سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - بهاره گل‌پرور؛ آموزش و معلم بودن، حرفه‌ای آموختنی نیست، باید در خون افراد باشد و در سرشت و ذات افراد ریشه داشته باشد. گویا برخی زاده شده‌اند برای معلم و استاد بودن و این خصیصه در افرادی مانند هادی مرزبان بود. چه بسیار بچه‌هایی که در دهه ۶۰ با تماشای برنامه تلویزیونی ۳۹ قسمتی «ما می‌توانیم» که مرزبان در آن بازیگری یاد می‌داد، پای درس بازیگری نشستند و عاشق دنیای تئاتر شدند؛ زمانی که نه رفتن به آموزشگاه بازیگری مد بود و نه آموزش چنین حرفه‌ای رایج. مرزبان ذاتاً روای و قصه‌گو بود، علاقه زیادی به این کار داشت. با این حال هر بار در قامت بازیگری ظاهر می شد کارش را تمام و کمال و بدون نقص ارائه می داد. مگر می‌شود مدرس بازیگری بود و پیچ و خم عالم آن را ندانست؟
با این حال همه جا و در همه صحبت‌هایش تاکید می‌کرد که «من تئاتری هستم، دنیای من در تئاتر خلاصه می‌شود و علاقه به کار در سینما ندارم.» علاقه ویژه او به نمایشنامه‌های اکبر رادی نیز بر کسی پوشیده نبود. مرزبان معتقد بود سال‌ها نمایشنامه‌های رادی را کار کردن سلیقه او را بالا برده و دیگر به کارهای دیگری راضی نمی‌شود.
نوشته‌هایی که به گفته خود او همانند مینیاتورها و کاشی‌کاری‌هایی است که در اصفهان و مسجد امام می‌بینیم، همه چیز دقیق و حساب شده سر جای خود قرار گرفته‌اند. این گونه بود که همکاری مرزبان و رادی حتی تا بعد از فوت رادی ادامه داشت و ۳۳ سال فقط به اجرای نمایشنامه‌های رادی پرداخت. گویا با هم خو گرفته بودند و دنیای او را از بر بود.
مرزبان در آستانه ۸۱ سالگی هنوز هم مشتاق آموزش دادن بود. هر بار در برنامه‌های مختلف با او گفت‌وگو می‌کردند می‌گفت من از زمان برنامه «ما می‌توانیم» تا کنون پر از تجربیات هستم و نگرانم که این تجربیات را به نسل بعد انتقال دهم. او معتقد بود که دیر یا زود افرادی همانند او عرصه را خالی می‌کنند و افراد دیگری باید این مسیر را ادامه دهند، و چقدر زود پی‌یِس زندگی او به نقطه آخر رسید.
ایرج راد: مرگ هادی مرزبان بسیار سریع اتفاق افتاد
ایرج راد یکی از بازیگرانی است که تجربه چندین همکاری با هادی مرزبان را داشته است. او درباره این سابقه آشنایی به ایبنا گفت: من هادی مرزبان را از دوران دانشکده و از سال ۱۳۴۷ می‌شناسم. با هم همکلاس بودیم، دوستی و رفاقت ما ماند و از همان زمان در کارهای متعددی اعم از سریال‌ها، برنامه‌های تلویزیونی و تئاتر همکاری شدیم.
وی افزود: حدود ۷-۸ تئاتری که با هادی مرزبان کار کردم نوشته مرحوم اکبر رادی بود و مرزبان آن را کارگردانی می‌کرد. البته در نمایشنامه‌های دیگری از نویسندگان دیگر هم با او کار می‌کردم. آخرین تئاتری که سال گذشته با او کار کردم «شب شب‌نمای ما» بود که آن هم نوشته اکبر رادی بود و در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه رفت. او در کارهایش به متون ایرانی توجه ویژه داشت و سعی می‌کرد متون ایرانی را کار کند. توجه ویژه‌ای به نمایشنامه‌های اکبر رادی داشت. تئاترهای او همیشه از بهترین نمایشنامه‌نویسان ایران بود.
این بازیگر ادامه داد: او کارگردان، بازیگر و نویسنده خوبی بود. چندین سال به عنوان مدرس در شهرهای مختلف حضور پیدا کرد، مدتی در مازندران به علاقه‌مندان به بازیگری و تئاتر تدریس می کرد و در امر آموزش نیز فعال بود. با همه کارهایی که انجام داد وجه کارگردانی هادی مرزبان از همه پررنگ‌تر است.
