به گزارش خبرنگار بین الملل ایسکانیوز، رؤسای شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل ۲۵ نوامبر طی یک نامه مشترک رسما آغاز روند انتخاب دبیرکل بعدی را اعلام کردند. دبیرکل بعدی برای یک دوره پنج ساله از اول ژانویه ۲۰۲۷ انتخاب خواهد شد.
نامه مشترک مجمع و شورا
این سومین بار است که روند انتخاب دبیرکل با یک نامه مشترک آغاز می‌شود. نخستین مورد به روند انتخاب آنتونیو گوترش برمی‌گشت که نامه آن در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵ منتشر شد و دومین بار هنگام تمدید دوره او بود که نامه دیگری در ۵ فوریه ۲۰۲۱ صادر شد.
این نامه هم از کشورهای عضو می‌خواهد نامزدهای خود را معرفی کنند و هم توضیح می‌دهد که این نامزدی‌ها چگونه باید ارسال و بررسی شوند.
در متن نامه امسال آمده است که شورای امنیت «تا پایان ژوئیه ۲۰۲۶» روند انتخاب را آغاز خواهد کرد و «برنامه دارد توصیه خود را در زمان مناسب» به مجمع عمومی ارائه دهد. در بخش دیگری از نامه تأکید شده است که این فرآیند بر اساس «اصول شفافیت و شمول‌گرایی» پیش خواهد رفت.
تمایل برای انتخاب یک زن
از متن نامه اینگونه پیداست که اعضای سازمان ملل این‌بار تمایل دارند فرصت تاریخی قرار گرفتن یک زن در بالاترین جایگاه اجرایی سازمان یعنی سمت دبیرکلی را فراهم کنند. در این نامه آمده: «با ابراز تأسف از اینکه تاکنون هیچ زنی در مقام دبیرکل سازمان ملل خدمت نکرده است و با باور عمیق به لزوم ایجاد فرصت‌های برابر برای زنان و مردان در دستیابی به مناصب عالی تصمیم‌گیری، از کشورهای عضو خواسته می‌شود که به‌طور جدی نامزدهای زن را برای این مسئولیت در نظر بگیرند. همچنین بر اهمیت تنوع منطقه‌ای در انتخاب دبیرکل‌های آینده تأکید شده است».
شورای امنیت متشکل از ۱۵ عضو، اواخر سال آینده رسما نامزدی را برای انتخاب به عنوان دهمین دبیرکل سازمان ملل متحد به مجمع عمومی متشکل از ۱۹۳ عضو معرفی خواهد کرد.
نامزدهای اعلام‌شده برای این سمت شامل میشل باشله -رئیس‌جمهور سابق شیلی- ربکا گرینسپن -معاون رئیس‌جمهور سابق کاستاریکا- و رافائل گروسی -دیپلمات آرژانتینی- هستند.
روند انتخابات
مقام دبیرکلی از اهمیت بالایی برخوردار است و مستلزم بالاترین استانداردهای کارایی، شایستگی و صداقت و تعهد راسخ به اهداف و اصول منشور سازمان ملل متحد است.
این سمت به طور سنتی بین مناطق مختلف می‌چرخد، اما وقتی گوترش - که اهل پرتغال است - در سال ۲۰۱۶ انتخاب شد، قرار بود نوبت اروپای شرقی باشد. در مرحله بعد نوبت آمریکای لاتین است؛ با این حال، برخی از دیپلمات‌ها انتظار دارند نامزدهایی از مناطق دیگر نیز معرفی شوند.
در هر حال روند انتخاب بدین گونه است که شورای امنیت تا زمان رسیدن به اجماع بر سر یک نامزد، رأی‌گیری مخفی -که به آن نظرسنجی غیررسمی می‌گویند - برگزار خواهد کرد. انتخاب‌هایی که اعضای شورا برای هر نامزد در نظرسنجی غیررسمی ارائه می‌دهند عبارتند از: تشویق، عدم تمایل یا عدم نظر.
در نهایت، پنج عضو دائم شورای امنیت که دارای حق وتو هستند -ایالات متحده، روسیه، بریتانیا، چین و فرانسه- باید بر سر یک نامزد به توافق برسند.
نقش دبیرکل
نقش دبیرکل سازمان ملل همواره ترکیبی از قدرت نمادین و اختیار محدود عملی بوده است. در تاریخ سازمان ملل، برخی دبیرکل‌هایی مانند داغ همرشولد یا کوفی عنان با صدور احکام مهم، میانجی‌گری در بحران‌ها و ایجاد سازوکارهای تحقیقاتی تأثیرگذار، نقشی فراتر از جایگاه اداری ایفا کردند و به چهره‌هایی اثرگذار در نظم بین‌الملل تبدیل شدند. اما این تصویر درباره همه دبیرکل‌ها صدق نمی‌کند؛ زیرا بسیاری از تحلیلگران باور دارند که این جایگاه بیش از آنکه قدرت واقعی داشته باشد، تشریفاتی است و در عمل، جهت‌گیری‌های اصلی سازمان تحت کنترل اعضای دائم شورای امنیت و قدرتِ حق وتوی آنان قرار دارد. به همین دلیل، نفوذ دبیرکل بیش از آنکه ساختاری باشد، وابسته به مهارت سیاسی، کاریزما و شرایط بین‌المللی زمان مسئولیت اوست.
خبرنگار: ماری ملکی
انتهای پیام/