده: هستۀ اصلی یک بمب افشاگرانه
هستۀ مرکزی و انفجاری این مستند، تصاویر بازجویی‌های پلیسیِ دیده‌نشده است که نه تنها نتانیاهو، بلکه همسرش «سارا» و پسر بزرگ و راست‌گرای افراطی‌شان، «یائیر»، را در مقابل بازپرس نشان می‌دهد. این حلقه اتهام به چهره‌های قدرتمند دیگری نیز گسترده می‌شود:
«آرنون میلشن»، میلیاردر و تهیه‌کننده پرنفوذ هالیوود
۱-«آرنون میلشن»، میلیاردر و تهیه‌کننده پرنفوذ هالیوود
۲- «ماری ادلسون»، میلیاردر اسرائیلی-آمریکایی
۳- «شائول الوویچ»، غول صنعت مخابرات اسرائیل
۴- «نیر حِفتص»، سخنگوی سابق نتانیاهو
معاملۀ تاریخی: چگونه نوارهای محرمانه به یک سلاح تبدیل شد؟
منبع این افشاگری، هزاران ساعت از نوارهای بازجویی است که بین سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ ضبط شده و در بهار ۲۰۲۳ به بیرون درز کرد و سر از دستان «الکس گیبنی» درآورد. گیبنی بلافاصله با درک ارزش تاریخی این اسناد، نزد «الکسیس بلوم» رفت و پیشنهاد داد تا این تصاویر، اساس ساخت یک فیلم بلند مستند را تشکیل دهند.
بلوم در این باره به «میدل ایست آی» می‌گوید: «می‌دانستم که هرگز یک مصاحبه صادقانه و رو در رو با بنیامین نتانیاهو نخواهم داشت. این [نوارها] نزدیک‌ترین چیزی بود که می‌توانستم تحت این شرایط، به یک گفت‌وگوی صادقانه با او دست پیدا کنم.»
فساد سارا نتانیاهو به روایت تصویر
فراتر از افشاگری؛ هنر تبدیل اسناد پراکنده به یک تراژدی مدرن
آنچه مستند «پرونده‌های بی‌بی» ارائه می‌دهد، شاید برای پیگیران پرونده‌های فساد، کاملاً جدید نباشد؛ اما درخشش این اثر در دوین تیزبینانه و روایت هوشمندانه «الکسیس بلوم» نهفته است. او این تصاویر پراکنده از بازجویی‌ها را به یک "سند انفجاری" تبدیل می‌کند که روایتی هولناک از قدرتِ مهارنشده، فساد اخلاقی عمیق و جامعه‌ستیزی را به تصویر می‌کشد. تماشای این فیلم، مواجهه‌ای بی‌واسطه با یکی از تاریک‌ترین زوایای قدرت در جهان معاصر است، با جزئیاتی که کوچک‌ترین ملاحظه‌ای برای سوژه‌های خود قائل نیست.
از جنگ غزه تا بطری‌های شامپاین سارا نتانیاهو؛ زنجیره‌ای از پشت پرده‌ها
مستند با صحنه‌هایی از جنگ غزه آغاز می‌شود؛ جنگی که سازندگان به طور تلویحی اما قدرتمند، آن را برآمده از محاسبات شخصی و مصلحت‌اندیشی‌های بنیامین نتانیاهوبرای نجات خود از بحران قضایی معرفی می‌کنند. سپس، دوربین به قلب فساد مالی می‌رود و به هدایای گران‌قیمتی از قبیل شامپاین و سیگار می‌پردازد که توسط چهره‌هایی مانند «آرنون میلشن» و «ماری ادلسون» به حلقه نزدیکان نخست‌وزیر اهدا شد تا راه برای دسترسی‌های ویژه هموار شود.
معاملۀ هالیوود و اورشلیم؛ بازی قدرت در ازای ویزا و معافیت مالیاتی
یکی از حساس‌ترین اتهامات مطرح‌شده، مربوط به آرنون میلشن، میلیاردر و تهیه‌کننده صاحب‌نام وبنیان‌گذار کمپانی فیلمسازی «Regency Enterprises» است. فیلم افشا می‌کند که نتانیاهو از نفوذ سیاسی خود برای احیای ویزای آمریکای میلشن - که پیش از این لغو شده بود - استفاده کرد. در ازای این لطف، میلچن نه تنها با اهدای هدایای میلیونی از خانواده نتانیاهو تقدیر کرد، بلکه نخست‌وزیر را تحت فشار گذاشت تا وزیر دارایی اسرائیل را وادار کند قوانین را به نفع میلچن تغییر دهد و «معافیت‌های مالیاتی کلانی» را برای او به ارمغان آورد.
