به گزارش خبرگزاری حوزه، رشد فناوری‌های جدید از جمله هوش مصنوعی و کاربردهای آن در عرصه‌های مختلف این سؤال را به وجود می‌آورد که در مقابله با چنین فناوری‌هایی چه واکنشی از خود باید نشان دهیم. از این رو در گفتگو با حجت‌الاسلام والمسلمین فخر روحانی مدیر دفتر امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه های علمیه به بررسی ابعاد مختلف استفاده از فناوری هوش مصنوعی در میان طلاب پرداختیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسین فخرروحانی در پاسخ به این سؤال به عنوان یک طلبه با چه قاعده و مبنایی باید از هوش مصنوعی استفاده کرد؟، گفت: در آغاز باید گفت که استفاده از فناوری هوش مصنوعی در امور تحصیلی طلبه با توجه به کارایی که این فناوری و استفاده بسیاری از مراکز آموزشی در دنیا از هوش مصنوعی و کاربردهایی که دارد برای یک طلبه اشکالی ندارد اما آنچه که در رابطه با هوش مصنوعی مهم هست این است که ما به آن میزانی که جایگاه واقعی این فناوری است پی ببریم؛ نه بیشتر به آن ارزش بدهیم و نه آن را طرد کنیم، رها کنیم و به آن بی‌توجهی کنیم.
وی در ادامه با اشاره به قابلیت‌های هوش مصنوعی افزود: یکی از ابزارهایی که امروزه در اختیار پژوهشگران قرار گرفته، ابزارهای مربوط به هوش مصنوعی هست. قطعاً نمی‌شود فواید آن را منکر شد. همان‌گونه که نرم‌افزارهای علوم اسلامی نور امروزه کمک می‌کند به پژوهشگران و سرعت خیلی خوبی داده به فعالیت‌های پژوهشی و صرفه‌جویی در میزان وقتی که یک پژوهشگر برای پیدا کردن یک سند و استناد به آن دارد صرف می‌کند، به همان صورت هوش مصنوعی هم می‌تواند این قابلیت‌ها را داشته باشد.
خلاقیت فردی در بهره‌گیری از هوش مصنوعی
مدیر دفتر امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه های علمیه با اشاره به قابلیت‌های هوش مصنوعی در امور پژوهشی طلاب تأکید کرد: استفاده بهینه از این فناوری با رعایت اصل تحقیق و نوآوری شخصی، دستاوردهای ارزشمندی برای حوزه‌های علمیه به همراه خواهد داشت. خیلی خوب است که طلاب حوزه‌های علمیه به خوبی به قابلیت‌های هوش مصنوعی، نحوه پرامپت‌نویسی و در واقع پرسش کردن از هوش مصنوعی و در نهایت استفاده بهینه از آن پی‌ببرند.
وی با اشاره به محدودیت‌های این فناوری افزود: طبیعتاً نباید کاملاً به هوش مصنوعی اتکا کرد. این را باید در نظر بگیریم که هوش مصنوعی خلاقیت ندارد، ابتکار ندارد. ابداع و نوآوری که قطعاً نیاز کار یک پژوهشگر است، در هوش مصنوعی وجود ندارد. و حتماً هم این را در نظر بگیریم که در بعضی از موارد استناد غلط را در ارائه‌های هوش مصنوعی شاهد هستیم. لذا این‌طور نیست که صد درصد اطمینان بکنیم. حتماً اگر گزاره‌ای را از هوش مصنوعی دریافت می‌کنیم، باید نسبت به صحت آن هم ما تحقیقی داشته باشیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین فخرروحانی در جمع‌بندی خاطرنشان کرد: با در نظر گرفتن این محذورات و نکاتی که وجود دارد، قطعاً باید از هوش مصنوعی نهایت استفاده صحیح را برد. ما شاهد آن هستیم که در نشست‌های مختلف و کارگاه‌هایی که با موضوعات مربوط به دانش‌افزایی و مهارت‌آموزی برای جامعه نخبگانی حوزه‌های علمیه برگزار می‌شود، اساتید و بزرگانی که دعوت می‌شوند معمولاً همین توصیه را دارند که قدر هوش مصنوعی را بشناسید و به آن میزانی که باید به آن اعتماد و اتکا کرد از آن بهره‌مند شوید. و به این صورت هم نباشد که کاملاً کار را به هوش مصنوعی واگذار کنید و هیچ خلاقیت و نوآوری از خودتان نداشته باشید.
هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزین مباحثه علمی طلاب شود
وی با اشاره به سنت دیرینه مباحثه علمی در حوزه‌ها گفت: هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزین یک هم‌بحث برای طلاب باشد. یکی از شئونی که روحانیون و طلاب از سابق و سیره سلف بزرگان ما داشته‌اند، بحث طلبگی و مباحثه علمی بوده است. ما شاهد آن هستیم که امروزه هم این سنت در حوزه‌های علمیه به خوبی جریان دارد و در سایر مجامع آموزشی کمتر این سنت را می‌بینیم که دانش‌پژوهان با هم مباحثه داشته باشند یعنی موضوعی که سر کلاس آن روز درس گرفته‌اند، طبیعتاً هوش مصنوعی نمی‌تواند نقش یک هم‌بحث را داشته باشد و ما را از مباحثه‌ای که سیره سلفمان بوده، مستغنی کنند.
