فتحالله فروغی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به ضرورت گسترش همکاری میان انجمن ناشران کتاب کودک و نوجوان و کانون پرورش فکری، درباره سابقه طولانی همکاری میان این دو نهاد فرهنگی، بیان کرد: تولید کتاب کودک، یک فعالیت چندوجهی است. نویسنده، تصویرگر، مترجم، ناشر، پخشکننده و کتابفروش، همه حلقههای زنجیرهای هستند که باید در تعامل با یکدیگر کار کنند تا محصول فرهنگی نهایی اثرگذار شود. کانون پرورش فکری، هم بهعنوان تولیدکننده و هم توزیعکننده این محصول فرهنگی، میتواند نقش بسیار مهمی در تقویت این زنجیره ایفا کند.
وی با طرح این موضوع که همکاری انجمن با کانون، مسبوق به سابقه است، ادامه داد: در سالهای گذشته، انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک، نشستهایی درباره «بازار جهانی کتاب» برگزار کرد که نمایندگان کانون نیز در آن حضور داشتند. همچنین در نخستین رویداد نشریاری (فلوشیپ) کتاب کودک تهران، در نمایشگاه کتاب، میز اختصاصی به کانون اختصاص یافت تا آثار خود را به خریداران خارجی معرفی کند. این تعاملها مؤثر بوده اما انتظار داریم در سالهای آینده بیشتر شود.
فروغی در ادامه با اشاره به ظرفیتهای کانون پرورش فکری برای حمایت از ناشران گفت: کانون به عنوان سرمایه ملی، متعلق به همه کودکان ایران است؛ علاوه براین ناشران نیز ظرفیت فرهنگی ارزشمندی دارند. بنابراین تعامل این دو بخش میتواند هم از نظر فرهنگی و هم اقتصادی به رشد تولید کتاب کودک کمک کند. یکی از راههای این همکاری، بهرهگیری از دادهها و نیازسنجیهای کارشناسان کانون است تا ناشران بتوانند تولیدات خود را با ذائقه و نیازهای کودکان امروز هماهنگ کنند.
به گفته فروغی، حمایت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از طریق خرید کتاب از ناشران بخش خصوصی اتفاق خوبی است.
وی با بیان اینکه کانون پرورش فکری، میتواند با خرید از ناشران خصوصی، هم کتابخانههای خود را غنیتر کند و هم به رونق بازار نشر کودک کمک کند، گفت: البته لازم است این خریدها جنبه حمایتی داشته باشد؛ یعنی کانون، با تخفیف کمتر از بازار، کتاب بخرد تا انگیزه تولید در ناشران حفظ شود.
رئیس هیئتمدیره انجمن ناشران کتاب کودک همچنین از چالشهای فعلی در این حوزه سخن گفت و افزود: تولید کتاب کودک نسبت به گذشته بسیار دشوارتر شده است. امیدواریم مسئولان کانون و نهادهای تصمیمگیر، ناشران را بهعنوان همراه ببینند نه رقیب. نگاههای رقیبانه میان نهادهای دولتی و بخش خصوصی آسیبزاست. اگر نگاه رفیقانه جایگزین شود، نتایج پُربارتری بهدست میآید.
فروغی، تأکید کرد که کانون پرورش فکری، میتواند در معرفی کتاب کودک ایرانی به بازارهای منطقهای و جهانی نقشی مؤثر ایفا کند؛ او همچنین گفت: کانون نام و آوازهای بینالمللی دارد و باید از این اعتبار برای گسترش حضور کتاب کودک ایران در بازارهای جهانی استفاده کند. تجربه انجمن در فلوشیپ کتاب کودک تهران، نشان داد که این ظرفیت وجود دارد.
او درباره وضعیت بازار نشر کودک نیز هشدار داد و گفت: متأسفانه خریداران کتاب کودک در سالهای اخیر کاهش یافتهاند و این مسئله بهطور مستقیم بر روند تولید تأثیر گذاشته است. افزایش قیمتها، کاهش خرید، و دور شدن کتاب از سبد خانواده، زنجیرهای از پیامدهای منفی ایجاد کرده که باید برای آن چاره اندیشید.
فروغی، درباره تغییر ذائقه کودکان امروز و همسویی ناشران با این تغییرها نیز بیان کرد: تغییر ذائقه امری طبیعی است؛ همانطور که در پوشش، خوراک یا روابط فرهنگی شاهد آن هستیم. کودکان امروز محتوایی متفاوت میخواهند و فعالان زنجیره تولید؛ نویسندگان، تصویرگران، ناشران و کتابفروشان، باید خود را با این تغییر هماهنگ کنند. رسانههای مجازی، رقیب جدی کتاب شدهاند، اما وظیفه انجمنهای نشر و نهادهایی چون کانون پرورش فکری، و آموزش و پرورش این است که از جایگاه رسانه مکتوب در زندگی کودک پاسداری کنیم.
∎