شبکه فساد خانوادگی؛ از هدایای درخواستی همسر تا کنترل پنهان رسانه‌ها
«بلوم» به تدریج نشان می‌دهد که شبکه فساد، بسیار گسترده‌تر از دریافت چند هدیه است. بر اساس شهادت «حداس کلاین»، دستیار سابق میلچن، «سارا نتانیاهو»، همسر نخست‌وزیر، مشکلات مصرف الکلداشته و شخصاً هدایایی به ارزش حدود ۲۸۰ هزار دلار را «درخواست» کرده است.
اما مهم‌تر از همه، پرونده «شائول الویچ»، غول مخابرات اسرائیل است. فیلم نشان می‌دهد نتانیاهو چگونه او را از ورشکستگی نجات داد و در ازای آن، خانواده نتانیاهو کنترل پنهان خود را بر یکی از پرمخاطب‌ترین رسانه‌های اسرائیل، «والا نیوز»، به دست آوردند.
آیا پادشاه بعدی دموکراسی قلابی رژیم فرزند نتانیاهو است؟
این کنترل تا حدی بود که خبرنگاران اخراج شدند و خط‌مشی تحریریه برای انتشار رپرتاژهای تبلیغاتی سفارشی برای بنیامین و پسرش «یائیر» تغییر کرد؛ گام بعدی که به گفته «اوزی بلر»، دوست دیرین نتانیاهو، آماده‌سازی یائیر برای جانشینی پدر بوده است.
نقابِ "فراموشی؛ استراتژی یک خونخوار در برابر پلیس
«الکسیس بلوم»، کارگردان مستند، از بی‌احترامی و گستاخیِ آشکار خانواده نتانیاهو در مواجهه با بازجویان ابراز شگفتی می‌کند. در صحنه‌ای کلیدی از «پرونده‌های بی‌بی»، «سارا نتانیاهو» با تحقیر به مدارک پلیس اشاره می‌کند و می‌گوید: «مدارک شما چرت و پرت محض است.» در مقابل، نخست‌وزیر اسرائیل نیز در سراسر فیلم، با تکیه بر یک استراتژی ثابت، بارها ادعا می‌کند که «چیزی به یاد نمی‌آورد.» در بخشی دیگر به همسر نخست وزیر رژیم اشاره می‌شود که در فساد گسترده و باج خواهی او نقش به سزایی دارد. در فلاش بکی جذاب ماجرای خیانت نتانیاهو مطرح می‌شود و او از آن پس رویداد برای اینکه در افکار عمومی اسرائیل چهره‌اش مخدوش نشود به امربر همسرش تبدیل شد.
دروغی که با سند افشا شد؛ وقتی "حافظه استثنایی یک سیاستمدار از کار می‌افتد
بلوم با طعنه به شهرت نتانیاهو می‌گوید:«همیشه به من گفته شده بود که او یک اَبَرقدرت حافظه دارد. اما او در موقعیت‌هایی می‌گوید چیزی را به یاد نمی‌آورد که هر انسان عادی‌ای آن را به یاد می‌آورد.»
اوج این تناقض، در پرونده «آرنون نونی موزس»، سردبیر یک روزنامه اسرائیلی رخ می‌دهد. پلیس، ضبط مخفیانه‌ای که نتانیاهو از یک گفت‌وگوی محرمانه انجام داده بود را برای او پخش می‌کند، در حالی که او قاطعانه انکار کرده بود چنین کاری کرده باشد. بلوم با شگفتی می‌پرسد:«نمی‌دانم چطور ممکن است فراموش کنید که کسی را مخفیانه ضبط کرده‌اید، آن هم وقتی گوشی در جیب‌تان بوده است.»