مدیر دفتر امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه های علمیه به کاربردهای مجاز هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: طرفین در مباحثه می‌توانند از هوش مصنوعی برای یک سری مراجعات خود و یک سری گزاره‌هایی که می‌خواهند دریافت کنند و سرعت ببخشند به زمان مباحثه خودشان از هوش مصنوعی استفاده کنند و کیفیت مباحثه را بهینه کنند و از آن نهایت استفاده را داشته باشند، اما طبیعتاً مباحثه باید جایگاه خودش را داشته باشد.
هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان ابزار شتاب‌دهنده در تبلیغ دین عمل کند
وی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری درباره اولویت تبلیغ در حوزه‌های علمیه، تأکید کرد: مقام معظم رهبری در دیداری که تیرماه سال ۱۴۰۲ با عموم مبلغان حوزه داشتند، تبلیغ را به عنوان اولویت اول حوزه قلمداد کردند و فرمودند همه فعالیت‌های حوزه باید ناظر به تبلیغ معنا شود و نقش هر فعالیت نسبت به تبلیغ باید مشخص شود. هوش مصنوعی می‌تواند با تولید محتوای جذاب و متنوع، ضریب اثرگذاری فعالیت‌های تبلیغی را افزایش دهد. در واقع هوش مصنوعی می‌تواند ابزار بسیار خوبی برای مبلغان باشد و مبلغان خصوصاً در عرصه‌های نوین تبلیغی مثل تبلیغ در فضای مجازی، مدیریت کانال‌های محتوای دینی و همچنین برگزاری کلاس‌های دینی از هوش مصنوعی استفاده کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین فخرروحانی به ویژگی‌های هوش مصنوعی در تولید محتوا اشاره کرد و گفت: هوش مصنوعی می‌تواند همان محتوای دینی که مد نظر ما است را به صورت پاورپوینت و به صورت کلیپ درآورد البته با نظارتی که خود کاربر دارد و اصلاحاتی که دستور می‌دهد هوش مصنوعی انجام می‌دهد. هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان یک ابزار بسیار مفید و جذاب در آن اثری که از یک فعالیت تبلیغی انتظار است و شخص می‌خواهد در واقع آن ضریب اثررسانی خود را بالاتر ببرد شتاب‌دهی کند.
وی به برنامه‌های دفتر امور نخبگان اشاره کرد و گفت: ما نیز در دفتر امور نخبگان سال گذشته در اسفندماه، در آستانه تبلیغ ماه مبارک رمضان، دوره‌ای را با موضوع کاربست هوش مصنوعی در تبلیغ دین و معارف اسلامی برای استعدادهای برتر تبلیغی حوزه ترتیب دادیم که بسیار مفید و کاربردی بود.
طلاب، هوش مصنوعی را در سبد فعالیت‌های علمی قرار دهند اما با آموزش
حجت‌الاسلام والمسلمین فخرروحانی با جمع‌بندی مطالب تأکید کرد: اگر بخواهیم مطالب را جمع‌بندی کنیم، حتماً باید طلاب خصوصاً استعدادهای برتر - چه در تحصیل، چه در پژوهش، چه در تبلیغ - هوش مصنوعی را در سبد فعالیت‌های خودشان جای دهند.
این مسئول حوزوی با اشاره به ضرورت آموزش افزود: طلاب دقت کنند که باید مثل همه رویدادهای نو، هوش مصنوعی را آموزش ببینند، وقت بگذارند. دو روز سه روز لااقل وقت بگذارند و این را یک سرمایه‌گذاری برای آینده خودشان قلمداد کنند. دوره‌های مختلفی در خود حوزه‌های علمیه هم برای استفاده از هوش مصنوعی مرتب دارد قرار داده می‌شود. مرکز آموزش‌های کاربردی حوزه دوره‌های خوبی را دارد که عزیزان می‌توانند از آن نهایت استفاده را داشته باشند.
عدم وابستگی کامل به هوش مصنوعی
مدیر دفتر امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه های علمیه در پایان اظهار کرد: نباید تمام اتکای یک طلبه به هوش مصنوعی باشد و عادت کند که دیگر به سراغ منابع علمی حوزه نرود. این را توجه داشته باشد که تمامی گزاره‌هایی که از سمت هوش مصنوعی به دست می‌آید، این‌ها نیاز به تحقیق جدی دارد و هوش مصنوعی هیچ‌وقت نمی‌تواند جایگزین ابداع و خلاقیتی که از یک طلبه انتظار می‌رود، شود.
انتهای پیام/