ایرج راد با اشاره به علاقه ویژه مرزبان به نمایشنامه‌های اکبر رادی، گفت: او اکبر رادی را بسیار دوست داشت و با او ارتباط نزدیکی داشت. خود رادی هم که از نمایشنامه‌نویسان بزرگ این مملکت است و نمایشنامه‌های او در حد جهانی است. نمایشنامه‌ها و دیالوگ‌ها، فضاسازی‌ها و شخصیت‌پردازی‌هایش بی‌نظیر است و توانمندی اکبر رادی بر کسی پوشیده نیست. آثاری که از خود باقی گذاشته جایگاه ویژه‌ای در تئاتر ایران دارد و مرزبان به خوبی آثار او را روی صحنه می‌برد.
بازیگر سریال «مدار صفر درجه» درباره درباره مطالعات مرزبان در حوزه تئاتر گفت: همه هنرمندان به ویژه کسانی که تئاتر کار می‌کنند حتماً مطالعه دارند و بخش عظم زندگی کسانی است که در زمینه هنرهای نمایشی فعالیت می‌کنند. هادی مرزبان نیز در این زمینه مستثنی نبود و آثار مختلفی را مطالعه می کرد. همین اواخر هم نمایش «پریزاد» را کارگردانی کرده بود که قرار بود آن را این ماه روی صحنه برود که یک باره این بیماری و مشکل پیش آمد و متاسفانه او از میان ما رفت.
راد ادامه داد: برای من از دست دادن هادی مرزبان باعث تاسف فراوان است و آنقدر سریع اتفاق افتاد که حتی به گمانم بسیاری از افراد هنوز از بیماری و بستری شدن ایشان آگاهی هم نداشتند و متاسفانه از دنیا رفت. او کارهای فراوان و ارزنده‌ای را در عرصه هنرهای نمایشی انجام داد و حتماً این آثار ماندگار خواهد بود و یادش همیشه برای ما زنده خواهد بود.
فرید سجادی‌حسینی: مرزبان استاد و متخصص اجرای کارهای اکبر رادی بود
فرید سجادی‌حسینی، یکی از بازیگرانی است که در «پریزاد»، آخرین تئاتر هادی مرزبان که قرار بود روی صحنه ببرد حضور داشت. سجادی‌حسینی درباره تجربه همکاری با هادی مرزبان به ایبنا گفت: از سال‌های گذشته و از پیش از انقلاب کارهای هادی مرزبان را به عنوان یک هنرمند دنبال می‌کردم، همیشه او را تحسین می کردم تا اینکه این اواخر توفیق داشتم از نزدیک با او آشنایی پیدا کنم و در نمایش «پریزاد» که قصد داشت روی صحنه ببرد، برای او بازی کنم.
وی افزود: مرزبان در کارگردانی شیوه خاص خودش را داشت. البته که این شیوه به دور از سیستم استانیسلاوسکی نبود. بر همان مبنا استوار بود و من روی سن از او تاثیرات خوبی گرفتم. او هنرمندی چند وجهی بود ولی وجه کارگردانی او برای من پررنگ‌تر بود و من بیشتر کارگردانی او را دنبال می‌کردم.
این بازیگر با اشاره به تخصص مرزبان در اجرای نمایشنامه های اکبر رادی گفت: مرزبان استاد و متخصص اجرای کارهای اکبر رادی بود. آنقدر که می‌دانم خود اکبر رادی هم او را بسیار تایید می‌کرد و از همکاری با او خوشحال بودند. خدا هر دو را بیامرزد. مرزبان درک بسیار بالایی از نمایشنامه‌های سنتی ایرانی داشت و اجراهای او همیشه بارزترین اجراها بود. او به این ژانر علاقه بسیاری داشت.
بازیگر فیلم سینمایی «مغزهای کوچک زنگ زده» درباره نمایش «پریزاد» و آخرین همکاری او با هادی مرزبان گفت: «پریزاد» اثر سارا الهیان، یک نمایشنامه کاملاً ایرانی بود که در واقع نگاهی به داستان کوتاه «تپلی» نوشته گی‌دو موپاسان داشت و آن را کاملاً ایرانی کرده بود. به خاطر می‌آورم که مرزبان چقدر با دقت و ظرافت روی آن کار می‌کرد و چقدر دل بسته بود که اجرای این کار را ببیند. روحش شاد.
∎