معمای روانشناختی نتانیاهو؛ نابغه‌ای خودشیفته یا دروغگویی مصلحت‌اندیش؟
کارگردان اثر، در تحلیل خود از این همه دروغگویی، به یک پرسش بنیادی می‌رسد:«آیا او از دروغ‌گفتن خود آگاه بود؟ یا تصور می‌کرد هدف، وسیله را توجیه می‌کند و اعمالش برای خیر بزرگ‌تر اسرائیل بوده است؟» پاسخ بلوم به این سؤال، کلید درک شخصیت نتانیاهو است. او می‌گوید:«نتانیاهو واقعاً باور دارد که باهوش‌ترین و تواناترین فرد در تمام اسرائیل است.»
این خودبرتربینی تا بدانجاست که به گفته بلوم، بسیاری از نزدیکان سابق او، از رئیس دفتر پیشینش تا روسای پیشین شین‌بت، تأیید کرده‌اند که کلمه‌ای که نتانیاهو دائماً برای توصیف اطرافیانش به کار می‌برد، «کوتوله‌ها» است. در جهان‌بینی او، خود یک «نابغه» است و بقیه «کوتوله»هایی هستند که باید رهبری شوند.»
بازی دوگانه در واشنگتن؛ از کودکی فیلادلفیا تا نطق تحریک‌آمیز در کنگره
مستند «پرونده‌های بی‌بی» بارها به رابطه عمیق و چندلایه نتانیاهو با آمریکا می‌پردازد؛ کشوری که او بخشی از کودکی و دوران دانشجویی خود را در «ام.آی.تی» بوستون در آن گذرانده و سپس به عنوان دیپلمات در سازمان ملل تجربه اندوخته است. نتانیاهو همواره از اینپیوند مستحکم به عنوان یک سرمایه سیاسی برای ترسیم خود به عنوان سردمدار رابطه با اصلی‌ترین حامی اسرائیل در برابر مخاطبان داخلی بهره برده است.
صحنه‌ای تکان‌دهنده از نطق عامدانه تحریک‌آمیز او در کنگره آمریکا در سال ۲۰۱۵ (تاریخ تصحیح شد) نشان داده می‌شود که «نیمرود نوویک»، مشاور ارشد سابق «شیمون پرز»، آن را «بهترین شکل بیان‌شده از مجموعه‌ای از شعارهای پوچ» توصیف می‌کند. این صحنه، یادآور مصونیت بی‌چون و چرایی است که واشنگتن برای این رهبر اسرائیلی قائل شده است.
اولویت واشنگتن: سلاح و پوشش سیاسی، نه پاسخگویی
«الکسیس بلوم» در تحلیل این رابطه بی‌کم وکاست می‌گوید: «فرستادن سلاح برای اسرائیل و فراهم‌کردن پوشش سیاسی برای او، بدون تردید اهمیت بیشتری دارد از اینکه 'بی‌بی' تماسی با 'کری' برقرار کند.» این جمله موضع استراتژیک آمریکا را به وضوح نشان می‌دهد: منافع امنیتی کلان، بر هرگونه الزام به پاسخگویی رهبران اسرائیل اولویت دارد.
یک رابطه خاص بدون بازخواست؛ سکوت معنادار کاخ سفید
اگرچه رابطه آمریکا و اسرائیل در مستند مطرح می‌شود، اما هرگز به محور اصلی تبدیل نمی‌گردد. بلوم امیدوار است روزی فیلمی مستقل به این موضوع پیچیده اختصاص یابد.
یکی از مصاحبه‌شوندگان فیلم، این رابطه را با صراحت به چالش می‌کشد: «آمریکا نمی‌داند چطور نتانیاهو را مورد بازخواست قرار دهد؟ تاکنون دولت‌های بایدن و ترامپ هیچ اقدامی برای تنبیه 'بی‌بی' به‌خاطر دروغ‌هایش نکرده است. ممکن است پشت درهای بسته از او انتقاد کنند، اما هیچ پیامد عملی وجود ندارد.»
این جمله، هسته مرکزی انتقاد را نشانه می‌رود: معامله نانوشته واشنگتن با اورشلیم که در آن، پشتیبانی بی‌قید و شرط، جایگزین مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی شده است.
