اسماعیل گرامی‌مقدم، قائم‌مقام حزب اعتماد ملی با روزنامه اعتماد درباره تغییر نظام سیاسی کشور از ریاستی به پارلمانی گفت‌وگو کرده است.
به گزارش اعتماد، بخش‌های مهم این گفت‌وگو را می‌خوانید:
- اصولا نظام انتخاباتی ایران یک نظام انتخاباتی سنتی است و بسیاری از تحلیلگران معتقدند که این نظام انتخاباتی در برخی حوزه، کارآمدی خود را از دست داده است. سال‌هاست که بسیاری از نظام‌های سیاسی متکی بر رای مردم به سمت انتخابات حزبی رفته‌اند. یعنی قانون انتخابات این کشورها تعریف مشخصی دارد و معلوم است که مبتنی بر چه مکانیسمی این انتخابات انجام می‌شود. قانون انتخابات ایران تا به امروز به صورت شخص‌محور بوده و این اشخاص بودند که توجه مردم را جلب کرده و آرای مردم را به دست می‌آوردند.
- وقتی انتخابات فردمحور است، پاسخگویی کاهش می‌یابد و شخصی که رای می‌آورد، بدون اینکه پاسخگوی رای‌دهندگان باشد در تصمیمات کلان کشور و شهر و استان ورود می‌کند. در حالی که در انتخابات حزبی و تناسبی، این احزاب سیاسی هستند که به میزانی که آرای مردم را به خود اختصاص می‌دهند، درصدی از آرا را کسب می‌کنند به همان تعداد کرسی به دست آورده و نمایندگان خود را معرفی می‌کنند.
- در انتخابات ریاست‌جمهوری به عنوان عالی‌ترین سطح گزینش در ایران، نامزدهای کسب کرسی ریاست‌جمهوری، قبل از انتخابات از ظرفیت اجزاب بهره‌برداری می‌کنند، اما پس از انتخابات اعلام می‌کنند، عضو هیچ حزبی نیستند. در واقع عضو احزاب بودن در ایران نه تنها افتخار محسوب نمی‌شود، بلکه به عنوان یک گزاره منفی محسوب می‌شود. این روند باعث رکود و کژکارکردی در حوزه سیاسی می‌شود. پس از مدتی مردم نیز اعتماد خود را به احزاب و ساختارها از دست می‌دهند و رویکردهای پوپولیستی فرصت عرض اندام پیدا می‌کنند.
- انتخابات تناسبی یا فهرستی که قانون آن توسط مجلس تصویب شد و برای نخستین‌بار در تهران در معرض امتحان قرار می‌گیرد، در این راستاست که احزاب قبل از انتخابات یا به صورت ائتلافی یا به صورت حزبی منفرد وارد عرصه انتخابات می‌شوند. هیچ فردی حق ندارد در دو حزب یا دو فهرست قرار داشته باشد. این رویکرد هم چارچوب مطلوبی به فعالیت‌های انتخاباتی و برنامه‌ها می‌دهد. انتخابات فهرستی یا تناسبی زمینه‌ساز برگزاری انتخاباتی مطلوب‌تر و با دورنمای روشن‌تری می‌شود. غایت کافی برای اینکه کشور به صورت حزبی اداره شود، این است که در انتخابات مجلس نیز این رویکرد تسری پیدا کند. از آنجا که شاید هنوز زیرساخت‌های این نوع انتخابات فراهم نباشد، انتخابات شهر و روستا مجالی است تا این نوع انتخابات بررسی و امتحان شود.
- در ادامه می‌توان این شرایط را ارتقا داد تا احزاب پیروز در انتخابات، شهردار مناسبی را هم انتخابات کنند تا مردم با بررسی لیست‌ها، برنامه‌ها و شهرداران، بهترین گزاره را انتخاب کنند. این روند به برگزاری هر چه مطلوب‌تر انتخابات کمک می‌کند، ضمن اینکه مردم نیز مشارکت فعالانه‌تری در انتخاب سرنوشت خود خواهند داشت. احزاب پیروز هم پاسخگوی مردم خواهد بود و عملکردش در آزمون قرار می‌گیرد. اینکه پس از 46سال، این به‌روزآوری در سیستم انتخاباتی صورت می‌گیرد اتفاق مناسبی است که همه باید از آن استقبال کنند. در این نوع انتخابات نقش مردم برجسته‌تر خواهد بود و از سوی دیگر احزاب هم جایگاه رفیع‌تری در پهنه سیاسی کسب می‌کنند. کادرسازی درست احزاب، برگزاری کنگره‌های اثرگذار و تدوین برنامه‌های مناسب بخشی از خروجی این نوع انتخابات خواهد بود.