گروگانِ دو جنگ؛ روایتی که نتانیاهو را مسئول رنج فلسطینیان و اسرائیلیان می‌داند
مستند در بخش پایانی و بحث‌برانگیز خود، به واقعه ۷ اکتبر و جنگ غزه می‌پردازد. «گیلی شوارتس»، یکی از بازماندگان حمله به کیبوتص، صدای بسیاری از قربانیان است وقتی که نتانیاهو را مسئول «رنج دوگانه» می‌داند: «حالا باید تحمل کنم و ببینم که همسایه‌هایم در غزه هم کشته می‌شوند.» این احساس، تا آنجا پیش می‌رود که شوارتس نمی‌خواهد چهره نخست‌وزیر را ببیند و خانواده‌های گروگان‌ها از ترس قطع کمک‌های دولتی، از سخن گفتن علیه او واهمه دارند. تحلیل صریحی که از لابه‌لای این نارضایتی‌ها شنیده می‌شود، این است: «آنان را نخست‌وزیر رژیم گروگان گرفته بود، نه حماس.»
استراتژی "تغذیه حماس" برای بقای سیاسی
این فیلم با استناد به تحلیل‌های کارشناسان، اتهام سنگینی را مطرح می‌کند: نتانیاهو نه خالق حماس، بلکه حامی مالی و استراتژیک آن بوده است. «نیمرود نوویک»، مشاور پیشین شیمون پرز، در فیلم می‌گوید: «افکار عمومی اسرائیل، نتانیاهو را به‌عنوان کسی می‌شناسد که حماس را تغذیه کرد و او را مقصر ۷ اکتبر می‌دانند.»این بخش ویژه از این مستند که توام با نقل قول‌های همراهان سیاسی نخست وزیر رژیم همراه است، خوراک خوبی برای طیف‌های سیاسی داخلی است که حمله اسرائیل به ایران را نتیجه از حمایت از حماس و سایر گروه‌های مقاومت توصیف می‌کنند. در این مستند به صراحت این موضوع مطرح می‌شود که نخست وریز رژیم هیچ برنامه‌ای برای پایان‌دادن به جنگ غزه، بازگرداندن گروگان‌ها، یا تغییر دینامیک‌های منطقه وجود نداشت. و فقط اوضاع را بدتر کرد.
بازی خطرناک با آتش؛ چرا نتانیاهو هرگز جریان پول به حماس را قطع نکرد؟
کارشناسان مصاحبه‌شونده توسط بلوم، با قاطعیت ادعا می‌کنند که نتانیاهو عمداً از مهار حماس خودداری کرده است. آنها استدلال می‌کنند که تهدید یک گروه جهادی، ابزاری حیاتی برای توجیه ادامه حکمرانی او بوده است. بلوم این استراتژی را یک «تصمیم فوق‌العاده بد» اما حساب‌شده می‌خواند و توضیح می‌دهد: «اسرائیل بر تمام پول‌هایی که وارد کرانه باختری و غزه می‌شود کنترل دارد. در دوران نتانیاهو، پول برای حماس بیشتر و بیشتر و بیشتر و بیشتر شد، چون این وضعیت به نفع او بود.» این، عین استراتژی «تفرقه بینداز و حکومت کن» است: وقتی حماس قدرتمند باشد، نتانیاهو می‌تواند استدلال کند که چاره‌ای جز رویکردی سخت‌گیرانه و عدم مذاکره ندارد.
بن‌بست عمدی؛ جنگ بی‌پایانی که هیچ راه حلی نمی‌طلبد
نتیجه نهایی این استراتژی، به بن‌بستی ختم می‌شود که مستند آن را آشکار می‌سازد: نخست‌وزیررژیم هیچ برنامه‌ای برای پایان دادن به جنگ، بازگرداندن واقعی گروگان‌ها، یا تغییر دینامیک‌های منطقه ندارد. جنگ او در غزه، که از دیدگاه مستند، غیرانسانی و عامل بی‌ثباتی در خاورمیانه است، تنها با هدف بدتر کردن اوضاع و تداوم بحرانی که بقایش به آن گره خورده، پیش می‌رود. این موضع، در تقابل کامل با گفتمان ساده‌انگارانه‌ای قرار دارد که در برخی محافل تأثیرگذار آمریکایی مطرح می‌شود و هرگونه انتقاد از اسرائیل را هم‌سویی با حماس قلمداد می‌کند. مستند نشان می‌دهد که واقعیت، ابعاد و لایه‌های بسیار پیچیده‌تری دارد.
«پرونده‌های بی‌بی» از زمان نخستین نمایش خود در جشنواره تورنتو مسیر دشواری را پشت سر گذاشته است. این فیلم تا آخرین لحظات در حال به‌روزرسانی و تدوین دوباره وقایع اخیر بود، اما علیرغم نفوذ و اعتبار «الکس گیبنی» در صنعت سینما، هرگز نتوانست جایگاهی مشابه با سایر آثار مدعی جایزه کسب کند.
«الکسیس بلوم»، کارگردان نامزد سه جایزه امی و خالق مستند مشهور «ما اسرار را می‌دزدیم: داستان ویکی‌لیکس»
الکسیس بلوم :نتانیاهو یا به یک توافق قضایی تن می‌دهد یا نظام حقوقی را تغییر می‌دهد. او سیستم قضایی را از درون خالی خواهد کرد. دادستان کل - که با او همدل نیست - کنار گذاشته خواهد شد و او راهی پیدا خواهد کرد تا دستگاه قضایی را به شکلی بازسازی کند که به نفع خودش باشد.الکسیس بلوم در این باره می‌گوید: «پلتفرم‌های پخش امروز چندان علاقه‌ای به محتوای سیاسی پیچیده ندارند، مگر اینکه موضوع کاملاً شفاف و یک‌سویه باشد. مثلاً مستند ناوالنی موفق بود چون لابی طرفدار روسیه در آمریکا چندان بزرگ یا پرنفوذ نیست.» او به تجربه خود در مراسم اخیر جوایز امی اشاره می‌کند: «یک فیلم اوکراینی چندین جایزه برد اما پخش‌کننده‌ای پیدا نکرد. مستند فلسطینی-اسرائیلی No Other Land نیز با همین مشکل مواجه است. کاملاً طبیعی است که سرویس‌های پخش از فیلمی که به شدت از یک رهبر در قدرت اسرائیلی انتقاد می‌کند، فاصله بگیرند.»
بلوم در ادامه به مشکل تأمین بودجه اشاره می‌کند: «تهیه بودجه برای این فیلم بسیار دشوار بود چون سرمایه‌گذاران به شدت مضطرب بودند. هیچ تمایل نهادی برای مواجهه با پرسش‌های واقعاً مهم دوران ما وجود ندارد و من انتظار دارم با احتمال بازگشت ترامپ، اوضاع بدتر هم بشود.»
آنچه برای بلوم نگران‌کننده‌تر است، پدیده خودسانسوری است که پیش از هرگونه رسمی رخ می‌دهد: «در آمریکا چیزی خزنده‌تر وجود دارد. مسئله اصلی پول است؛ اینکه کسی نمی‌خواهد دردسر درست کند. این موضوع برای من بسیار ناامیدکننده و غم‌انگیز است، اما ما مجبوریم به شیوه‌های کاملاً مردمی و از پایین به بالا کار را ادامه دهیم.در مورد آینده نتانیاهو، بلوم چندان خوشبین نیستم،با اینکه رهبران قبلی اسرائیل زندانی شده‌اند - از جمله موشه کاتساو در ۲۰۱۱ و ن ایهود اولمرت در ۲۰۱۵ - من تصور نمی‌کنم نتانیاهو به زندان برود. من می‌بینم که او به نوعی از مخمصه درمی‌رود، با اینکه به نظر می‌رسد شواهد فراوانی علیه او وجود دارد. این روند آنقدر طولانی شده که فکر می‌کنم او راهی پیدا خواهد کرد تا از عدالت فرار کند. هرچه این محاکمه بیشتر طول بکشد، بیشتر می‌تواند از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند.»
بلوم در پایان پیش‌بینی می‌کند: «نتانیاهو یا به یک توافق قضایی تن می‌دهد یا نظام حقوقی را تغییر می‌دهد. او سیستم قضایی را از درون خالی خواهد کرد. دادستان کل - که با او همدل نیست - کنار گذاشته خواهد شد و او راهی پیدا خواهد کرد تا دستگاه قضایی را به شکلی بازسازی کند که به نفع خودش باشد.»
فریب افکار عمومی؛ هنر مشترک رهبران اسرائیل و آمریکا
مقایسه دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو، از وجوه اشتراک قابل تأملی پرده برمی‌دارد. هر دو، با بهره‌گیری از امتیازات ویژه و ثروت خانوادگی، موفق شده‌اند میلیون‌ها نفر را با دستورکارهای منفعت‌طلبانه خود فریب دهند. با این حال، «بلوم»، کارگردان مستند «پرونده‌های بی‌بی»، معتقد است علیرغم این شباهت‌ها، وضعیت اسرائیل با آمریکا تفاوت‌های بنیادینی دارد.
تضعیف عمدی نهادهای دموکراتیک؛ نقشه مشترک قدرت‌طلبان
مقایسه دولت نتانیاهو با دولت ترامپ اجتناب‌ناپذیر است. هر دو با اتصالات خانوادگی به قدرت رسیدند و انگیزه اصلی هر دو، گریز از پیامدهای حقوقی اعمالشان بوده است. یکی از جنجالی‌ترین اقدامات نخست‌وزیر اسرائیل، که نه مخفیانه بلکه آشکارا انجام شد، طرح عمدی برای تضعیف اختیارات دیوان عالی این کشور بود. این اقدام در سال ۲۰۲۳ موجب ماه‌ها اعتراضات گسترده در سراسر اسرائیل شد.
امنیت؛ دروغ بزرگ قرن برای فریب ملت‌ها
بلوم: مردم به او رأی دادند چون باور داشتند از آنان محافظت خواهد کرد؛ که به نظر من دیوانه‌وار است، چون اسرائیل هرگز برای یهودیان خطرناک‌تر از امروز نبوده استبلوم در تحلیل خود می‌گوید: «نتانیاهو توانسته مردم را فریب دهد چون آنان را متقاعد کرده که برای امنیتشان خوب است.» او توضیح می‌دهد: «مردم به او رأی دادند چون باور داشتند از آنان محافظت خواهد کرد؛ که به نظر من دیوانه‌وار است، چون اسرائیل هرگز برای یهودیان خطرناک‌تر از امروز نبوده است.» کارگردان با طعنه به ادعاهای نتانیاهو اشاره می‌کند: «او مدام می‌گوید ما در هفت جبهه می‌جنگیم. خب، چطور است در هفت جبهه نجنگید؟»
فروشندگان «روغن مار»؛ تشبیه تکان‌دهنده از دو رهبر
بلوم، ترامپ و نتانیاهو را نه کاملاً همسان، بلکه مشابه فروشندگان دوره‌گرد «روغن مار» می‌داند که با مهارت موفق به فریب افکار عمومی شده‌اند. او تحلیل می‌کند: «بعد از ۷ اکتبر، نتانیاهو به‌شدت محبوبیتش را از دست داد چون مردم گفتند: "این اتفاق در دوران او رخ داد." و او آقای امنیت نیست.»
فرار به جلو؛ سیاستِ غفلت عمدی از تهدیدات واقعی
به گفته بلوم، مشکل اصلی نتانیاهو این است که «آنقدر درگیر صفحه شطرنج بزرگ است: ایران، سوریه و غیره، که فلسطینی‌ها را که درست پشت در خانه‌اش هستند فراموش کرده.» کارگردان تأکید می‌کند: «او عاشق این است که در یک سطح چرچیل‌گونه عمل کند و نگاهش را به دشمن بزرگ یعنی ایران بدوزد. اما ۷ اکتبر به او نشان داد که در واقع باید با چه چیزی روبه‌رو شود.»
هشدار پایانی؛ آینده تاریک بدون حل مسئله فلسطین
بلوم در پایان هشدار می‌دهد: «تا زمانی که اسرائیل با مسائل بسیار پیچیده، عاطفی و مداومی که فلسطینی‌ها پیش روی آن قرار می‌دهند درگیر نشود، هرگز یک دولت دموکراتیک نخواهد بود و هرگز در سطح جهانی پذیرفته نخواهد شد.» این سخن، تصویری هشدارآمیز از آینده‌ای ترسیم می‌کند که در آن، تداوم وضع موجود، نه تنها امنیت بلکه مشروعیت بین‌المللی اسرائیل را نیز به مخاطره می‌اندازد.